Muzyka poważna

Znaczenie słowa "klasyczny"

Słowo "klasyka" oznacza zwykle: sztukę, która jest tak dobra, że zawsze będzie się podobać przyszłym pokoleniom. Jest to coś, co stało się wzorem dla przyszłych artystów. Okres starożytnej Grecji i Rzymu znany jest jako okres klasyczny, ponieważ wiele wieków później ludzie spoglądali na te starożytne cywilizacje i uważali je za doskonałe. W najnowszej historii Europy wiek XVIII był znany jako okres klasyczny, ponieważ muzycy, artyści, pisarze i filozofowie byli zainspirowani formami sztuki okresu klasycznego starożytnej Grecji i Rzymu. Coś, co jest "klasyką", jest zatem czymś, co zawsze będzie pamiętane jako coś wspaniałego. Znane książki, takie jak powieści Charlesa Dickensa, nazywane są "klasykami". "Muzyka klasyczna" oznacza zatem muzykę, która nie zostanie zapomniana wkrótce po jej napisaniu, ale będzie się nią cieszyć wiele przyszłych pokoleń.

Kontrast z muzyką rozrywkową i jazzem

Mimo, że ludzie czasami myślą o muzyce klasycznej jako o przeciwieństwie do muzyki pop, wciąż może być ona bardzo popularna. Jak wszystkie rodzaje muzyki, muzyka klasyczna może być w wielu różnych nastrojach: radosnym, smutnym, przerażającym, spokojnym, zadumanym, prostym itd. Mozart pisał swoje serenady i divertimenta, aby zabawiać ludzi na przyjęciach. Utwory muzyki klasycznej mogą być dość krótkie, ale mogą też być bardzo długie, jak wielka muzyczna opowieść. Symfonia Mahlera lub Szostakowicza może trwać prawie godzinę, a opera to rozrywka na cały wieczór.

Muzyka klasyczna różni się od jazzu również tym, że prawdziwy jazz jest improwizowany. Jednak różnice nie zawsze są oczywiste. Muzyka klasyczna często była inspirowana jazzem, a jazz muzyką klasyczną. George Gershwin napisał muzykę, która jest zarówno jazzowa, jak i klasyczna. Muzyka klasyczna również może być improwizowana. Wielcy kompozytorzy Bach, Mozart i Beethoven często improwizowali długie utwory na organach, klawesynie lub fortepianie. Czasami zapisywali te improwizacje. Były to w efekcie kompozycje, które powstawały za jednym zamachem.

Muzyka religijna i niereligijna

W krajach zachodnich ogromna ilość muzyki została napisana dla kultu chrześcijańskiego w kościołach i katedrach. To jest nazywane muzyką "sakralną" (religijną). Cała inna muzyka jest muzyką "świecką". Słowo "świecka" oznacza rzeczy, które nie są święte. W historii muzyki muzyka sakralna i świecka wpływały na siebie nawzajem na wiele sposobów. Duży wpływ na muzykę świecką wywarł taniec, a to z kolei zmieniło styl muzyki sakralnej. Na przykład: muzyka kościelna XVI-wiecznego kompozytora Giovanniego da Palestriny nie ma nic wspólnego z muzyką taneczną, ale zarówno sakralna, jak i świecka muzyka Johanna Sebastiana Bacha dwa wieki później jest pełna tanecznych rytmów. W niektórych okresach historii muzyki istniały różne style komponowania dla muzyki sakralnej i świeckiej. Claudio Monteverdi używa dwóch różnych stylów dla swojej muzyki kościelnej i niekościelnej. Kiedy kompozytorzy eksperymentowali z nowymi sposobami pisania muzyki, zazwyczaj robili to dla muzyki świeckiej, a muzyka sakralna nadrabiała zaległości później.

Poznański Chór Katedralny

Użycie terminu "muzyka klasyczna"

Termin "muzyka klasyczna" nie był używany aż do początku XIX wieku. Wtedy zaczęto mówić o muzyce klasycznej, aby chwalić wielkich kompozytorów, takich jak Bach, Mozart i Beethoven. W XX wieku stosowano wiele różnych sposobów komponowania, w tym muzykę graną przez instrumenty elektroniczne lub bardzo nowoczesną muzykę wykorzystującą dziwne dźwięki (muzyka eksperymentalna lub "awangardowa"), na przykład muzykę Johna Cage'a. Niektórzy uważają, że tego rodzaju muzyka nie może być określana mianem "muzyki klasycznej".

Zastosowane instrumenty

Muzyka klasyczna może być wykonywana na instrumenty lub na głos. Orkiestra symfoniczna jest najbardziej rozpowszechnioną grupą instrumentów do wykonywania muzyki klasycznej. W jej skład wchodzą cztery rodziny instrumentów: instrumenty smyczkowe, do których należą skrzypce, altówki, wiolonczele i fortepian, instrumenty dęte drewniane, do których należą flety, oboje, klarnety i fagoty wraz z pokrewnymi instrumentami różnej wielkości, instrumenty dęte blaszane: trąbka, puzon, tuba i waltornia oraz instrumenty perkusyjne, do których prawie zawsze należą kotły i wiele innych możliwych instrumentów, które są uderzane lub potrząsane. To bardzo różni się od typowego zespołu rockowego, który ma perkusistę, gitarzystę, jednego lub dwóch wokalistów oraz elektryczny bas i keyboard. Instrumenty grające muzykę klasyczną nie są zazwyczaj wzmacniane elektronicznie.

To samo odnosi się do głosu. Śpiewacy mogą być sopranami, altami, tenorami lub basami, w zależności od ich zakresu głosu. Ich głosy nie są wzmacniane. Zwłaszcza śpiewacy operowi muszą rozwinąć bardzo silne głosy, które będą słyszalne ponad orkiestrą i rzutować na tyły sali operowej.

Instrumenty używane w muzyce klasycznej rozwijały się w różnych okresach. Niektóre z najwcześniejszych znane były już w muzyce średniowiecznej. Puzon i trójkąt prawie nie zmieniły się przez setki lat, ale rodzina skrzypiec rozwinęła się z instrumentów ludowych, takich jak skrzypce i stopniowo zastąpiła altówki, tworząc podstawę nowoczesnej orkiestry. Stało się to na początku XVII wieku, czyli w czasie, gdy wynaleziono operę.

Ogólnie rzecz biorąc, instrumenty muzyczne stały się głośniejsze, ponieważ sale koncertowe stały się większe. Skrzypce są głośniejsze niż altówki. Współczesne skrzypce są głośniejsze niż te z początku XVII wieku, głównie dlatego, że mają metalowe struny zamiast jelitowych. Pianino powstało z klawikordu, który był bardzo cichy. Instrumenty dęte drewniane rozwinęły się z instrumentów renesansowych, klarnet został wynaleziony w połowie XVIII wieku, a saksofon i tuba pojawiły się jeszcze później. Współczesne trąbki brzmią o wiele jaśniej niż proste trąbki z XVIII wieku.

Forma (kształt) utworów muzyki poważnej

Większość muzyki popularnej opiera się na formie piosenki, ale muzyka klasyczna ma wiele różnych form, z których niektóre mogą być wykorzystywane przez długi czas do tworzenia dużych kompozycji. Muzyka klasyczna może mieć wiele form, w tym symfonię, koncert, oratorium, operę, sonatę, fugę lub dowolną kombinację części tanecznych, takich jak suity. W wielu dłuższych kompozycjach krótkie melodie są rozwijane i zmieniane w trakcie trwania utworu. V Symfonia Beethovena jest dobrym przykładem utworu, który rozwija się z zaledwie czterech nut w duży utwór trwający około pół godziny.

Wykształcenie muzyczne i ogólne zastosowanie muzyki klasycznej

Ludzie, którzy chcą być dobrzy w wykonywaniu muzyki klasycznej, muszą ciężko ćwiczyć przez wiele lat. Zazwyczaj mają formalne wykształcenie na uczelni muzycznej lub w konserwatorium i pobierają lekcje od znanych nauczycieli muzyki.

Muzycy klasyczni często poświęcają wiele czasu na dokładne przemyślenie utworów muzycznych, zwłaszcza tych, które wykonują. Studiują takie rzeczy jak harmonia i kontrapunkt, aby pomóc im zrozumieć sposób, w jaki kompozytorzy myśleli, gdy układali utwór. Kiedy patrzą na utwory muzyczne w ten sposób, nazywa się to "analizą muzyczną". Ludzie, którzy specjalizują się w myśleniu i pisaniu o muzyce, mogą zostać profesorami lub wykładowcami muzyki na uniwersytetach.

Muzyka klasyczna jest często słyszana w kulturze popularnej. Jest ona wykorzystywana jako tło muzyczne w filmach, programach telewizyjnych, reklamach, a nawet w dzwonkach telefonów komórkowych. Większość ludzi w świecie zachodnim rozpoznaje wiele utworów klasycznych, być może nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Niektóre utwory muzyki klasycznej stały się niezwykle popularne, np. pieśń Nessun dorma z opery Turandot Giacomo Pucciniego, która została zaśpiewana przez trzech tenorów Luciano Pavarottiego, Plácido Domingo i José Carrerasa i wykorzystana jako motyw przewodni Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej w 1990 roku. To sprawiło, że wielu ludzi, którzy nigdy wcześniej nie interesowali się operą, zaczęło się nią interesować.

Zarys historii muzyki poważnej

Średniowiecze

Historia muzyki klasycznej tak naprawdę zaczęła się w późnym średniowieczu. Muzyka pisana dla kościoła była prawie zawsze wokalna (śpiewana), ponieważ instrumenty uważano za niegodziwe. A to dlatego, że grał na nich diabeł, a to dlatego, że używano ich do tańca. Było wiele muzyki tanecznej, ale większość z niej zaginęła, ponieważ nigdy nie została spisana.

Średniowieczni kompozytorzy, o których pamięta się dzisiaj, to między innymi Léonin, Pérotin i Guillaume de Machaut.

Renesans

Renesans trwał od XV wieku do XVII wieku. W tym okresie nastąpił ogromny wzrost w komponowaniu muzyki, zarówno sakralnej jak i świeckiej. W Europie powstało wiele wielkich katedr, do których kompozytorzy pisali muzykę, głównie wokalną. Muzyka świecka również stała się niezwykle popularna, zwłaszcza pieśni i madrygały, którym czasem towarzyszyły instrumenty.

Do największych kompozytorów tego okresu należą: Giovanni da Palestrina, Orlando di Lasso, Thomas Tallis i William Byrd.

Okres baroku

Okres baroku trwał od około XVII wieku do połowy XVIII wieku. W tym czasie ukształtowała się nowoczesna orkiestra, mniej więcej taka, jaką znamy. Był to również czas, kiedy wynaleziono operę. Większość muzyków pracowała albo dla kościoła, albo dla bogatych ludzi, którzy mieli swoje własne orkiestry. Wielu z nich zaczęło również pracować dla teatrów operowych.

Do największych kompozytorów tego czasu należą: Claudio Monteverdi, Heinrich Schütz, Henry Purcell, Antonio Vivaldi, George Frideric Handel, Johann Sebastian Bach, Domenico Scarlatti i Georg Philipp Telemann

Okres klasyczny

Lata 1760-1825 były znane jako okres klasycyzmu. Kompozytorzy dużo myśleli o formach swoich utworów i pozostawali pod wpływem klasycznej sztuki starożytnych Greków i Rzymian. Wynaleziono symfonię i różne formy muzyki kameralnej, w tym kwartet smyczkowy.

Do największych kompozytorów należą: Joseph Haydn, Wolfgang Amadeus Mozart, Christoph Willibald Gluch i Ludwig van Beethoven.

Okres romantyzmu

Okres od 1820 do 1910 roku nazywany jest okresem romantyzmu. Kompozytorzy nadal używali form, które zostały wynalezione w XVIII wieku, ale uważali, że osobiste odczucia i emocje są bardzo ważne. Muzyka na orkiestrę czasami opowiadała jakąś historię (muzyka programowa). Muzycy, którzy znakomicie grali na swoich instrumentach (np. Paganini), byli czczeni jak bohaterowie. Beethoven i Schubert należą pod wieloma względami do tego okresu, podobnie jak do okresu klasycyzmu. Był to czas, w którym w społeczeństwie zachodziło wiele zmian. Po wojnach, które prowadził Napoleon, nie było już tak wielu rządzących rodów arystokratycznych. Było dużo poczucia nacjonalizmu, ponieważ kraje się jednoczyły. Muzyka XIX wieku jest często nacjonalistyczna: kompozytorzy pisali muzykę typową dla swojego kraju.

Niektórzy z największych kompozytorów to: Ludwig van Beethoven, Franz Schubert, Hector Berlioz, Frédéric Chopin, Robert Schumann, Felix Mendelssohn, Anton Bruckner, Johannes Brahms, Pyotr Ilyich Tchaikovsky, Edward Elgar, Gustav Mahler i Richard Strauss.

XX wiek

To, co znane jest jako muzyka klasyczna XX wieku (lub "muzyka współczesna"), to muzyka od około 1910 roku wzwyż. W tym czasie wielu kompozytorów miało poczucie, że wszystko zostało już zrobione przez kompozytorów z przeszłości, więc chcieli znaleźć nowe sposoby komponowania. Zwłaszcza Claude Debussy, Arnold Schoenberg i Igor Strawiński znaleźli nowe sposoby pisania muzyki, która niekoniecznie była tonalna (w jakiejś konkretnej tonacji). Na muzykę klasyczną miał wpływ jazz, zwłaszcza w przypadku kompozytorów amerykańskich. W późniejszym okresie wieku ludzie tacy jak Pierre Boulez i Karlheinz Stockhausen eksperymentowali na wiele innych sposobów, w tym z muzyką elektroniczną (magnetofony itp.). Dzisiejsi kompozytorzy połączyli niektóre z tych pomysłów, aby rozwinąć swoje własne style.

Niektórzy z najważniejszych kompozytorów to: Claude Debussy, Jean Sibelius, Maurice Ravel, Arnold Schoenberg, Igor Strawiński, Béla Bartók, Aaron Copland, Benjamin Britten, Dymitr Szostakowicz, Leonard Bernstein, Philip Glass, Dymitr Kabalewski, James MacMillan, Judith Weir, Peter Maxwell Davies

Wczesny przykład muzyki pisanej: rękopis utworu średniowiecznego kompozytora Guillaume'a de Machaut

Wniosek

Nigdy nie można było dokładnie określić, co rozumie się przez "muzykę klasyczną". Wiele różnych rodzajów muzyki wzajemnie na siebie wpływa. Od 1970 roku jeszcze trudniej jest dokonać wyraźnego podziału na rock, pop, muzykę klasyczną, folk, jazz i world music. To pokazuje, że muzyka klasyczna, podobnie jak inne rodzaje muzyki, wciąż się rozwija i odzwierciedla społeczeństwo, z którego się wywodzi.