Claudio Monteverdi

Wczesne życie w Cremonie

Monteverdi był synem aptekarza i lekarki. Już jako młody chłopak był bardzo utalentowany, a gdy opublikował swoje pierwsze utwory miał zaledwie 15 lat. We wstępie do tej muzyki pisze, że jego nauczycielem muzyki był Marc' Antonio Ingegneri, maestro di cappella katedry w Cremonie. Nie możemy znaleźć niczego, co wskazywałoby na to, że śpiewał w chórze katedralnym. Prawdopodobnie miał prywatne lekcje muzyki. Uczył się kompozycji, śpiewu i gry na instrumentach smyczkowych, takich jak viol i viola da braccio. Kilka jego kompozycji zostało opublikowanych w Wenecji. Do czasu podjęcia pierwszej pracy wydał już dwie książki z madrygałami.

Mantua

Jego pierwszą pracą była praca na dworze księcia Mantui. W Mantui istniał niewielki zespół złożony z doskonałych muzyków. Dyrektorem muzycznym był słynny Giaches de Wert. Monteverdi poznał wielu sławnych poetów, a w Ferrarze, która była niedaleko, działali sławni śpiewacy.

Początkowo Monteverdi miał nisko płatną pracę. Ożenił się z córką jednego z dworskich muzyków grających w zespole smyczkowym. Wkrótce Monteverdi stał się znany. Wysłał kilka swoich kompozycji do wykonania w Ferrarze, pojechał też z księciem, gdy jego armia walczyła z Turkami.

Młody Monteverdi tworzył nowy styl muzyczny. Stary styl znany był jako prima pratica ("pierwsza praktyka"), a nowy styl nazywany był seconda pratica ("druga praktyka"). Prima pratica nadal była używana w muzyce kościelnej. W tym stylu pisania uważano, że muzyka jest ważniejsza od słów. Oznaczało to, że muzyka mogła być bardzo kontrapunktyczna, z kilkoma rzeczami dziejącymi się na raz, tak że słowa nie były wyraźnie słyszalne. Natomiast w seconda pratica słowa były ważniejsze od muzyki, tzn. ważne było, aby wszystkie słowa były wyraźnie słyszalne, a muzyka musiała być na tyle prosta, aby było to możliwe. Było to szczególnie ważne w operze i w madrygałach.

Między muzykami toczyły się liczne spory o te dwa style kompozytorskie i być może dlatego między 3. a 4. księgą madrygałów Monteverdiego było aż 11 lat przerwy. Jego opera Orfeusz (1608) była wykonywana co najmniej dwukrotnie na dworze i kilkakrotnie w Salzburgu. Monteverdi stawał się sławny w całej Europie.

Monteverdi wrócił do Cremony. Jego żona zmarła, zostawiając go z trójką małych dzieci. Była to straszna tragedia dla Monteverdiego, nie chciał wracać do Mantui, ale książę napisał do niego, że musi wrócić, aby zapewnić muzykę na ślub księcia Franciszka Gonzagi i Margharity Sabaudzkiej.

Monteverdi powrócił do Mantui, gdzie skomponował swoją operę Arianna. Przedstawienie okazało się wielkim sukcesem, a publiczność wzruszyła się do łez przy muzyce lamentu Arianny. Pieśń ta jest jedyną częścią opery, która nie zaginęła.

Choć sława Monteverdiego rosła, nie obyło się bez sporów z pracodawcą. W końcu znalazł inną pracę, tym razem jako muzyk kościelny, w największym kościele w Wenecji. Monteverdi miał trudną podróż z Mantui do Wenecji. Pasażerowie zostali po drodze okradzeni przez rozbójników. Do Wenecji dotarł w październiku 1613 roku.

Wenecja

Posada maestro (dyrektora muzycznego) w San Marco (kościele św. Marka) w Wenecji była być może najważniejszą posadą dla muzyka kościelnego w całej Europie. Jednak muzyka była w złym stanie, ponieważ poprzedni dyrektorzy muzyczni nie byli zbyt dobrzy. Monteverdi zaczął reorganizować tamtejszą muzykę: kupił nową muzykę do biblioteki i pozyskał nowych muzyków. Musiał skomponować muzykę na wiele specjalnych dni świątecznych w ciągu roku. Dobrze sobie radził, a w 1616 roku jego pensja została zwiększona do 400 dukatów (około 44,28 uncji złota, wartych dziś około 73.500 dolarów amerykańskich). Książę Mantui był zapewne załamany, że stracił tak dobrego muzyka. Wciąż jednak prosił Monteverdiego, by pisał dla niego muzykę. Monteverdi prawdopodobnie musiał być posłuszny, gdyż wciąż był obywatelem Mantui (Włochy stały się jednym państwem dopiero ponad dwa wieki później). Pisał muzykę na ważne wydarzenia, takie jak śluby i karnawały w Mantui.

W 1619 roku Monteverdi opublikował siódmą księgę madrygałów. Potem jednak zaczął wydawać coraz mniej muzyki. Być może dlatego, że był bardzo zajęty, a może dlatego, że nie potrzebował już szukać sławy. Prawdopodobnie napisał wiele muzyki kościelnej, która obecnie zaginęła.

W latach dwudziestych XVI wieku kontynuował pracę w Wenecji, choć być może starał się o inne posady. Jego hobby to alchemia. Gościł kompozytora Heinricha Schütza, który odwiedził Wenecję po raz drugi. Po śmierci księcia Mantui w 1626 roku Monteverdi pisał mniej muzyki dla Mantui. Miał otrzymywać od nich roczną pensję, ale często jej nie otrzymywał. W Mantui trwała wojna, wiele budynków zostało zniszczonych, a wojska najeźdźców przyniosły zarazę. Monteverdi został księdzem w 1632 roku. Nie jest jasne, czy zrobił to dlatego, że naprawdę był religijny, czy też myślał, że pomoże mu to w karierze.

W 1637 roku w Wenecji rozpoczęła się publiczna opera. Monteverdi, który miał już 70 lat, pisał opery dla Wenecji. Il ritorno d'Ulisse in patria (1640) i L'incoronazione di Poppea (1642) stanowią błyskotliwe zakończenie jego kariery. Po wystawieniu tej opery odbył półroczną podróż do Lombardii i Mantui, gdzie znów musiał się spierać na dworze o niewypłacanie mu renty. Po powrocie do Wenecji przez dziewięć dni chorował, a następnie zmarł.