Viola da gamba
Altówka (rymuje się z "mila") jest instrumentem strunowym, na którym gra się za pomocą smyczka. Altówka była popularnym instrumentem od XV do XVIII wieku. Małe altówki trzyma się na kolanach, a większe między kolanami, od czego wzięła się ich nazwa "viol da gamba", czyli viol na nogach. Smyczek trzymany jest dłonią skierowaną ku górze: odwrotnie niż w przypadku dzisiejszych skrzypiec, altówek czy wiolonczel. Altówka jest instrumentem o łagodnym brzmieniu. Kiedy w XVII wieku rodzina skrzypiec stała się popularna, a ludzie zaczęli chodzić na koncerty do dużych sal koncertowych i do oper, altówki straciły na znaczeniu. Nigdy nie były używane w orkiestrach.
Rysunek przedstawiający różnej wielkości altówki, z Syntagma musicum Michaela Praetoriusa (1618)
Opis
Altówki są wykonane z drewna i są podobne do rodziny skrzypiec. Większość altówek ma sześć strun, choć liczba ta zmieniała się w ciągu wieków. Struny wykonane są z jelita i nie są tak napięte jak w skrzypcach. Podstrunnica ma fretki jak w gitarze, z tą różnicą, że one również były wykonane z jelita. Były one przywiązane wokół podstrunnicy, i mogą być przesuwane do strojenia. Fretki te pomagają graczowi znaleźć dokładne miejsce, w którym powinien umieścić palce. Czasami górna część zwojów na podstrunnicy była pięknie zdobiona. Instrumenty te mają pochyłe ramiona i płaski tył. Altówka, podobnie jak vihuela, z której się wywodzi, ma mostek bardziej płaski niż mostek współczesnych skrzypiec. Ułatwia to granie akordów. Smyczek miał kształt wypukły, podczas gdy smyczek skrzypcowy jest wklęsły.
Rozmiary
Altówki były produkowane w różnych rozmiarach. Zestaw altówek o różnych rozmiarach - być może cztery lub pięć instrumentów - były czasami przechowywane razem w skrzyni (dużej skrzyni), dlatego też nazywano je "skrzynią altówek". Kiedy grano na nich razem, mówiono o "consort of viols". Konsorcjum zwykle składało się z co najmniej jednego instrumentu sopranowego, tenorowego i basowego. Zepsuty konsort" oznaczał mieszankę różnych instrumentów: altówek, fletów itd. Lutnia i altówka basowa były często grane razem. Były one strojone w kwintach, z tercją wielką pośrodku.
Struny altówki basowej (odpowiednik wiolonczeli we współczesnej rodzinie skrzypiec) są nastrojone (od najniższej nuty, prawie dwie oktawy poniżej środkowego C, w górę) na D - G - C - E - A -D. Altówka tenorowa była często nazywana viola da gamba (dosłownie: "altówka nogi"). Był to najbardziej popularny rozmiar dla muzyki solowej i wielu kompozytorów napisało sonaty na violę da gamba. Największa altówka nazywana jest violone. Rozwinęła się ona we współczesny kontrabas. To dlatego kontrabas ma nieco inny kształt niż skrzypce, altówka i wiolonczela. Niektórzy kontrabasiści trzymają dziś smyczek dłonią (wewnętrzną stroną) skierowaną ku górze, tak jak altowioliści.
Historia
|
|
| ||||
| Problemy z odsłuchiwaniem tego pliku? Zobacz pomoc dla mediów. | |||||
|
|
| ||||
| Problemy z odsłuchiwaniem tego pliku? Zobacz pomoc dla mediów. | |||||
|
|
| ||||
| Problemy z odsłuchiwaniem tego pliku? Zobacz pomoc dla mediów. | |||||
|
|
| ||||
| Problemy z odsłuchiwaniem tego pliku? Zobacz pomoc dla mediów. | |||||
Skrzypce były popularne w domach bogatych ludzi, a także na dworze królewskim. Za panowania Elżbiety I, a później króla Karola I kompozytorzy tacy jak William Byrd, John Dowland, Orlando Gibbons, John Jenkins i William Lawes pisali muzykę na violę. Sonaty solowe pisało wielu kompozytorów, w tym Marin Marais, Johann Sebastian Bach i Karl Friedrich Abel. Niektóre z ostatnich i największych fantazji na viol consort zostały napisane przez Henry'ego Purcella.
Po połowie XVIII wieku ludzie zapomnieli o violach aż do XX wieku, kiedy to pojawiło się nowe zainteresowanie muzyką dawną i ludzie tacy jak Arnold Dolmetsch zaczęli je ponownie produkować, aby można było grać muzykę renesansową i barokową. Dziś istnieje wiele towarzystw dla osób zainteresowanych grą na altówce.
Obecnie istnieje wiele towarzystw zrzeszających osoby zainteresowane grą na altówce. Jedno z nich, The Viola da Gamba Society ma ogólnoświatowych członków. John Tavener, Sally Beamish, Thea Musgrave, Tan Dun i Poul Ruders. Istnieje grupa Fretwork, która wykonuje muzykę na violę.
Violone lub wielkie skrzypce basowe. Obraz autorstwa Sir Petera Lely, ok. 1640, urodzonego w Holandii angielskiego malarza epoki baroku. Instrument jest bardzo duży, o dość włoskim kształcie, ma kwadratowe ramiona i nowoczesne otwory F.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to są skrzypce?
O: Altówka to instrument strunowy, na którym gra się za pomocą smyczka.
P: Kiedy skrzypce były popularne?
O: Altówka była popularna od XV do XVIII wieku.
P: Jak trzyma się małe altówki?
O: Małe altówki trzymane są na kolanach.
P: Jak trzyma się większe altówki?
O: Większe altówki trzymane są między kolanami, co dało im nazwę "viol da gamba".
P: Jak trzymany jest smyczek podczas gry na violi?
O: Smyczek trzymany jest dłonią skierowaną ku górze, czyli odwrotnie niż w przypadku dzisiejszych wiolonczel, altówek czy wiolonczel.
P: Jakie jest znaczenie słowa "viol da gamba"?
O: "Viol da gamba" oznacza violę z nogą.
P: Dlaczego altówki straciły na znaczeniu?
O: Altówki straciły na znaczeniu, gdy rodzina skrzypiec stała się popularna w XVII wieku, a ludzie zaczęli chodzić na koncerty w dużych salach koncertowych i do oper.
