Madrygał
Madrygał to szczególny rodzaj piosenki dla małej grupy osób do śpiewania. Madrygały były popularne w XVI i XVII wieku. Był to koniec muzykirenesansowej i początek okresu baroku. Zaczęły się we Włoszech i na krótko stały się bardzo popularne zarówno w Anglii, jak i we Francji. Słowa madrygałów dotyczą zawsze rzeczy świeckich (niereligijnych), np. miłości.
Kiedy kompozytorzy włoscy zaczęli pisać madrygały, wiedzieli, że są to frottola, motet i francuski chanson (piosenka). Pierwsze madrygały były 2- lub 3-głosowe, później jednak wiele madrygałów pisano na 4 lub 5 głosów. Głosy te mogły być pojedyncze (jedna osoba do każdej części) lub kilka osób. Czasami wersy były również grane przez instrument, ale madrygał jest zazwyczaj śpiewany bez akompaniamentu.
Madrygał był najważniejszą świecką formą muzyki swoich czasów. We Włoszech był bardzo popularny między około 1550 a 1630 rokiem. W Anglii okres madrygału trwał od około 1588 do 1620 roku.
W 1533 roku Philippe Verdelot w Wenecji zebrał i wydał książkę Primo libro di Madrigali (Pierwsza Księga Madrigalów). Dzięki niej madrygały stały się bardzo popularne. Jacob Arcadelt wydał kilka tomów madrygałów, które były bardzo ważne dla ich rozwoju. W 1588 roku w Anglii Nicholas Yonge wydał zbiór o nazwie Musica Transalpina (Muzyka zza Alp). Były to włoskie madrygały z przetłumaczonymi tekstami. Madrygał ten stał się nagle niezwykle popularny w Anglii i pozostawał taki aż do roku 1620, kiedy to stopniowo stracił na znaczeniu.
Ludzie lubili madrygały, bo były zabawne. Kiedy tylko było to możliwe kompozytor sprawił, że muzyka brzmiała jak śpiewane słowo. Słowo takie jak "uśmiech" miałoby szybką muzykę, "westchnienie" miałoby nutę, po której następowałby krótki odpoczynek, tak jakby śpiewak śpiewał, "wzniósł się tak wysoko" byłoby śpiewane do muzyki, która wzniosła się bardzo wysoko. Taki rodzaj rzeczy nazywano "słowem-malowaniem". Można ją znaleźć również w muzyce religijnej, ale sposób jej użycia w madrygałach był nowy i ekscytujący. Bardzo często pojawiały się wiersze i refreny, które często były po prostu śpiewane do słów takich jak "fa la la la la". Często były to pieśni o zakochanych pasterzach i pasterzach.
Najważniejszymi kompozytorami madrygałów we Włoszech byli Giovanni da Palestrina, Luca Marenzio, Jacques Arcadelt, Adrian Willaert, Cipriano de Rore, Carlo Gesualdo, Giaches de Wert i Claudio Monteverdi. W Anglii byli to William Byrd, Thomas Morley, John Wilbye, Thomas Weelkes, John Dowland, Orlando Gibbons i Thomas Tomkins. O frankoflimiszu, Orlandzie di Lasso, Josquinie des Prez . O Hiszpanie, Tomásie Luisie de Victorii, Mateo Flecha.
Wykonywanie madrygałów
W epoce renesansu madrygały były wykonywane albo jako rozrywka na ważnych uroczystościach, albo dla relaksu przez grupy amatorów w ich domach, ponieważ madrygały były świeckim stylem pieśni.
Obecnie madrygały są często śpiewane przez chóry madrygałowe z liceum lub college'u, często jako rozrywka po kolacji. Czasami śpiewacy noszą renesansowe stroje.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest madrygał?
O: Madrygał to specjalna pieśń śpiewana dla małej grupy osób. Był on popularny w latach 1500 i 1600 w okresie renesansu i wczesnego baroku. Teksty piosenek są zawsze o świeckich (niereligijnych) rzeczach, takich jak miłość.
P: Gdzie powstały madrygały?
O: Madrygały pochodzą z Włoch i przez krótki czas stały się bardzo popularne w Anglii i Francji.
P: Ile głosów używano do pisania madrygałów?
O: Początkowo madrygały były pisane na 2 lub 3 głosy, później na 4 lub 5 głosów. Mogą to być pojedyncze głosy (jedna osoba w każdej części) lub kilka osób śpiewających razem. Czasami na replikach grały również instrumenty, ale zazwyczaj śpiewano je bez akompaniamentu.
P: Kiedy włoscy kompozytorzy zaczęli pisać madrygały?
O: W 1533 roku Filip Verdelot opracował i wydał Primo libro di Madrigali (Pierwsza księga madrygałów), dzięki czemu madrygały stały się bardzo popularne. Jacob Arcadelt opublikował następnie szereg zszywek, które przyczyniły się do dalszego rozwoju tej formy muzycznej.
P. Kiedy nastąpił szczyt popularności madrygałów we Włoszech?
O: Szczyt popularności madrygałów we Włoszech przypadł na lata 1550-1630. W Anglii było to między 1588 a 1620 rokiem.
P: Co sprawiło, że ludzie tak bardzo polubili madrygały?
A: Ludzie lubili je, ponieważ były zabawne; kompozytorzy często stosowali techniki malowania słowem, w których muzyka brzmiała jak to, co było śpiewane, na przykład szybkie nuty "uśmiechnięte" lub długie "wzdychające". Miały też zwrotki i refreny, często kończące się "fa la la la la". Ponadto, zwykle zawierały one historie zakochanych pasterzy i pasterek, co dodawało im uroku.
P. Kim są ważni kompozytorzy madrygałów z różnych krajów?
A: Z Włoch ważni kompozytorzy to Giovanni da Palestrina, Luca Marenzio, Jacques Arcadelt, Adrian Willaert, Cipriano de Rore, Carlo Gesualdo, Giaches de Wert i Claudio Monteverdi; z Anglii William Byrd, Thomas Morley John Wilbye ,Thomas Weelkes ,John Dowland ,Orlando Gibbons i Thomas Tomkins; z Francji Orlando di Lasso ,Josquin des Prez; z Hiszpanii Tomás Luis de Victoria ,Mateo Flecha.
