Johannes Brahms

Jego życie

Wczesne lata

Brahms urodził się w Niemczech. Jego ojciec był kontrabasistą w orkiestrze miejskiej w Hamburgu. Prawdopodobnie to on udzielał młodemu chłopcu pierwszych lekcji muzyki. Wkrótce uczył się gry na fortepianie u nauczyciela o nazwisku Otto Cossel. Kiedy w 1843 r. Brahms wystąpił na publicznym koncercie, amerykański agent poprosił go o możliwość odbycia tournée po Ameryce, ale jego nauczyciel uznał, że jest za młody. Stwierdził, że Johannes powinien uczyć się u Eduarda Marxsena, znanego nauczyciela w Hamburgu. W 1848 r. występował już z recitalami fortepianowymi. Zaczął też komponować i wysłał kilka swoich utworów do Roberta Schumanna z prośbą o radę. Schumann odesłał przesyłkę nieotwartą.

W tym czasie w Hamburgu było wielu węgierskich muzyków. Brahms polubił ich muzykę ludową z jej niezwykłymi rytmami, małymi figurami triolowymi i wyczuciem rubato. Miała ona wpłynąć na jego własny styl komponowania. Jeden z Węgrów nazywał się Remenyi. Grał na skrzypcach i Brahms często towarzyszył mu na koncertach. Razem jeździli w trasy koncertowe i spotykali sławnych ludzi, takich jak kompozytor Franz Liszt i skrzypek Joseph Joachim, który na wiele lat stał się bliskim przyjacielem Brahmsa. Joachim polecił Brahmsowi, by pojechał do Düsseldorfu zobaczyć się z Schumannem i jego żoną Klarą. Schumann lubił Brahmsa i widział, że będzie on wielkim kompozytorem, więc napisał o nim artykuł w swoim dzienniku muzycznym. Artykuł nosił tytuł: Neue Bahnen (Nowe ścieżki). Okazało się, że Schumann miał rację: Brahms rzeczywiście stał się sławnym kompozytorem i znalazł "nowe drogi" (nowe sposoby komponowania). Brahms pozostał bardzo bliskim przyjacielem Schumanna. Kiedy Schumann przeżył załamanie nerwowe, Brahms pojechał do Düsseldorfu, aby go odwiedzić. Brahms szybko zakochał się w starszej od siebie o 14 lat Klarze. Po śmierci Roberta Schumanna nadal był w niej zakochany i pozostawał w bliskim związku, choć Brahms interesował się innymi kobietami i był krótko zaręczony. Nigdy się jednak nie ożenił.

Wczesna kariera w Hamburgu

W 1859 roku Brahms osiadł w Hamburgu. Założył tam chór żeński, dla którego napisał i zaaranżował wiele utworów. Jego I Koncert fortepianowy odniósł wielki sukces w Hanowerze i Hamburgu, ale nie w Lipsku, gdzie wielu ludzi wolało dziko romantyczną muzykę Liszta, która była zupełnie inna od stylu Brahmsa opartego na muzyce klasycznej. Brahms zdecydował się na wyjazd do Wiednia. Miał tam pozostać do końca życia.

Pierwsze lata w Wiedniu

W Wiedniu szybko zyskał wielu przyjaciół, którym podobała się jego muzyka. Przez krótki czas był dyrektorem chóru zwanego Wiedeńską Singakademią, który śpiewał niektóre z jego kompozycji. Poznał Wagnera. Wagner obawiał się, że Brahms zacznie pisać opery, które będą sławniejsze od jego własnych. Wagner napisał więc artykuł, w którym napisał, że Brahms jest bardzo złym dyrygentem. Wagner zrobił sobie wroga z Brahmsa, który i tak nigdy nie napisał żadnej opery.

W 1870 roku Brahms został dyrektorem serii koncertów zwanych Vienna Gesellschaftskonzerte. Stawał się coraz bardziej znany jako kompozytor, ale nigdy nie był zbyt dobry w dyrygowaniu, więc w 1875 roku dyrygent Hans Richter przejął prowadzenie koncertów. W tych latach ukończył jedno ze swoich największych dzieł: Ein deutsches Requiem (Niemieckie Requiem), a także jedno ze swoich najpopularniejszych dzieł: Wariacje na temat chorału o św. Antonim (czasem błędnie nazywane Wariacjami na temat Haydna).

Lata sławy

W końcu, w 1876 roku, pozwolił na wykonanie swojej I Symfonii. Początkowo nie odniosła ona wielkiego sukcesu, ale w Wiedniu spodobała się publiczności. Zaczął komponować wiele swoich największych dzieł i otrzymał wiele wyróżnień od uniwersytetów. W zimie koncertował, a w lecie spędzał czas na komponowaniu. Ostatnią symfonię (IV Symfonia) napisał w 1885 roku i dyrygował nią, odbywając z orkiestrą tournée po Niemczech i Holandii.

Od 1889 roku Brahms spędzał każde lato w Ischl, gdzie miał wielu przyjaciół. Do 1890 roku postanowił przestać komponować, choć po poznaniu klarnecisty Richarda Mühlfelda napisał jeszcze cztery piękne utwory na klarnet. W 1896 roku napisał Cztery pieśni poważne, które prawdopodobnie zostały zainspirowane smutną śmiercią Klary Schumann. W następnym roku Brahms zmarł w Wiedniu na raka. Na tę samą chorobę zmarł jego ojciec.

Jego muzyka

Brahms napisał bardzo dużo muzyki wokalnej. Największym z tych dzieł jest Niemieckie Requiem. Powstało wiele utworów dla chórów, a także duży zbiór pieśni z akompaniamentem fortepianu (Lieder). Dużo muzyki fortepianowej to sonaty i wiele krótszych utworów, takich jak fantazje, rapsody, ballady, intermezza, kaprysy i romanse. Jego muzyka kameralna to kwartety, kwintety i sekstety smyczkowe oraz tria, kwartety i kwintet fortepianowy. Napisał cztery symfonie i cztery koncerty: dwa na fortepian, jeden na skrzypce i jeden na skrzypce i wiolonczelę (Koncert podwójny). Jego największym dziełem wokalnym jest Niemieckie Requiem.

Brahms interesował się też bardzo muzyką dawną, pomagał w edycji muzyki Francois Couperina, a także muzyki swojego przyjaciela Roberta Schumanna.