Robert Schumann

Życie

Robert Schumann był piątym, najmłodszym dzieckiem księgarza i wydawcy. Już jako chłopiec lubił czytać książki w sklepie ojca. Komponować zaczął w wieku siedmiu lat. W szkole był wyjątkowo dobry z muzyki i literatury. Egzamin maturalny zdał z bardzo wysoką oceną. Rodzina chciała, aby został prawnikiem, więc wyjechał na studia prawnicze do Lipska, ale prawie w ogóle nie chodził na wykłady. Bardziej interesował się muzyką i literaturą, ale także kobietami i piciem. Brał lekcje gry na fortepianie u nauczyciela Friedricha Wiecka. Wieck miał 9-letnią córkę Clarę. Wiele lat później miała ona zostać jego żoną. Clara była genialną pianistką. Ojciec zabierał ją na tournée koncertowe, ponieważ była cudownym dzieckiem.

Schumann zaczął komponować krótkie utwory fortepianowe i pieśni. Kochał muzykę Schuberta, a na wieść o jego śmierci płakał całą noc. Często ćwiczył na fortepianie po siedem godzin dziennie. Zaczął mieć jednak problemy z palcami. Często mówiło się, że bolały go ręce, bo robił coś, co rozciągało mu palce, ale obecnie uważa się, że bardziej prawdopodobne jest zatrucie rtęcią, ponieważ lekarze używali jej do leczenia syfilisu. Niezależnie od przyczyny, nie mógł dalej być pianistą i spędził resztę życia komponując i pisząc o muzyce. Wiele jego artykułów ukazywało się w założonym przez niego czasopiśmie Neue Zeitschrift für Musik (Nowy Dziennik Muzyczny).

W 1834 roku zaręczył się z szesnastoletnią Ernestine, ale potem Schumann zerwał zaręczyny, bo pokochał Clarę Wieck. Rodzice Klary nie chcieli, aby za niego wyszła. Jej ojciec robił wszystko, by nie dopuścić do małżeństwa. Może domyślał się, że Schumann ma syfilis, może wiedział, że często się upija. W końcu, po wielu kłótniach, sprawach sądowych i potajemnych spotkaniach Roberta i Clary, w 1840 roku doszło do ich ślubu.

Schumann cierpiał na depresję maniakalną. W czasie depresji prawie nic nie pisał, ale rok 1840 był dla niego szczęśliwy i napisał wiele pieśni, a także muzykę orkiestrową. W 1841 r. napisał cztery symfonie. W 1842 roku wyjechali razem na tournée koncertowe, ale Schumannowi było trudno, bo Klara była bardziej znana od niego. Wrócił samotnie do Lipska, by pracować nad swoim wydawnictwem. W tym czasie znów poczuł się przygnębiony i wypił dużo piwa i szampana. Po powrocie Klary był znów szczęśliwy i skomponował kilka utworów kameralnych. W 1844 r. odbyli tournée po Rosji i grali przed carem. W sierpniu przeszedł kompletne załamanie nerwowe i nie mógł znieść słuchania własnej muzyki. Powrót do zdrowia zajął mu trochę czasu.

W tym czasie był już dobry w pisaniu wszystkich rodzajów muzyki. Napisał muzykę do słynnego dramatu Fausta Goethego. Napisał jedną operę, Genowefę, w 1849 roku. Jego sława rozprzestrzeniała się powoli. Przez wiele lat Drezno i Lipsk były jedynymi miastami, w których był znany. W 1850 r. został dyrektorem muzycznym w Düsseldorfie. W 1853 r. poznał Brahmsa. Brahms stał się wielkim przyjacielem rodziny Schumannów. Schumann opublikował w "Neue Zeitschrift für Musik" artykuł pod tytułem "Neue Bahnen" ("Nowe drogi"), w którym stwierdził, że Brahms (który miał wtedy 20 lat) będzie bardzo wielkim kompozytorem. Miał rację.

Schumann często myślał o próbie samobójczej. 27 lutego 1854 roku rzucił się do Renu. Uratowali go wodniacy, ale gdy sprowadzili go na ląd, wyglądał jakby oszalał. Został zabrany do przytułku, gdzie spędził ostatnie dwa lata życia. Zmarł 29 lipca 1856 r.

Muzyka Schumanna

Muzyka fortepianowa Schumanna jest bardzo dobrze znana. Choć musiał zrezygnować z kariery pianistycznej, jego żona Klara grała jego utwory i przyczyniła się do ich rozsławienia. Wiele z jego utworów fortepianowych to zbiory krótkich kompozycji, z których każda ma swój tytuł, np. Papillons (Motyle), Davidsbündlertänze, Carnaval. Pisząc te utwory Schumann miał na myśli obchody karnawału. Davidsbündler była to grupa ludzi, do której Schumann należał i która nie lubiła "Filistynów" (ludzi, którzy nie lubili dobrej muzyki, nazwanych tak na cześć Filistynów w Biblii) W Karnawale dwie strony osobowości Schumanna reprezentowane są przez Florestana i Euzebiusza. Depresja maniakalna Schumanna (nastroje radosne i tragiczne, które miewał) są słyszalne obok siebie w jego muzyce. Inne utwory fortepianowe to Kreisleriana, Album dla młodych, w którym znajdują się dość łatwe utwory, jak Marsz żołnierski i popularne Sceny z dzieciństwa ze słynnym Träumerei (Śnienie). Istnieją też dłuższe utwory fortepianowe: 3 sonaty, Toccata i Fantazja.

Jego muzyka kameralna obejmuje kwartety smyczkowe i słynny kwintet fortepianowy.

Schumann był jednym z wielkich kompozytorów Lieder (pieśni niemieckich). Wybierał wiersze znanych niemieckich poetów i oprawiał je w muzykę w bardzo pomysłowy sposób. Fortepian ma bardzo ciekawe akompaniamenty, które pomagają wydobyć znaczenie słów. Napisał cykl pieśni zatytułowany Dichterliebe (Miłość poety), który jest opracowaniem niektórych wierszy Heinricha Heinego. Inny cykl pieśni nosi tytuł Frauenliebe und -leben (Miłość i życie kobiety) do słów Adalberta von Chamisso.

Choć młody Schumann zdawał się preferować pisanie krótkich utworów, po spotkaniu z Mendelssohnem zainteresował się bardziej długimi dziełami. Inspiracją do pisania symfonii stało się dla niego odkrycie IX Symfonii Schuberta, o której nikt nie wiedział, że została napisana przez Schuberta. Znalazł ją w skrzyni w Wiedniu, w domu brata Schuberta. Schumann napisał cztery symfonie. Jedną z jego najlepszych jest Trzecia, która często nazywana jest Symfonią Reńską (od rzeki Ren). Czwarta d-moll jest również wielkim dziełem. Wykorzystując tylko kilka pomysłów muzycznych, rozwija je na wiele sposobów i pisze długie, czteroczęściowe dzieło. Wielkim faworytem jest jego koncert fortepianowy. Clara Schumann grała go z lipską orkiestrą Gewandhaus na pierwszym występie w Nowy Rok 1846.

Po śmierci Schumanna Clara poświęciła się wykonywaniu muzyki męża i przyczyniła się do jej popularyzacji. Regularnie odwiedzała Anglię, gdzie występowała na koncertach. Zredagowała też wiele dzieł Schumanna dla wydawnictwa Breitkopf und Härtel.

Robert Schumann w 1839 roku.

Nagrania

• Allegro op 8 Schumanna