Obóz koncentracyjny

Obozy w latach 1800

"Rezerwaty" rdzennych Amerykanów

Pierwsze nowoczesne obozy koncentracyjne w Stanach Zjednoczonych powstały w 1838 roku. W tym czasie Stany Zjednoczone powiększały się. Jednak na terenach, które Stany Zjednoczone chciały przejąć, mieszkali rdzenni Amerykanie.

W 1830 roku Kongres Stanów Zjednoczonych i prezydent Andrew Jackson uchwalili ustawę zwaną Indian Removal Act. Prawo to mówiło, że wszyscy rdzenni Amerykanie muszą opuścić Stany Zjednoczone i przenieść się na "Terytorium Indiańskie", na zachód od rzeki Missisipi. Jednak wielu Czirokezów nie chciało opuścić swoich ziem. W maju 1838 roku rząd Stanów Zjednoczonych postanowił zmusić Czirokezów do opuszczenia Stanów Zjednoczonych.

Najpierw żołnierze zmusili około 17.000 Czirokezów i 2.000 ich afroamerykańskich niewolników do umieszczenia w obozach koncentracyjnych, gdzie musieli żyć przez lato 1838 roku. 353 Czirokezów zmarło w obozach na dyzenterię i inne choroby. W końcu Czirokezi zostali zmuszeni do udania się na tereny, które obecnie są Oklahomą. (W tym czasie Oklahoma nie należała do Stanów Zjednoczonych). Rząd zmusił również inne plemiona rdzennych Amerykanów do opuszczenia swoich ziem i przeniesienia się na zachód.

Wkrótce wielu ludzi ze Stanów Zjednoczonych zaczęło przemieszczać się na zachód. Teraz Stany Zjednoczone znów wkraczały na ziemie rdzennych Amerykanów. Począwszy od lat 60-tych XIX wieku, wiele plemion rdzennych Amerykanów walczyło przeciwko sobie. Walki te są obecnie nazywane wojnami indiańskimi. Rząd Stanów Zjednoczonych zareagował, zmuszając rdzennych Amerykanów do ponownego opuszczenia swoich ziem i przeniesienia się do obozów koncentracyjnych. Rząd nazwał te obozy "rezerwatami Indian". (Nazwano je "rezerwatami", ponieważ część ziemi została odłożona na bok, lub "zarezerwowana" dla rdzennych Amerykanów). Jednakże rdzennym Amerykanom nie wolno było opuszczać swoich rezerwatów. W niektórych rezerwatach wielu ludzi, a zwłaszcza dzieci, umierało z głodu i chorób.

Obozy amerykańskiej wojny secesyjnej

Podczas amerykańskiej wojny secesyjnej w latach 60-tych XIX wieku, żołnierze, którzy dostali się do niewoli byli czasami umieszczani w obozach. Miały to być obozy jenieckie, w których panowały dobre warunki. Jednak w miarę trwania wojny zarówno Unia, jak i Konfederacja chwytały coraz więcej wrogich żołnierzy. Obozy stały się bardzo zatłoczone i panowały w nich straszne warunki. Nie było wystarczająco dużo jedzenia i wielu mężczyzn zmarło z głodu. W obozach panowały również bardzo słabe warunki sanitarne, co ułatwiało rozprzestrzenianie się chorób. Wielu więźniów zmarło z powodu tych chorób.

Najbardziej śmiercionośnym obozem jenieckim podczas wojny secesyjnej było więzienie Andersonville. Andersonville było zarządzane przez Armię Stanów Konfederacji. W Andersonville zmarła około jedna czwarta więźniów.  

Warunki w obozach jenieckich Unii były również bardzo złe. W czterech różnych obozach Unii zmarło co najmniej 15% przebywających w nich jeńców. W obozie zwanym Fort Pulaski, żołnierze Unii celowo zagłodzili 600 konfederackich jeńców wojennych. 46 z nich zmarło. Żołnierze unijni zrobili to, aby zemścić się za to, jak traktowano jeńców w więzieniu Andersonville.

Do końca wojny secesyjnej w obozach jenieckich zmarło około 30 000 żołnierzy Unii i około 26 000 żołnierzy Konfederacji.

Hiszpania

Pod koniec XIX wieku Kuba była kolonią Imperium Hiszpańskiego. Oznaczało to, że Hiszpania kontrolowała Kubę. Kiedy Kubańczycy próbowali się zbuntować i walczyć o niepodległość w latach 1895-1898, Hiszpania stworzyła obozy koncentracyjne i wysłała wielu Kubańczyków, aby w nich zamieszkali. Nazywało się to polityką "Reconcentrado" ("Rekoncentracja").

Ludzie walczący o niepodległość Kuby byli partyzantami. Nie nosili mundurów wojskowych i mogli ukrywać się w grupach cywilów. Mogli również obozować i polować, nie potrzebując niczyjej pomocy, aby przeżyć. Aby uniemożliwić partyzantom robienie tych rzeczy, rząd hiszpański postanowił umieścić Kubańczyków w obozach koncentracyjnych. Pomysł był taki, że w obozach Kubańczycy mogliby być "chronieni" przez hiszpańską armię do czasu, aż Imperium Hiszpańskie wygra wojnę. Jednak ten pomysł nie sprawdził się. Co najmniej 30% Kubańczyków w obozach zmarło z powodu głodu, chorób, złych warunków sanitarnych i braku lekarstw. Również obozy koncentracyjne nie pomogły Hiszpanom wygrać wojny.

Fort używany do uwięzienia Czirokezów przed Szlakiem Łez.


Żołnierz Unii, który przeżył Andersonville

Obozy na początku lat 1900

Imperium Brytyjskie

W latach 1900-1902 Imperium Brytyjskie, pod wodzą Lorda Kitchenera, stosowało obozy koncentracyjne. W tym czasie walczyło z Boerami w drugiej wojnie burskiej w Afryce Południowej. Początkowo Brytyjczycy nie byli w stanie pokonać Burów. Zareagowali więc umieszczając członków rodzin bojowników w obozach koncentracyjnych. Zrobili to, aby ci członkowie rodzin nie mogli dawać żywności ani pomagać bojownikom. Brytyjscy żołnierze spalili również domy i farmy Burów oraz zniszczyli wszystkie uprawy, jakie udało im się znaleźć. Robili to po to, by bojownicy nie mogli nigdzie znaleźć jedzenia ani schronienia.

Rosja i Związek Radziecki

Rosja używała obozów więziennych, szczególnie w miejscach położonych w Arktyce lub na Syberii, daleko od głównych miast. Pierwszy obóz więzienny w Rosji powstał w 1918 roku. Jednak po powstaniu Związku Radzieckiego w 1922 roku rząd radziecki zaczął wysyłać do obozów pracy przymusowej znacznie więcej ludzi. Do roku 1936 w obozach tych przebywało 5 000 000 więźniów.

Obozy te po rosyjsku nazywane są strefami. Są one również powszechnie nazywane "gułagami". GUŁAG jest akronimem od rosyjskich słów "Główny Zarząd Obozu" (ru: Главное управление лагерей и мест заключения; Glavnoe upravlenye lagerey i mest zaklyucheniya). Była to agencja rządowa, która odpowiadała za obozy więzienne w czasie, gdy na czele Związku Radzieckiego stał Józef Stalin. Jednak ludzie, którzy nie znają języka rosyjskiego, często używają słowa "gułag" w odniesieniu do każdego obozu pracy przymusowej w Rosji lub Związku Radzieckim.

Do osób zsyłanych do łagrów należeli:

• Ludzie, którzy próbowali obalić rząd radziecki
• Antykomuniści
• Ludzie, którzy publicznie praktykowali pewne religie
• Osoby z grup etnicznych, które rząd uważał za nielojalne wobec Związku Radzieckiego (stosowane rzadko, głównie w czasie II wojny światowej)
• Członkowie partii komunistycznej i Armii Czerwonej, którym zarzucano próbę obalenia rządu radzieckiego
• Ludzie, których władza uważała za zdrajców (np. Anna Larina)
• Przestępcy
• Ludzie, których rząd uważał za wrogów lub zagrożenie
• Osoby, które zostały fałszywie oskarżone o popełnienie przestępstwa

Obozy w czasie II wojny światowej

Nazistowskie Niemcy

Podczas II wojny światowej nazistowskie Niemcy stworzyły wiele obozów koncentracyjnych, obozów pracy niewolniczej i obozów zagłady (obozów śmierci). Przywódca nazistowskich Niemiec, Adolf Hitler, uważał, że pewne grupy ludzi są gorsze (nie tak dobre jak inni). Uważał nawet, że są grupy ludzi, którzy nie zasługują na życie - nazywał ich "życiem niegodnym życia". Te trzy grupy to byli Żydzi, Romowie i osoby niepełnosprawne. Hitler chciał, aby jego naziści zabili każdego Żyda, Romę i osobę niepełnosprawną w Europie.

Hitler chciał również pozbyć się innych grup, których nie lubił, w tym ludzi, którzy jego zdaniem mogliby rzucić wyzwanie rządowi nazistowskiemu lub z nim walczyć. Należeli do nich socjaliści, komuniści, wyznawcy niektórych religii oraz członkowie ruchów oporu (grup, które próbowały walczyć z nazistami w każdy możliwy sposób).

Wielu z tych ludzi naziści wysłali do obozów koncentracyjnych, gdzie pracowali niewolniczo. Po kilku latach, niektóre obozy zostały założone tylko po to, by zabijać ludzi. Obecnie nazywa się je "obozami zagłady" lub "obozami śmierci". W tych obozach ludzie byli zabijani w komorach gazowych, rozstrzeliwani, urabiani na śmierć i maszerowali na śmierć. Wielu ludzi umierało w obozach z powodu chorób i głodu.

Ponad połowa Żydów, którzy zginęli w czasie Holokaustu, zginęła w nazistowskich obozach koncentracyjnych. Tylko w obozach Auschwitz zginęło co najmniej 1,1 miliona ludzi (około 1 000 000 Żydów i około 75 000 nie-Żydów, np. Polaków). Pod koniec II wojny światowej naziści zabijali w obozowych komorach gazowych do 20 000 osób dziennie.

Niepodległe Państwo Chorwackie

Przy wsparciu nazistowskich Niemiec, rząd Ustaše w nowym Niezależnym Państwie Chorwacji (ISC) stworzył obozy koncentracyjne i obozy zagłady. Głównie były to obozy dla Serbów. ISC nienawidziła Serbów i uważała ich za największego wroga ISC. Jednak Ustaše pomagali nazistom w "Ostatecznym rozwiązaniu", zabijając w obozach wielu Żydów. Inni ludzie, których Ustaše zmuszali do przebywania w obozach to Romowie, Chorwaci, Jugosłowianie, którzy walczyli przeciwko ISC oraz ludzie, którzy złamali zasady i prawa ustanowione przez ISC.

Japońsko-amerykańskie obozy internowania

Podczas II wojny światowej Stany Zjednoczone zmusiły ponad 110 000 Japończyków do internowania w obozach.

7 grudnia 1941 r. Japonia zaatakowała Pearl Harbor na Hawajach. W lutym 1942 roku rząd Stanów Zjednoczonych nakazał, aby nikt z japońskim rodowodem nie mógł mieszkać na Zachodnim Wybrzeżu. Rząd, kierowany przez prezydenta Franklina Delano Roosevelta, uważał, że Japończycy mogą być szpiegami Japonii lub próbować zaszkodzić Stanom Zjednoczonym.

Około 80% Japończyków mieszkających w kontynentalnej części Stanów Zjednoczonych zostało zmuszonych do opuszczenia swoich domów i zamieszkania w obozach dla internowanych. Ponad trzech na pięciu z tych ludzi urodziło się w Stanach Zjednoczonych i było ich obywatelami. Około połowę osób wysłanych do obozów stanowiły dzieci.

Po tym jak Kanada wypowiedziała wojnę Japonii, zmusiła również osoby o japońskim pochodzeniu do umieszczenia ich w obozach dla internowanych.

W latach 80. rząd Stanów Zjednoczonych przyznał, że Japończycy nie stanowili zagrożenia dla kraju w czasie II wojny światowej. W 1988 r. prezydent Ronald Reagan podpisał ustawę, która przepraszała za obozy internowania. Ustawa mówiła, że "nie było (...) powodu do internowania (...) [i] internowanie było spowodowane uprzedzeniami rasowymi, histerią wojenną i porażką przywództwa [rządu]".

Włochy

Podczas II wojny światowej faszystowski rząd Włoch (kierowany przez Benito Mussoliniego) był sojusznikiem nazistowskich Niemiec. Włochy przejęły Jugosławię, Grecję i południowo-wschodnią część Francji. Naziści kazali Włochom umieścić Żydów z tych terenów w obozach koncentracyjnych, a następnie wysłać ich do nazistowskich obozów śmierci. Włochy jednak odmówiły. Włoskie wojsko i policja nie chciały pomagać w zabijaniu i deportacji Żydów.

Jednak w 1943 r., po utracie władzy przez Mussoliniego, nazistowskie Niemcy zajęły północne i środkowe Włochy. Przywróciły też Mussoliniego do władzy. Naziści utworzyli obozy koncentracyjne, w których przetrzymywali włoskich Żydów i innych więźniów do czasu, aż mogli zostać wysłani do obozów zagłady. W jednym z takich obozów koncentracyjnych, zwanym La Risiera di San Sabba, naziści torturowali i zamordowali około 5 000 osób. Wiele z tych osób było "więźniami politycznymi" - ludźmi, którzy nie zgadzali się z rządem.

Norwegia

Liczba obozówjenieckich nazistowskiego rządu okupacyjnego Niemiec wynosiła "około 500" lub 709, wliczając w to niektóre obozy zagłady.

Związek Radziecki

Kiedy Józef Stalin i Związek Radziecki najechali na Polskę na początku II wojny światowej, Armia Czerwona deportowała co najmniej 1,5 miliona Polaków. Byli oni zmuszani do wsiadania do bydlęcych wagonów, które wiozły ich na Syberię. Do obozów koncentracyjnych deportowano całe rodziny, w tym dzieci i osoby starsze.

W czasie wojny Związek Radziecki również używał gułagów do przetrzymywania jeńców wojennych z nazistowskich Niemiec i ich sojuszników.

Głodujący radzieccy jeńcy wojenni w obozie koncentracyjnym Mauthausen


Obóz dla internowanych Manzanar w 1942 r.

Obozy w późnych latach 1900

Ameryka Łacińska

W latach 70. i 80. wiele dyktatur wojskowych w Ameryce Łacińskiej zakładało obozy koncentracyjne, aby więzić, torturować i zabijać swoich przeciwników politycznych (ludzi, którzy się z nimi nie zgadzali). Na przykład:

• Argentyna stworzyła ponad 300 obozów koncentracyjnych podczas Brudnej Wojny. Jorge Rafael Videla był dyktatorem Argentyny przez większość tego czasu.
• Chile, kierowane przez Augusto Pinocheta, stworzyło 17 obozów koncentracyjnych. Obozy te służyły do torturowania więźniów. Po torturach wielu więźniów "zniknęło". Oznaczało to, że wojsko ich zabiło, a ich ciał nigdy nie odnaleziono. Gdy Pinochet był u władzy, 28 000 osób było torturowanych, 2 279 osób zostało straconych, a 1 248 osób "zniknęło".
• Kuba pod przywództwem Fidela Castro stosowała w latach 1965-1968 obozy koncentracyjne. Były to obozy pracy przymusowej dla ludzi, których Castro uważał za szkodliwych dla Kuby. Rząd Castro uważał, że może "reedukować" tych ludzi (zmienić ich sposób myślenia i zachowania) poprzez zmuszanie ich do pracy. Do obozów trafiali homoseksualiści, ludzie bez domów i pracy, Świadkowie Jehowy, inni misjonarze religijni i osoby, które nie zgadzały się z komunistycznym rządem.

Związek Radziecki

Po II wojnie światowej Związek Radziecki nadal stosował obozy pracy przymusowej. Do gułagów zsyłano również żołnierzy radzieckich i cywilów, którzy dostali się do niewoli nazistowskiej lub byli wykorzystywani jako niewolnicy w nazistowskich Niemczech. W 1973 roku Aleksandr Sołżenicyn, rosyjski pisarz, napisał Archipelag Gułag o swoich doświadczeniach w sowieckim obozie pracy.

Wojny jugosłowiańskie

W latach 90. istniało kilka obozów koncentracyjnych z okresu wojen jugosłowiańskich.

Obozy w latach 2000

Stany Zjednoczone

Od stycznia 2002 roku Stany Zjednoczone prowadzą obóz więzienny w Zatoce Guantanamo. Niektórzy ludzie nazwali Guantanamo obozem koncentracyjnym lub gułagiem. Wśród tych osób był Fidel Castro, lider Amnesty International i inne grupy aktywistów, takie jak CounterPunch.

Australia

The Pacific Solution to nazwa nadana polityce rządu australijskiego, polegającej na przewożeniu osób ubiegających się o azyl do ośrodków zatrzymań na wyspach Oceanu Spokojnego, zamiast zezwalania im na lądowanie na kontynencie australijskim.

Gaza

Często mówi się, że jest to "największa blokada na świecie", Gaza jest zablokowana przez państwo Izrael od północy, wschodu i zachodu oraz przez państwo Egipt od południa. Hamas jest organizacją terrorystyczną wywodzącą się z Gazy. Są oni głównymi dyktatorami w Strefie Gazy. Oprócz uniemożliwienia Palestyńczykom opuszczenia obozu. Od 2007 roku Izrael i Egipt wprowadziły miażdżącą blokadę, uniemożliwiającą przemyt broni, a jednocześnie dostarczającą podstawowe towary, takie jak przyprawy, świece, sprzęt wędkarski, pisklęta, a nawet cement. Izraelskie wojsko jest aktywne w tym regionie, aby zapewnić bezpieczeństwo Izraelowi.

Galeria zdjęć