Maroko

Historia

Prehistoria i starożytność

Klient berberyjski, król Ptolemeusz z Mauretanii.

Obszar dzisiejszego Maroka jest zamieszkiwany od czasów paleolitu, około 190 000 do 90 000 lat p.n.e.. W okresie górnego paleolitu Maghreb był bardziej żyzny niż obecnie, przypominając bardziej sawannę niż dzisiejszy jałowy krajobraz. Dwadzieścia dwa tysiące lat temu, Aterian został zastąpiony przez kulturę iberomurowską, która dzieliła podobieństwa z kulturami iberyjskimi. Szkieletowe podobieństwa zostały zasugerowane między iberomuzyjskimi pochówkami "Mechta-Afalou" a europejskimi szczątkami Cro-Magnona. Iberomurowski został zastąpiony przez kulturę Beakera w Maroku.

Mitochondrialne badania DNA odkryły ścisły związek Berberów z Saami ze Skandynawii. Potwierdza to teorie, że francusko-kantabryjski obszar schronienia w południowo-zachodniej Europie był źródłem późnej ekspansji lodowcowej myśliwych-zbieraczy, którzy ponownie zaludnili północną Europę po ostatniej epoce lodowcowej.

Afryka Północna i Maroko były powoli wciągane w szerszy, wschodzący świat śródziemnomorski przez Fenicjan, którzy we wczesnym okresie klasycznym zakładali kolonie handlowe i osady. Znaczące osady fenickie znajdowały się w Chellah, Lixus i Mogador. Mogador był kolonią fenicką już na początku VI wieku przed naszą erą. ^{[potrzebna strona]}

Starożytne rzymskie ruiny Volubilis.

Później Maroko stało się częścią północnoafrykańskiej cywilizacji starożytnej Kartaginy w ramach jej imperium. Pierwszym znanym niezależnym państwem marokańskim było berberyjskie królestwo Mauretanii za czasów króla Bagi. To starożytne królestwo (nie mylić z obecnym stanem Mauretanii) datuje się co najmniej na 225 rok p.n.e.

Mauretania stała się królestwem klientów Imperium Rzymskiego w 33 r. p.n.e. Cesarz Klaudiusz anektował Mauretanię bezpośrednio jako prowincję rzymską w 44 r. n.e., pod rządami gubernatora cesarskiego (aprokuratora Augustiego lub legata Augustiego pro praetore).

W czasie kryzysu III wieku, część Mauretanii została odzyskana przez plemiona berberyjskie. Bezpośrednie panowanie Rzymu zostało ograniczone do kilku nadmorskich miast (takich jak Septum (Ceuta) w Mauretanii Tingitana i Cherchell w Mauretanii Caesariensis) pod koniec III wieku.

Wczesna epoka islamu

Muzułmański podbój Maghrebu, który rozpoczął się w połowie VII wieku, został osiągnięty na początku następnego wieku. Przyniósł on na ten teren zarówno język arabski, jak i islam. Chociaż Maroko było częścią większego imperium islamskiego, początkowo było zorganizowane jako prowincja zależna od Ifriqiya, a miejscowi gubernatorzy byli mianowani przez muzułmańskiego gubernatora w Kairouan.

Rdzenne plemiona Berberów przyjęły islam, ale zachowały swoje zwyczajowe prawa. Płacili też podatki i hołd dla nowej muzułmańskiej administracji. Pierwszym niezależnym państwem muzułmańskim na obszarze współczesnego Maroka było Królestwo Nekoru, emirat w górach Rif. Zostało ono założone przez Saliha Ibn Mansur w 710 r., jako państwo klienckie kalifatu Rashidun. Po wybuchu buntu berberyjskiego w 739 roku, Berberowie utworzyli inne niezależne państwa, takie jak Miknasa z Sijilmasa i Barghawata.

Według średniowiecznej legendy, Idris ibn Abdallah uciekł do Maroka po masakrze jego plemienia w Iraku. Przekonał on plemiona Awraba Berberów do złamania wierności odległym kalifom abasydów w Bagdadzie i w 788 roku założył dynastię Idrisidów. Idrisidowie założyli Fes jako swoją stolicę, a Maroko stało się centrum nauki muzułmańskiej i główną regionalną potęgą. Idrissidowie zostali obaleni w 927 r. przez kalifata fatimidów i ich sojuszników Miknasa. Po zerwaniu przez Miknasę stosunków z Fatimidami w 932 r., w 980 r. zostali odsunięci od władzy przez Maghrawę z Sijilmasy.

Dynastie Berberów

Królestwo Almohad w największym stopniu, ok. 1212 r.

Od XI wieku powstała seria potężnych dynastii berberyjskich. Pod rządami dynastii Almoravidów i Almohadów, Maroko zdominowało Maghreb, znaczną część dzisiejszej Hiszpanii i Portugalii oraz zachodnią część regionu śródziemnomorskiego. Od XIII wieku w kraju nastąpiła masowa migracja arabskich plemion Banu Hilal. W XIII i XIV wieku Merynoidy sprawowały władzę w Maroku i starały się powtórzyć sukcesy Almohadów poprzez kampanie wojskowe w Algierii i Hiszpanii. Za nimi podążyli Wattasidzi. W XV wieku Rekonkwista zakończył panowanie muzułmanów w środkowej i południowej Hiszpanii, a wielu muzułmanów i Żydów uciekło do Maroka.

Portugalskie wysiłki na rzecz kontroli handlu na morzu Atlantyckim w XV wieku nie miały większego wpływu na wnętrze Maroka, mimo że udało im się kontrolować niektóre dobra znajdujące się na wybrzeżu marokańskim, ale nie wypływały one dalej w głąb lądu.

Z drugiej strony, według Elizabeth Allo Isichei: "W 1520 roku w Maroku miał miejsce tak straszny głód, że przez długi czas inne wydarzenia były przez niego datowane. Sugerowano, że między początkiem XVI a XIX w. liczba ludności Maroka zmniejszyła się z 5 do poniżej 3 milionów".

Maroko, statek ceramiczny Safi Jobbana

Dynastie szarifińskie

Dawna portugalska forteca Mazagan w El Jadida

W 1549 r. region przypadł na kolejne dynastie arabskie, które twierdziły, że pochodzą od islamskiego proroka Muhammada: najpierw dynastia Saadów, która rządziła w latach 1549-1659, a następnie dynastia Alaouite, która pozostała u władzy od XVII wieku.

Pod rządami dynastii Saadyjczyków kraj odparł inwazję osmańską i inwazję portugalską w bitwie pod Ksar el Kebir w 1578 roku. Panowanie Ahmada al-Mansuru przyniosło sułtanatowi nowe bogactwo i prestiż, a duża wyprawa do Afryki Zachodniej przyniosła miażdżącą klęskę Imperium Songhay w 1591 roku. Jednak zarządzanie terytoriami na całej Saharze okazało się zbyt trudne. Po śmierci al-Mansuru, kraj został podzielony pomiędzy jego synów.

W 1666 roku Maroko zostało ponownie zjednoczone przez dynastię Alaouite, która od tego czasu jest domem władcy Maroka. Maroko stanęło w obliczu agresji ze strony Hiszpanii i sojuszników imperium osmańskiego naciskających na zachód. Alauitom udało się ustabilizować swoją pozycję i choć królestwo było mniejsze od poprzednich w regionie, pozostało dość zamożne. Przeciwko opozycji miejscowych plemion Ismail Ibn Sharif (1672-1727) zaczął tworzyć zjednoczone państwo. Wraz ze swoim Jaysh d'Ahl al-Rifem (Armia Riffiańska) w 1684 r. przejął Tanger od Anglików, a w 1689 r. wypędził Hiszpanów z Larache.

Maroko było pierwszym narodem, który w 1777 roku uznał uciekające Stany Zjednoczone za niepodległy naród. Na początku rewolucji amerykańskiej amerykańskie statki handlowe na Oceanie Atlantyckim były atakowane przez piratów barbarzyńskich. W dniu 20 grudnia 1777 r. sułtan Maroka Mohammed III oświadczył, że amerykańskie statki handlowe będą pod ochroną sułtanatu i będą mogły korzystać z bezpiecznego przepływu. Podpisany w 1786 roku Marokańsko-Amerykański Traktat o przyjaźni jest najstarszym niezłamanym traktatem przyjaźni USA.

Francuskie i hiszpańskie protektoraty

Śmierć hiszpańskiego generała Margallodinga podczas wojny w Melilli. Le Petit Journal, 13 listopada 1893.

Główne artykuły: Francuski Maroko i hiszpański Protektorat w Maroku

W miarę uprzemysławiania się Europy, Afryka Północna była coraz bardziej ceniona za swój potencjał kolonizacyjny. Już w 1830 r. Francja wykazała duże zainteresowanie Marokiem, nie tylko w celu ochrony granicy swojego terytorium algierskiego, ale również ze względu na strategiczne położenie Maroka na dwóch oceanach. W 1860 r. spór o hiszpańską enklawę Ceuta skłonił Hiszpanię do wypowiedzenia wojny. Zwycięska Hiszpania wygrała kolejną enklawę i powiększoną Ceutę w osadzie. W 1884 r. Hiszpania utworzyła protektorat w obszarach przybrzeżnych Maroka.

W 1904 roku Francja i Hiszpania wydzieliły strefy wpływów w Maroku. Uznanie przez Wielką Brytanię strefy wpływów Francji wywołało silną reakcję Cesarstwa Niemieckiego, a w 1905 roku wybuchł kryzys. Sprawa została rozwiązana na konferencji w Algeciras w 1906 roku. Kryzys w Agadirze z 1911 r. zwiększył napięcia między europejskimi potęgami. Traktat z Fezmade w 1912 r. uczynił z Maroka protektorat Francji i wywołał zamieszki w Fezie w 1912 r. Hiszpania kontynuowała działalność swojego protektoratu wybrzeża. Na mocy tego samego traktatu Hiszpania przejęła zadanie ochrony władzy nad północną i południową strefą Sahary.

Dziesiątki tysięcy kolonistów wkroczyło do Maroka. Jedni wykupili duże ilości bogatych gruntów rolnych, inni zorganizowali eksploatację i modernizację kopalń i portów. Grupy interesów, które utworzyły się wśród tych elementów, nieustannie naciskały na Francję, aby zwiększyła kontrolę nad Marokiem, co było konieczne również ze względu na ciągłe wojny między plemionami marokańskimi, z których część stanęła po stronie Francuzów od początku podboju. Gubernator generalny, marszałek Hubert Lyautey, szczerze podziwiał kulturę marokańską i zdołał narzucić wspólną administrację marokańsko-francuską, tworząc jednocześnie nowoczesny system szkolnictwa. Kilka dywizji marokańskich żołnierzy (Goumiers lub regularne oddziały i oficerowie) służyło w armii francuskiej zarówno w I jak i II wojnie światowej, oraz w hiszpańskiej armii nacjonalistycznej w hiszpańskiej wojnie domowej i po niej (Regulares). Instytucja niewolnictwa została zniesiona w 1925 roku.

Ludność Tangeru liczyła 40.000 muzułmanów, 31.000 Europejczyków i 15.000 Żydów.

W latach 1921-1926 powstanie berberyjskie w górach Rif, prowadzone przez Abd el-Krim, doprowadziło do powstania Republiki Rif. Bunt został ostatecznie stłumiony przez wojska francuskie i hiszpańskie.

W 1943 roku, przy dyskretnym wsparciu USA, powstała Partia Istiqlal (Partia Niepodległościowa), której celem było dążenie do niepodległości. Partia ta następnie zapewniła większość przywództwa dla ruchu nacjonalistycznego.

Wygnanie sułtana Mohammeda V z Francji na Madagaskar w 1953 r. i zastąpienie go przez niepopularnego Mohammeda Ben Aarafę wywołało aktywny sprzeciw wobec francuskich i hiszpańskich protektoratów. Najbardziej zauważalna przemoc miała miejsce w Oujdzie, gdzie Marokańczycy atakowali na ulicach Francuzów i innych mieszkańców Europy. Francja zezwoliła Mohammedowi V na powrót w 1955 roku, a negocjacje, które doprowadziły do niepodległości Maroka, rozpoczęły się w następnym roku. W marcu 1956 roku francuski protektorat został zakończony, a Maroko odzyskało niepodległość od Francji jako "Królestwo Maroka". Miesiąc później Hiszpania przekazała większą część swojego protektoratu w północnym Maroku nowemu państwu, ale zachowała dwie enklawy przybrzeżne (Ceuta i Melilla) na wybrzeżu Morza Śródziemnego. Sułtan Mohammed został królem w 1957 roku.

Po uzyskaniu niepodległości

Mauzoleum Mohammeda V w Rabacie.

Po śmierci Mohammeda V, Hassan II został królem Maroka 3 marca 1961 roku. W 1963 r. w Maroku odbyły się pierwsze wybory parlamentarne. Hassan ogłosił jednak stan wyjątkowy i zawiesił parlament w 1965 roku. W 1971 r. nie powiodła się próba obalenia króla i ustanowienia republiki. Komisja Prawdy powołana w 2005 r. w celu zbadania przypadków łamania praw człowieka podczas jego rządów potwierdziła prawie 10 000 przypadków, od śmierci w areszcie po przymusowe wygnanie. Według komisji prawdy w czasie rządów Hassana zginęły około 592 osoby.

Hiszpańska enklawa Ifni na południu kraju została zwrócona Maroku w 1969 roku. Ruch Polisario został utworzony w 1973 roku w celu utworzenia niezależnego państwa na hiszpańskiej Saharze. W dniu 6 listopada 1975 r. król Hassan poprosił o ochotników do przekraczania granic hiszpańskiej Sahary. Około 350.000 cywilów zostało zgłoszonych do udziału w "Zielonym Marszu". Miesiąc później Hiszpania zgodziła się opuścić hiszpańską Saharę, by wkrótce stać się Saharą Zachodnią, i przekazać ją pod wspólną kontrolę marokańsko-mauretańską, pomimo sprzeciwu i gróźb interwencji wojskowej ze strony Algierii. Siły marokańskie zajęły to terytorium.

Wojska marokańskie i algierskie wkrótce starły się na Saharze Zachodniej. Maroko i Mauretania podzieliły Saharę Zachodnią. Walki między marokańskimi wojskami a siłami Polisario trwały przez wiele lat. Przedłużająca się wojna spowodowała znaczny drenaż finansowy w Maroku. W 1983 r. Hassan odwołał planowane wybory w obliczu niepokojów politycznych i kryzysu gospodarczego. W 1984 r. Maroko opuściło Organizację Jedności Afrykańskiej w proteście przeciwko przyjęciu SADR do tego organu. Polisario twierdzi, że w latach 1982-1985 zabił ponad 5 000 żołnierzy marokańskich.

Władze algierskie oszacowały liczbę uchodźców saharyjskich w Algierii na 165 000. Stosunki dyplomatyczne z Algierią zostały przywrócone w 1988 roku. W 1991 r. na Saharze Zachodniej rozpoczęło się nadzorowane przez ONZ zawieszenie broni, ale status tego terytorium pozostaje niezdecydowany i odnotowano przypadki naruszenia zawieszenia broni. W następnym dziesięcioleciu wiele się działo w związku z proponowanym referendum w sprawie przyszłości tego terytorium, ale impas nie został przerwany.

Reformy polityczne w latach 90. doprowadziły do ustanowienia dwuizbowej władzy ustawodawczej w 1997 r., a w 1998 r. do władzy doszedł pierwszy rząd kierowany przez opozycję w Maroku.

Protestujący w Casablance żądają, aby władze dotrzymały obietnic dotyczących reform politycznych.

Król Hassan II zmarł w 1999 roku, a jego następcą został jego syn, Mohammed VI. Jest on ostrożnym modernistą, który wprowadził pewną liberalizację gospodarczą i społeczną.

Mohammed VI złożył kontrowersyjną wizytę na Saharze Zachodniej w 2002 roku. W 2007 r. Maroko ujawniło Organizacji Narodów Zjednoczonych projekt autonomii dla Sahary Zachodniej. Polisario odrzucił ten plan i przedstawił swoją własną propozycję. Maroko i Front Polisario przeprowadziły w Nowym Jorku rozmowy sponsorowane przez ONZ, ale nie osiągnęły żadnego porozumienia. W 2010 roku siły bezpieczeństwa szturmowały obóz protestacyjny w Saharze Zachodniej, wywołując gwałtowne demonstracje w stolicy regionu El Aaiún.

W 2002 r. Maroko i Hiszpania uzgodniły wynegocjowaną przez USA rezolucję w sprawie spornej wyspy Perejil. Wojska hiszpańskie zajęły zwykle niezamieszkałą wyspę po tym, jak żołnierze marokańscy wylądowali na niej i rozbiły namioty oraz ustawiły flagę. W 2005 r. ponownie pojawiły się napięcia, ponieważ setki afrykańskich migrantów próbowało szturmować granice hiszpańskich enklaw Melilla i Ceuta. Maroko deportowało setki nielegalnych migrantów. W 2006 r. hiszpański premier Zapatero odwiedził hiszpańskie enklawy. Był pierwszym hiszpańskim przywódcą od 25 lat, który złożył oficjalną wizytę na tych terenach. W następnym roku król Hiszpanii Juan Carlos I odwiedził Ceutę i Melillę, co jeszcze bardziej zdenerwowało Maroko, które domagało się kontroli nad enklawami.

Podczas protestów marokańskich w latach 2011-12 w Rabacie i innych miastach zebrały się tysiące ludzi wzywających do reform politycznych i nowej konstytucji ograniczającej władzę króla. W lipcu 2011 r. król odniósł zwycięstwo w referendum w sprawie zreformowanej konstytucji, które zaproponował w celu złagodzenia protestów Arabskiej Wiosny Ludów. Pomimo reform, które przeprowadzili demonstranci Mohameda VI, nadal wzywali do głębszych reform. W maju 2012 r. setki osób wzięły udział w wiecu związkowym w Casablance. Uczestnicy oskarżyli rząd o niepowodzenie w realizacji reform.

Polityka

Maroko jest monarchią konstytucyjną. Władza polityczna jest podzielona między króla Muhammada VI (szóstego) i szefa rządu. Król jest głową państwa (osobą odpowiedzialną za kraj) i najważniejszą osobą.

Mieszkańcy Maroka głosują za posłami do Parlamentu Europejskiego, aby przemawiali w ich imieniu i pomagali tworzyć dla nich prawo. Rada Ministrów określa, co należy zrobić. Podejmuje on wszystkie ważne decyzje. Dzisiaj szefem rządu jest Abdelililah Benkirane.

Oddział Legislacyjny

Od czasu reformy konstytucyjnej z 1996 r. dwuizbowa władza ustawodawcza składa się z dwóch izb. Zgromadzenie Przedstawicieli Maroka (Majlis an-Nuwwâb/Assemblée des Répresentants) liczy 325 członków wybieranych na pięcioletnią kadencję, 295 wybieranych w okręgach wieloosobowych i 30 na listach krajowych składających się wyłącznie z kobiet. Zgromadzenie Radnych (Majlis al-Mustasharin) liczy 270 członków wybieranych na dziewięcioletnią kadencję, wybieranych przez rady lokalne (162 mandaty), izby zawodowe (91 miejsc) i pracowników najemnych (27 miejsc).

Uprawnienia parlamentu, choć nadal stosunkowo ograniczone, zostały rozszerzone w latach 1992 i 1996, a nawet dalej w ramach zmian konstytucyjnych z 2011 r. i obejmują kwestie budżetowe, zatwierdzanie projektów ustaw, przesłuchiwanie ministrów i powoływanie doraźnych komisji śledczych w celu zbadania działań rządu. Niższa izba parlamentu może rozwiązać rząd w drodze wotum nieufności.

Ostatnie wybory parlamentarne odbyły się 25 listopada 2011 r. i zostały uznane przez niektórych neutralnych obserwatorów za w większości wolne i sprawiedliwe. Frekwencja wyborcza w tych wyborach została oszacowana na 43% zarejestrowanych wyborców.

Geografia

Maroko znajduje się obok krajów Algierii na wschodzie i Mauretanii na południu. Morze Śródziemne leży na północ od Maroka, a Ocean Atlantycki na zachód.

Maroko ma zróżnicowaną geografię, od żyznych równin, po lasy, zimne góry, suche ziemie i pustynie. Większość ludzi mieszka na terenach położonych w pobliżu wybrzeża lub w żyznych gospodarstwach rolnych. Maroko ma powierzchnię 446.550 km². Maroko kontroluje również większość Sahary Zachodniej, która ma 266.000 km² powierzchni. Maroko posiada wybrzeże nad Oceanem Atlantyckim, które sięga obok Cieśniny Gibraltarskiej do Morza Śródziemnego. Od północy graniczy z Hiszpanią (granica wodna przez Cieśninę i granice lądowe z trzema małymi, kontrolowanymi przez Hiszpanię eksklawami: Ceuta, Melilla i Peñón de Vélez de la Gomera), od wschodu z Algierią, a od południa z Saharą Zachodnią. Ponieważ Maroko kontroluje większą część Sahary Zachodniej, jego południowa granica jest de facto granicą z Mauretanią.

Uznane na arenie międzynarodowej granice kraju leżą między szerokościami geograficznymi 27° a 36° N oraz między szerokościami geograficznymi 1° a 14° W. Dodając Saharę Zachodnią, Maroko leży głównie pomiędzy 21° a 36° N oraz 1° a 17° W (półwysep Ras Nouadhibou leży nieco na południe od 21° i na zachód od 17°).

Geografia Maroka rozciąga się od Oceanu Atlantyckiego, przez obszary górskie, aż po pustynię Saharę. Maroko jest krajem północnoafrykańskim, graniczącym z północnym Oceanem Atlantyckim i Morzem Śródziemnym, pomiędzy Algierią a anektowaną Saharą Zachodnią. Jest jednym z zaledwie trzech państw (wraz z Hiszpanią i Francją), które posiadają zarówno wybrzeże Atlantyku, jak i Morza Śródziemnego.

Duża część Maroka jest górzysta. Góry Atlas znajdują się głównie w centrum i na południu kraju. Góry Rif znajdują się na północy kraju. Oba pasma zamieszkuje głównie lud Berberów. Na powierzchni 446.550 km2 (172.414 m²) Maroko jest pięćdziesiątym siódmym największym krajem na świecie (po Uzbekistanie). Algieria graniczy z Marokiem na wschodzie i południowym wschodzie, chociaż granica między tymi dwoma krajami jest zamknięta od 1994 roku.

Hiszpańskie terytorium w Afryce Północnej sąsiadujące z Marokiem składa się z pięciu enklaw na wybrzeżu Morza Śródziemnego: Ceuta, Melilla, Peñón de Vélez de la Gomera, Peñón de Alhucemas, wyspy Chafarinas i sporna wysepka Perejil. U wybrzeży Atlantyku Wyspy Kanaryjskie należą do Hiszpanii, a Madera na północy do Portugalii. Na północy Maroko graniczy z Cieśniną Gibraltarską, gdzie żegluga międzynarodowa ma swobodny przepływ tranzytowy między Atlantykiem a Morzem Śródziemnym.

Góry Rif ciągną się nad regionem graniczącym z Morzem Śródziemnym od północnego zachodu do północnego wschodu. Góry Atlas ciągną się wzdłuż kręgosłupa kraju, z północnego wschodu na południowy zachód. Większa część południowo-wschodniej części kraju znajduje się na Pustyni Saharyjskiej i jako taka jest na ogół słabo zaludniona i nieproduktywna ekonomicznie. Większość ludności mieszka na północ od tych gór, podczas gdy na południu leży Sahara Zachodnia, była kolonia hiszpańska, która została zaanektowana przez Maroko w 1975 r. (patrz Zielony Marsz). Maroko twierdzi, że Sahara Zachodnia jest częścią jego terytorium i odnosi się do niej jako do swoich południowych prowincji.

Stolicą Maroka jest Rabat; jego największym miastem jest główny port, Casablanca. Inne miasta to Agadir, Essaouira, Fes, Marrakesz, Meknes, Mohammedia, Oujda, Ouarzazat, Safi, Salé, Tanger i Tetouan.[Br.-Bl. "Vegetatio". Vegetatio, tom 11, nie. 5/6, 1963, s. 405-405., www.jstor.org/stable/20034938.]

Klimat

Typy klimatu Köppen w Maroku

• Przegląd:

Klimat śródziemnomorski kraju jest podobny do klimatu południowej Kalifornii, z bujnymi lasami w północnych i środkowych pasmach górskich kraju, ustępując miejsca suchszym warunkom i pustynniom w głębi lądu dalej na południowym wschodzie. Marokańskie równiny przybrzeżne doświadczają niezwykle umiarkowanych temperatur nawet w lecie, dzięki wpływowi zimnego nurtu kanaryjskiego u wybrzeży Atlantyku.

W górach Rif, Atlasie Średnim i Wysokim istnieje kilka różnych rodzajów klimatu: Śródziemnomorski wzdłuż nizin nadmorskich, ustępujący miejsca wilgotnemu klimatowi umiarkowanemu na wyższych wysokościach, o wilgotności wystarczającej do wzrostu różnych gatunków dębów, mchów, jałowców i jodły atlantyckiej, która jest królewskim drzewem iglastym endemicznym Maroka. W dolinach żyzne gleby i wysokie opady pozwalają na wzrost gęstych i bujnych lasów. Lasy mętne występują na zachód od gór Rif i Atlas Środkowy. Na wyższych wzniesieniach klimat nabiera charakteru alpejskiego i może podtrzymywać ośrodki narciarskie.

Na południowy wschód od gór Atlasu, w pobliżu granic Algierii, klimat staje się bardzo suchy, z długimi i gorącymi latami. Ekstremalne upały i niski poziom wilgotności są szczególnie wyraźne w regionach nizinnych na wschód od pasma górskiego Atlas, ze względu na efekt cienia deszczowego systemu górskiego. Najbardziej wysunięte na południowy-wschód części Maroka są bardzo gorące i obejmują część Pustyni Saharyjskiej, gdzie rozległe połacie wydm i skalistych równin usiane są bujną oazą.

W przeciwieństwie do regionu Sahary na południu, niziny przybrzeżne są żyzne w środkowych i północnych regionach kraju i stanowią kręgosłup rolnictwa kraju, w którym mieszka 95% ludności. Bezpośrednie sąsiedztwo Oceanu Atlantyckiego, bliskość Europy kontynentalnej oraz rozległe góry Rif i Atlas są czynnikami raczej europejskiego klimatu w północnej części kraju. To sprawia, że Maroko jest krajem kontrastów. Obszary leśne zajmują około 12% powierzchni kraju, podczas gdy grunty orne stanowią 18%. Około 5 % marokańskich gruntów jest nawadnianych do celów rolniczych.

Krajobraz Erg Chebbi

Góry Atlas

Ogólnie rzecz biorąc, oprócz regionów południowo-wschodnich (obszary przed Saharą i pustynne), klimat i geografia Maroka są bardzo podobne do Półwyspu Iberyjskiego. Mamy więc następujące strefy klimatyczne:

• Morze Śródziemne: dominuje nad przybrzeżnymi regionami śródziemnomorskimi kraju, wzdłuż (500 km pasa), oraz niektórymi częściami wybrzeża atlantyckiego. Lata są gorące do umiarkowanie gorących i suchych, średnie wysokości wahają się między 29 °C (84,2 °F) a 32 °C (89,6 °F). Zimy są zazwyczaj łagodne i wilgotne, średnie dzienne temperatury wynoszą około 9 °C (48,2 °F) do 11 °C (51,8 °F), a średnie niskie są około 5 °C (41,0 °F) do 8 °C (46,4 °F), typowe dla obszarów przybrzeżnych zachodniej części Morza Śródziemnego. Roczne opady na tym obszarze wahają się od 600-800 mm na zachodzie do 350-500 mm na wschodzie. Godne uwagi miasta, które wchodzą w skład tej strefy to Tanger, Tetouan, Al Hoceima, Nador i Safi.
• Subśródziemnomorski: Ma wpływ na miasta, które wykazują cechy śródziemnomorskie, ale pozostają pod znacznym wpływem innych klimatów ze względu na ich względne wzniesienie lub bezpośrednią ekspozycję na północny Atlantyk. Mamy zatem dwa główne czynniki wpływające na klimat:

Oceanic: Zdefiniowane przez chłodniejsze lata, gdzie wzloty rzadko przekraczają 27 °C (80,6 °F), a w przypadku regionu Essaouira prawie zawsze wynoszą około 21 °C (69,8 °F). Średnie dzienne temperatury mogą osiągać nawet 19°C (66,2°F), podczas gdy zimy są chłodne do łagodnych i mokrych. Roczne opady wahają się od 400 do 700 mm. Godne uwagi miasta, które należą do tej strefy to Rabat, Casablanca, Kénitra, Salé i Essaouira.

Continental: Zdefiniowany przez większą przepaść między wzlotami i upadkami, która skutkuje gorętszym latem i chłodniejszą zimą, niż występująca w typowych strefach śródziemnomorskich. W lecie dzienne wzloty mogą osiągać nawet 40°C (104,0°F) podczas fal upałów, ale zazwyczaj są one pomiędzy 32°C (89,6°F) a 36°C (96,8°F). Jednak temperatury spadają wraz z zachodem słońca. Nocne temperatury zwykle spadają poniżej 20 °C (68,0 °F), a czasami nawet do 10 °C (50,0 °F) w połowie lata. Zimy są chłodniejsze, a między grudniem a lutym mogą wielokrotnie spadać poniżej temperatury zamarzania. Od czasu do czasu może też padać śnieg. Na przykład zimą 2005 r. w Fès odnotowano 8 °C (17,6 °F). Roczne opady wahają się od 500 do 900 mm. Godne uwagi miasta to Fès, Meknès, Chefchaouen, Beni-Mellal i Taza.

• Kontynentalny Dominują górskie regiony północnej i środkowej części kraju, gdzie lato jest gorące do bardzo gorącego, z wysokimi temperaturami pomiędzy 32 °C (89,6 °F) a 36 °C (96,8 °F). Zimy natomiast są mroźne, a niskie temperatury zwykle wykraczają poza punkt zamarzania. A kiedy zimne, wilgotne powietrze dociera do Maroka z północnego zachodu, na kilka dni, temperatury mogą łatwo przekroczyć 10°C (14,0°F). W tej części kraju często obficie pada śnieg. Opady wahają się od 400 do 800 mm. Godnymi uwagi miastami są Khenifra, Imilchil, Midelt i Azilal.
• Alpejski: Ten rodzaj klimatu występuje w niektórych częściach pasma górskiego Atlasu Środkowego oraz we wschodniej części pasma górskiego Atlasu Wysokiego. Lata są bardzo ciepłe do umiarkowanie gorących, a zimy dłuższe, mroźne i śnieżne. Opady wahają się od 400 do 1200 mm. Latem wzloty ledwie przekraczają 30 °C (86,0°F), a wzloty są chłodne i znacznie przekraczają 15 °C (59,0°F). Zimą wzloty rzadko przekraczają 8 °C, a upadki są znacznie poniżej temperatury zamarzania. W tej części kraju znajduje się wiele ośrodków narciarskich, takich jak Oukaimeden i Mischliefen. Godnymi uwagi miastami są Ifrane, Azrou i Boulmane.
• Pół-arid: Ten rodzaj klimatu występuje na południu kraju i w niektórych jego częściach wschodnich, gdzie opady są niższe, a roczna suma opadów wynosi od 200 do 350 mm. Zazwyczaj jednak w regionach tych występują cechy śródziemnomorskie, takie jak rozkład opadów i właściwości termiczne. Godnymi uwagi miastami są Agadir, Marrakesz i Oujda.

Na południe od Agadiru i na wschód od Jerady, w pobliżu granic Algierii, zaczyna panować jałowy i pustynny klimat.

Uwaga: Ze względu na bliskość Maroka do pustyni Sahara i Morza Północnego Oceanu Atlantyckiego, występują dwa zjawiska wpływające na regionalne temperatury sezonowe: albo poprzez podnoszenie temperatur o 7-8 stopni Celsjusza, gdy sirocco wieje od wschodu, tworząc fale upałów, albo poprzez obniżanie temperatur o 7-8 stopni Celsjusza, gdy zimne, wilgotne powietrze wieje od północnego zachodu, tworząc fale zimna lub zaklęcie. Zjawiska te nie trwają jednak średnio dłużej niż 2 do 5 dni.

Krajami lub regionami o tych samych cechach klimatycznych co Maroko są Kalifornia (USA), Portugalia, Hiszpania i Algieria.

• Opady:

Roczne opady deszczu w Maroku są różne w zależności od regionu. W północno-zachodniej części kraju opady wynoszą od 500 mm do 1200 mm, a w północno-wschodniej od 350 do 600 mm. Północno-środkowe Maroko otrzymuje od 700 mm do 3500 mm. Obszar od Casablanki do Essaouira na wybrzeżu Atlantyku otrzymuje od 300 mm do 500 mm. Regiony od Essaouira do Agadiru otrzymują od 250 mm do 400 mm. W regionie Marrakeszu na środkowym południu otrzymuje się tylko 250 mm rocznie. Regiony południowo-wschodnie, w zasadzie najbardziej suche, otrzymują tylko od 100 mm do 200 mm i składają się głównie z terenów suchych i pustynnych.

Pod względem botanicznym Maroko cieszy się dużą różnorodnością roślinności, od bujnych, dużych lasów iglastych i dębowych typowych dla krajów zachodniej części basenu Morza Śródziemnego (Maroko, Algieria, Włochy, Hiszpania, Francja i Portugalia), po krzewy i akacje położone dalej na południe. Wynika to z różnorodności klimatu i rozkładu opadów w kraju.

Pogoda w Maroku jest jedną z najbardziej nieskazitelnych, jeśli chodzi o czterosezonowe doświadczenie. W większości regionów występują różne pory roku, gdzie lato zazwyczaj nie jest zepsute przez deszcz, a zima staje się wilgotna, śnieżna i wilgotna z łagodnymi, chłodnymi do zimnych temperaturami, podczas gdy wiosną i jesienią widać ciepłą do łagodnej pogodę charakteryzującą się kwiatami kwitnącymi wiosną i opadającymi liśćmi jesienią. Ten rodzaj pogody wpłynął na kulturę i zachowanie Maroka i odegrał rolę w interakcji społecznej ludności, podobnie jak wiele innych krajów, które należą do tego typu strefy klimatycznej.przedstawione w normie ISO 3166-1 alpha-2 kodowania geograficznego przez symbol MA. Kod ten został wykorzystany jako podstawa domeny internetowej Maroka, ma.

Stolicą Maroka jest Rabat. W Rabacie żyje około 1,2 miliona ludzi. Największym miastem w Maroku jest jednak Casablanca, gdzie mieszkają prawie 4 miliony ludzi. Zarówno Rabat jak i Casablanca posiadają duże porty i strefy przemysłowe. Trzecim co do wielkości miastem jest Marrakesz, z którego pochodzi słowo "Maroko". Tekken, Vera, et al. "Increasing Pressure, Declining Water and Climate Change in North-Eastern Maroko." Journal of Coastal Conservation, vol. 17, no. 3, 2013, s. 379-388. www.jstor.org/stable/42657030.

Ludzie i kultura

Populacja Maroka wynosi około 34 milionów. Ludzie z Maroka nazywani są Marokańczykami. Marokańczycy są Arabami, rdzennymi Berberami, mieszkańcami Afryki Subsaharyjskiej i Europy.

Oficjalnymi językami Maroka są arabski i berberyjski. Język francuski jest również bardzo używany w firmach, na uniwersytetach i w niektórych kanałach telewizyjnych. Maroko było częścią francuskiego imperium kolonialnego przez 44 lata. Niektórzy ludzie na północy (w pobliżu Hiszpanii) mówią również po hiszpańsku. Hiszpania okupowała również części Maroka przed ich opuszczeniem w 1956 i 1975 roku.

Większość wykształconych Marokańczyków nie mówi dobrze po angielsku lub nie zna go wcale. W XXI wieku języka angielskiego uczy się coraz więcej uczniów w coraz większej liczbie szkół.

Większość Marokańczyków wyznaje islam jako swoją religię. Jest bardzo mała liczba chrześcijan, Żydów i niewierzących. Maroko jest siedzibą najstarszego uniwersytetu na świecie, Uniwersytetu Karaouine.

Wojskowy

Mohammed VI, fregata wielozadaniowa FREMM Królewskiej Marynarki Wojennej Maroka.

Obowiązkowa służba wojskowa w Maroku została oficjalnie zawieszona od września 2006 r., a obowiązek utrzymywania rezerwy w Maroku trwa do 50 roku życia. W skład armii Maroka wchodzą Królewskie Siły Zbrojne, w tym Armia (największy oddział), Marynarka Wojenna, Siły Powietrzne, Gwardia Królewska, Królewska Żandarmeria i Siły Pomocnicze. Bezpieczeństwo wewnętrzne jest na ogół skuteczne, a akty przemocy politycznej są rzadkością (z jednym wyjątkiem - zamachy bombowe w Casablance w 2003 r., w których zginęło 45 osób).

ONZ utrzymuje niewielkie siły obserwacyjne w Saharze Zachodniej, gdzie stacjonuje duża liczba żołnierzy Maroka. Grupa Saharawi Polisario utrzymuje aktywną milicję liczącą około 5.000 bojowników na Saharze Zachodniej i od lat 70. angażuje się w okresowe działania wojenne z siłami marokańskimi.

Stosunki zagraniczne

Maroko jest członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych i należy do LigiArabskiej, Unii Maghrebu Arabskiego (UMA), Organizacji Współpracy Islamskiej (OIC), Ruchu Niezaangażowanych oraz Wspólnoty Państw Sahelu i Sahary (CEN_SAD). Stosunki Maroka są bardzo zróżnicowane między państwami afrykańskimi, arabskimi i zachodnimi. Maroko posiada silne więzi z Zachodem w celu uzyskania korzyści gospodarczych i politycznych. Francja i Hiszpania pozostają głównymi partnerami handlowymi, a także głównymi wierzycielami i inwestorami zagranicznymi w Maroku. Z ogółu inwestycji zagranicznych w Maroku Unia Europejska inwestuje około 73,5%, podczas gdy świat arabski tylko 19,3%. Wiele krajów z regionu Zatoki Perskiej i Maghrebu angażuje się w większym stopniu w projekty rozwojowe na dużą skalę w Maroku.

Maroko domaga się zwierzchnictwa nad hiszpańskimi enklawami Ceuta i Melilla.

Maroko było jedynym państwem afrykańskim, które nie było członkiem Unii Afrykańskiej z powodu jednostronnego wycofania się 12 listopada 1984 r. w związku z przyjęciem Saharyjskiej Arabskiej Republiki Demokratycznej w 1982 r. przez Unię Afrykańską (wówczas zwaną Organizacją Jedności Afrykańskiej) jako pełnoprawnego członka bez przeprowadzenia referendum w sprawie samostanowienia na spornym terytorium Sahary Zachodniej. Maroko ponownie przystąpiło do UA w dniu 30 stycznia 2017 r.

Spór z Hiszpanią w 2002 r. o maleńką wysepkę Perejil ożywił kwestię suwerenności Melilli i Ceuty. Te małe enklawy na wybrzeżu Morza Śródziemnego są otoczone przez Maroko i od wieków są administrowane przez Hiszpanię.

Maroko otrzymało od rządu USA status głównego sojusznika spoza NATO. Maroko było pierwszym krajem na świecie, który uznał suwerenność USA (w 1777 r.).

Maroko zostało włączone do europejskiej polityki sąsiedztwa Unii Europejskiej (EPS), która ma na celu zbliżenie UE i jej sąsiadów.

Status Sahary Zachodniej

Maroko zaanektowało Saharę Zachodnią w 1975 roku. Front Polisario kontroluje terytorium na wschód od marokańskiego nasienia (muru).

Ze względu na konflikt o Saharę Zachodnią kwestionuje się status regionów Saguia el-Hamra i Río de Oro. Podczas wojny w Saharze Zachodniej Front Polisario, saharyjski rebeliancki ruch narodowowowyzwoleńczy, walczył zarówno z Marokiem, jak i Mauretanią w latach 1976-1991, a w 1991 r. nadal obowiązuje zawieszenie broni. Misja Organizacji Narodów Zjednoczonych, MINURSO, ma za zadanie zorganizowanie referendum w sprawie tego, czy terytorium to powinno stać się niepodległe, czy też uznane za część Maroka.

Część terytorium, strefa wolna, jest w większości niezamieszkałym obszarem kontrolowanym przez Front Polisario jako Saharyjską Arabską Republikę Demokratyczną. Jej siedziba administracyjna znajduje się w Tindoufie, w Algierii. Od 2006 r. żadne z państw członkowskich ONZ nie uznało suwerenności Maroka nad Saharą Zachodnią.

W 2006 r. rząd Maroka zaproponował autonomiczny status dla regionu za pośrednictwem marokańskiego Królewskiego Komitetu Doradczego do Spraw Saharyjskich (CORCAS). Sahary Zachodniej (CORCAS). Projekt ten został przedstawiony Radzie Bezpieczeństwa ONZ w połowie kwietnia 2007 r. Propozycja ta została poparta przez sojuszników marokańskich, takich jak Stany Zjednoczone, Francja i Hiszpania. Rada Bezpieczeństwa wezwała strony do podjęcia bezpośrednich i bezwarunkowych negocjacji w celu osiągnięcia wzajemnie akceptowanego rozwiązania politycznego.

Działy

Maroko jest podzielone na 12 regionów,. Regiony te podzielone są na 62 prefektury i prowincje.

Od 2014 r. są to regiony:

• 1. Tanger-Tetouan
• 2. Orientalny
• 3. Fez-Meknes
• 4. Rabat-Sale-Kenitra
• 5. Beni Mellal-Khenifra
• 6. Casablanca-Settat
• 7. Marrakesz-Safi
• 8. Draa-Tafilalet
• 9. Souss-Massa
• 10. Guelmim-Oued Nounoun
• 11. Laayoune-Sakia el Hamra
• 12. Dakhla-Oued ed Dahab

Prowincje

Maroko jest podzielone na 37 prowincji i 2 wilayas : Agadir, Al Hoceima, Azilal, Beni Mellal, Benslimane, Boulemane, Casablanca, Chefchaouen, El Jadida, El Kelaa of Sraghna, Errachidia, Essaouira, Fez, Figuig, Guelmim, Ifrane, Kenitra, Khemisset, Rommani, Khenifra, Khouribga, Laayoune, Larache, Marrakesz, Meknes, Nador, Ouarzazate, Oujda, Rabat, Sprzedaż, Settat, Safi, Sidi Kacem, Tangier, Tan-Tan, Taounate, Taroudant, Tata, Taza, Tetouan, Tiznit. Trzy dodatkowe prowincje Dakhla (Oued ed Dahab), Boujdour i Es-Smara, a także części Tan-Tan i Laayoune znajdują się na terenie Sahary Zachodniej, uznanej przez Maroko.

Gospodarka

Górnictwo, rolnictwo, rybołówstwo i turystyka to 4 główne elementy gospodarki narodowej Maroka. Ponadto, Marokańczycy pracujący w Europie (około 2 milionów) wysyłają co roku do domu swoje rodziny miliardy euro pieniędzy.

Turystyka również staje się bardzo ważna. Wielu Amerykanów i Europejczyków przyjeżdża, aby zobaczyć historyczne miejsca Maroka, żyć na wsi Berberów lub cieszyć się ciepłym słońcem i długimi i czystymi plażami. Marrakesz jest najbardziej lubianym przez turystów miastem.

Waluta Maroka nazywa się Dirham, jego kod to MAD.

Powiązane strony

• Wykaz rzek Maroka
• Grand Prix Maroka
• Maroko na olimpiadzie
• Reprezentacja narodowa Maroka w piłce nożnej