Claudius
Claudius łacina: Tiberius Claudius Cezar Augustus Germanicus; 1 sierpnia 10 p.n.e. - 13 października 54 n.e.) był czwartym cesarzem rzymskim. On rządzić od 24 Styczeń 41 REKLAMA jego śmierć w 54 REKLAMA. Jego praojciec być the pierwszy Cesarz Augustus, i jego wujek być the drugi Cesarz Tiberius. Jego bratanek być the trzeci cesarz, Kaligula. Jego dziadek-matka był Markiem Antoniuszem.
Klaudiusz miał jakieś kalectwo, w mowie i chodzeniu, a jego rodzina trzymała go z dala od urzędów publicznych do 38 roku życia. Ułomność Klaudiusza mogła uratować go przed czystkami z rąk Tyberiusza i Kaliguli; wrogowie nie postrzegali go jako poważnego zagrożenia. Został ogłoszony cesarzem pod naciskiem Gwardii Pretoriańskiej po zamordowaniu Kaliguli. Był wtedy ostatnim dorosłym mężczyzną w swojej rodzinie.
Mimo braku doświadczenia, Klaudiusz okazał się dobrym administratorem i świetnym budowniczym robót publicznych. Za jego rządów doszło do ekspansji Imperium i podboju Wielkiej Brytanii. Osobiście interesował się prawem i przewodniczył procesom publicznym. Klaudiusz doznał niepowodzeń w swoim życiu osobistym, z których jedno mogło doprowadzić do jego zamordowania. Ożenił się cztery razy, a małżeństwa nie wyszły mu najlepiej. Krewny i adoptowany syn Klaudiusza, Neron, zastąpił go na stanowisku cesarza, nie szczędząc przy tym wiele z jego dobrych uczynków.
Zabójstwo Caliguli
W dniu 24 stycznia 41 r. n.e. Kaligula został zamordowany przez szeroko zakrojony spisek. Nie ma żadnych dowodów na to, że Klaudiusz miał bezpośrednią rękę w zamachu, chociaż argumentowano, że wiedział o spisku. W chaosie, jaki zapanował po zabójstwie, Klaudiusz był świadkiem, jak niemiecka gwardia ścięła kilku niezaangażowanych szlachciców, w tym kilku jego przyjaciół. Uciekł do pałacu, by się ukryć. Zgodnie z tradycją pretorianin o imieniu Gratus znalazł go ukrywającego się za zasłoną i nagle ogłosił cesarzem. Pewna część gwardii mogła planować poszukiwanie Klaudiusza, być może za jego zgodą. Zapewnili go, że nie są jedną z grup szukających zemsty. Został oddany pod ich opiekę.
Senat szybko się spotkał i rozpoczął debatę na temat zmiany rządu. Kiedy usłyszeli o roszczeniu Pretorian, zażądali, aby Klaudiusz został im dostarczony do zatwierdzenia. Odmówił, wyczuwając zagrożenie. W końcu Senat został zmuszony do poddania się i w zamian Claudius ułaskawił prawie wszystkich zabójców.
Moneta Heroda z Chalcis, pokazująca Heroda z Chalcis z bratem Herodem Agryppą z Judei koronującym Claudiusza. Muzeum Brytyjskie
Ekspansja imperium
Za czasów Klaudiusza imperium rozszerzyło się po raz pierwszy od czasów panowania Augusta. Podczas jego kadencji zaanektowano prowincje Tracja, Judea i trzy inne. Aneksja Mauretanii, rozpoczęta pod rządami Kaliguli, została zakończona po klęsce sił rebelianckich i podzielona na dwie prowincje. Najważniejszą nową ekspansją był podbój Bretanii. W 43 r. n.e. Klaudiusz wysłał do Wielkiej Brytanii (Bretanii) cztery legiony. Wielka Brytania była atrakcyjnym celem dla Rzymu ze względu na swoje bogactwo - zwłaszcza kopalnie i niewolników. Była także przystanią dla galicyjskich rebeliantów i tym podobnych, dlatego też nie mogła być dłużej pozostawiona sama sobie. Sam Klaudiusz udał się na wyspę po zakończeniu pierwszych ofensyw, przywożąc ze sobą posiłki i słonie.
Senat przyznał mu za jego wysiłki rzymski triumf: w Cesarstwie Rzymskim tylko członkowie rodziny cesarskiej mogli otrzymać takie zaszczyty. Klaudiusz zniósł później to ograniczenie dla niektórych swoich generałów. Kiedy brytyjski generał Caractacus został schwytany w 50 roku życia, Klaudiusz przyznał mu życie. Caractacus dożył swoich dni na ziemi zapewnionej przez państwo rzymskie, co jest niezwykłym zakończeniem dla wrogiego dowódcy.
Klaudiusz przeprowadził spis powszechny w 48 r. n.e., podczas którego znaleziono 5 984 072 obywateli rzymskich, co stanowi wzrost o około milion od czasu spisu przeprowadzonego po śmierci Augusta.
Małżeństwa i życie osobiste
Klaudiusz ożenił się cztery razy. Jego pierwsze małżeństwo, z Plautią Urgulanillą, miało miejsce po dwóch nieudanych zaręczynach. Podczas ich małżeństwa urodziła syna, Claudiusza Drususa. Niestety, Drusus zmarł z powodu uduszenia we wczesnej młodości, wkrótce po zaręczynach z Junillą, córką Sejanusa. Klaudiusz rozwiódł się później z Urgulanillą za cudzołóstwo i pod zarzutem zamordowania jej bratowej Apronii. Kiedy Urgulanilla urodziła się po rozwodzie, Klaudiusz odrzucił małą dziewczynkę, Claudię, ponieważ ojciec był jednym z jego własnych wyzwolicieli.
Niedługo potem (prawdopodobnie w 28 r. n.e.) Klaudiusz poślubił Aelię Paetinę, krewną Sejanusa, jeśli nie przybraną siostrę Sejanusa. W czasie ich małżeństwa Klaudiusz i Paetina mieli córkę, Claudię Antonię.
Kilka lat po rozwodzie z Aelią Paetiną, w 38 r. lub na początku 39 r. n.e., Klaudiusz ożenił się z Valerią Messaliną, która była jego pierwszą kuzynką, raz usuniętą i ściśle związaną z kręgiem Kaliguli. Wkrótce potem urodziła córkę Claudię Oktawię. Tuż po wstąpieniu Klaudiusza urodził się syn, najpierw Tyberiusz Klaudiusz Germanicus, później znany jako Britannicus. To małżeństwo zakończyło się tragedią. Mesalina regularnie była niewierna Klaudiuszowi i manipulowała jego polityką w celu zgromadzenia bogactwa. W roku 48 n.e. Mesalina wyszła za mąż za swojego kochanka Gajusza Siliusa podczas publicznej ceremonii, gdy Klaudiusz był w Ostii. Wynikiem tego była egzekucja Syliusza, Mesaliny i większości jej kręgu. Klaudiusz kazał Pretorianom obiecać, że go zabiją, jeśli kiedykolwiek ponownie wyjdzie za mąż.
Agryppina Młodsza
Pomimo tej deklaracji, Klaudiusz ożenił się ponownie z siostrzenicą Agryppiną Młodszą.
Próba zamachu stanu dokonana przez Sylusa i Mesalinę prawdopodobnie uświadomiła Klaudiuszowi słabość jego pozycji, ponieważ nie miał on oczywistego dorosłego spadkobiercy, a Brytyjczyk był tylko chłopcem. Syn Agrypiny, Lucjusz Domitius Ahenobarbus (cesarz Neron), był jednym z ostatnich samców cesarskiej rodziny. Przyszłe próby zamachu stanu mogły zbierać się wokół pary, a Agryppina wykazywała już takie ambicje. W każdym razie Klaudiusz zaakceptował Agryppinę, a później zaadoptował nowo dojrzałego Nerona jako swojego syna.
Nero został wspólnym spadkobiercą nieletniego Britannicusa, ożenionego z Octavią i mocno awansowanego. Neron był popularny wśród publiczności jako wnuk Germanicusa i bezpośredni potomek Augusta.
Śmierć, deifikacja i reputacja
Zgoda starożytnych historyków była taka, że Klaudiusz został zamordowany przez truciznę i zmarł we wczesnych godzinach 13 października 54 r. n.e. Rachunki są bardzo zróżnicowane, ale prawie wszystkie wskazują na jego ostatnią żonę, Agryppinę, jako podżegacza. Agryppina miała motyw, aby zapewnić sukcesję Nerona, zanim Brytyjczyk mógł zdobyć władzę.
Klaudiusz został opisany przez Suetoniusa jako fizycznie odpychający, słaby i łatwo manipulowany przez żony i towarzyszy, ale nie można mu całkowicie ufać. Ocalałe prace Klaudiusza prezentują inny pogląd. Malują obraz inteligentnego, uczonego, dobrze przeczytanego i sumiennego administratora, dbającego o szczegóły i sprawiedliwość. Klaudiusz staje się więc zagadką. Od czasu odkrycia jego listu do Aleksandryjczyków w ubiegłym stuleciu wiele zrobiono, aby zrehabilitować Klaudiusza i ustalić, gdzie leży prawda.
Prace naukowe i ich wpływ
Klaudiusz pisał dużo przez całe swoje życie. Poza historią panowania Augusta, do jego najważniejszych dzieł należą: historia etruska i osiem tomów o historii Kartaginy, a także słownik etruski i książka o grze w kości. Klaudiusz jest ostatnią osobą, o której wiadomo, że potrafiła czytać etruski. Jego pierwszą żoną był Etruskan. W końcu napisał ośmiotomową autobiografię.
Niestety, żadne z tych wielkich dzieł nie przetrwało. Żyją one jako źródła ocalałej historii dynastii Julio-Claudian. Suetoniusz cytuje raz autobiografię Klaudiusza i musiał ją wielokrotnie wykorzystywać jako źródło. Być może Tacitus wykorzystał go do niektórych z bardziej antykwarycznych fragmentów w swoich kronikach. Klaudiusz jest źródłem wielu fragmentów Historii Naturalnej Pliniuszów. Pliniusz przypisuje mu imię i nazwisko w Księdze VII 35.p83.
Wiele prac publicznych rozpoczętych za jego rządów opierało się na planach zaproponowanych po raz pierwszy przez Juliusza Cezara. Levick uważa, że to naśladownictwo Cezara mogło rozszerzyć się na wszystkie aspekty jego polityki.
W literaturze i filmie
Najbardziej znanym fikcyjnym przedstawieniem cesarza Klaudiusza były książki I, Klaudiusza i Klaudiusza Boga (wydane w 1934 i 1935 roku) poety Roberta Gravesa. Obie zostały napisane w pierwszej osobie, jak gdyby były autobiografią Claudiusza. Wątek Gravesa sugerował, że niedawno odkryto tam autentyczne przekłady pism Claudiusza. Autentyczne, zachowane listy, przemówienia i powiedzenia Claudiusza zostały włączone do tekstu (głównie w drugiej książce - Claudius the God), aby dodać mu autentyczności.
Dwie książki Gravesa były podstawą I, Claudiusza, serialu telewizyjnego BBC. W serialu tym Derek Jacobi wystąpił w roli Claudiusza i był emitowany w 1976 roku w BBC2. Był to znaczący sukces krytyczny i zdobył kilka nagród BAFTA. W 1977 roku serial był emitowany w Stanach Zjednoczonych na antenie Masterpiece Theatre. Wydanie DVD serii telewizyjnej zawiera film Epicki, który nigdy nie był dokumentem.
Klaudiusz był wielokrotnie przedstawiany w filmach. Ja, Klaudiusz (1937, reż. Josef von Stromberg), niedokończony; Charles Laughton jako Klaudiusz był świetnym przedstawieniem. Ocalałe szpule zostały zaprezentowane w filmie dokumentalnym BBCtv Epik, którego nigdy nie było (1965), ujawniając jedne z najwybitniejszych aktorów Laughtona. Również drobne portrety w Demetriusie i Gladiatorach (1954) i Kaliguli (1979).
Przodkowie
| Krewni Klaudiusza | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pytania i odpowiedzi
P: Kim był Klaudiusz?
O: Klaudiusz był czwartym cesarzem rzymskim, rządzącym od 24 stycznia 41 roku n.e. do swojej śmierci w 54 roku n.e. Jego stryjem był pierwszy cesarz August, a wujem drugi cesarz Tyberiusz. Jego bratankiem był trzeci cesarz, Kaligula. Jego dziadkiem macierzystym był Marek Antoniusz.
P: Jakiego rodzaju niepełnosprawność miał Klaudiusz?
O: Klaudiusz miał jakieś upośledzenie w mówieniu i chodzeniu, które uniemożliwiało mu pełnienie funkcji publicznych do 38 roku życia.
P: Jak Klaudiusz został cesarzem?
O: Został ogłoszony cesarzem na skutek nalegań straży pretoriańskiej po zabójstwie Kaliguli. Był wtedy ostatnim dorosłym mężczyzną ze swojej rodziny.
P: Jakie były niektóre osiągnięcia za panowania Klaudiusza?
O: Pomimo braku doświadczenia, Klaudiusz okazał się dobrym administratorem i wielkim budowniczym dzieł publicznych. Za jego panowania nastąpiła ekspansja imperium i podbój rzymskiej Brytanii. Osobiście interesował się prawem i przewodniczył procesom publicznym.
P: Ile razy Klaudiusz się żenił?
O: Ożenił się cztery razy, ale żadna z nich nie wyszła mu na dobre ani osobiście, ani politycznie.
P: Kto został jego następcą jako cesarza?
O: Po jego śmierci cesarzem został jego krewny i adoptowany syn Neron, który zniweczył wiele dobrych uczynków, jakie poczynił podczas rządzenia Rzymem.
