Reforma językowa

Uproszczenie

Najbardziej powszechną formą reformy językowej jest zmiana ortografii słów. Jest to tak zwana reforma ortografii. Gramatyka języka również może zostać zmieniona w celu uproszczenia fleksji, składni, słownictwa i tworzenia słów. Na przykład język angielski używa wielu różnych przedrostków, które oznaczają przeciwieństwo, takich jak un-, in-/im-, a(n)-, de-. Reforma językowa może zasugerować używanie tylko jednego przedrostka oznaczającego przeciwieństwo, na przykład un-. Do tego dochodzą słowa takie jak "dobry" i "zły", które z grubsza oznaczają swoje przeciwieństwo, ale lepiej (w sensie prostoty) byłoby je przedstawić jako "dobry" i "niedobry", więc słowo "zły" nie jest już częścią języka.

Innym dobrym przykładem tego, co może zrobić uproszczenie języka, jest słowo łatwopalny. Flammable oznacza, że coś może się łatwo zapalić. Pierwotnie słowo to brzmiało inflammable, od łacińskiego inflammare - stawiać coś w ogniu. In- jest również przedrostkiem, który może oznaczać przeciwieństwo, jak w przypadku transparentnego, nieprzezroczystego. Obecnie większość instrukcji używa słowa łatwopalny zamiast łatwopalny, aby nie wprowadzać ludzi w błąd, że in- w tym przypadku nie oznacza przeciwieństwa.

Kilka głównych języków świata było przedmiotem wielkich reform ortograficznych: francuski (w XVI, XVIII, XIX, XX i XXI w.), hiszpański (w XVIII w.), portugalski (w 1910 r. w Portugalii oraz w 1946 i 1972 r. w Brazylii), niemiecki (w 1901/02 i 1996/98) i rosyjski (w 1728 i 1919 r.).

Oczyszczanie

Niektórzy ludzie uważają, że zmiana języka jest zła. Chcą, aby język pozostał taki, jaki jest teraz, lub chcą cofnąć zmiany, które zostały dokonane wcześniej. Czasami puryzm może sprawić, że język stanie się bardziej skomplikowany, ponieważ ludzie dodają fałszywe etymologie:

• iland stał się wyspą (od łacińskiego insula. Wyspa jest właściwie słowem germańskim, porównaj niemiecki Eiland)
• ile stało się wyspą (także od insula)

Przykłady

Przykładami reform językowych są:

• Chiński
• (lata 20. XX wieku) - zastąpił klasyczny język chiński językiem wernakularnym jako standardowym językiem pisanym.
• Mandaryński został wybrany przez komisję spośród kilku chińskich dialektów.
• (1950 ChRL) - zreformowała pismo używane do zapisu języka standardowego, wprowadzając uproszczone znaki chińskie (później przyjęte przez Singapur i Malezję, ale tradycyjne znaki chińskie pozostają w użyciu na Tajwanie, w Hongkongu, Makao i w różnych zamorskich społecznościach chińskich). Około 2000 chińskich znaków zostało uproszczonych, większość z nich to znaki powszechnie używane w życiu codziennym.
• Język czeski (XIX wiek) - Słownik Josefa Jungmanna przyczynił się do odnowienia słownictwa. W latach czterdziestych XIX wieku litera w została zastąpiona przez v.
• Język estoński (lata 1910/1920) - ruch reformatorski pod kierownictwem Johannesa Aavika i Johannesa V. Veskiego odnowił słownictwo, zapożyczając wiele korzeni z fińskiego i innych języków uralskich, a nawet wymyślając kilka korzeni, które nigdzie nie istnieją.
• Francuski (ostatnio w 1990 r.): Prostsza liczba mnoga wyrazów złożonych, pewne modyfikacje łączników, pewne zmiany w akcentowaniu; Imiesłów bierny czasowników przechodnich w połączeniach z laisser (pozwolić) jest obecnie nieodmienny, wcześniej został zmieniony, aby odzwierciedlić formy żeńskie i liczbę mnogą.
• Język niemiecki (1901/02) - ujednolicenie systemu ortograficznego w całym kraju (najpierw w Niemczech, później przyjęły go inne kraje germanofońskie). Kolejne reformy wprowadzono niedawno, w ramach reformy ortografii niemieckiej z 1996 roku.
• Język grecki (lata 1970/1980) - podczas gdy pisany język "czysty", katharevusa, był pełen starogreckich słów, mówiony język "popularny", dhimotiki, nie był. Po upadku rządów wojskowych ogłoszono prawo, które sprawiło, że ten ostatni stał się również językiem pisanym. Na przykład, na greckich monetach, liczba mnoga waluty była drachmai (forma katharevusa) przed i stała się drachmes (forma dhimotiki) po 1982 roku.
• Język hebrajski (lata 20. XX wieku) - współczesny język hebrajski powstał z hebrajskiego starożytnego poprzez uproszczenie gramatyki (zwłaszcza składni) według wzorców indoeuropejskich, tworzenie nowych słów z hebrajskich korzeni według wzorców europejskich oraz uproszczenie zasad wymowy.
• Węgierski (koniec XVIII i początek XIX wieku) - powstało ponad dziesięć tysięcy słów, z których kilka tysięcy jest do dziś aktywnie używanych.
• Język irlandzki (lata 40.) - system pisowni znacznie uproszczony, np. Gaedheal stał się Gael, Ó Séigheadh stał się Ó Sé.
• Koreański (1446, po podziale Korei w 1945) - w roku 1446 król Sejong zatrudnił uczonych do stworzenia systemu pisma, który byłby zarówno łatwy do nauczenia, jak i dokładnie oddawał dźwięki języka koreańskiego. Stworzony przez niego alfabet to hangul. Do 1945 roku był on używany tylko przez zwykłych ludzi. W Korei Północnej rząd Kim Il-sunga całkowicie zlikwidował hanja (chińskie znaki używane w języku koreańskim) i uczynił hangul jedynym systemem pisma w Korei Północnej. Usunięto również wiele chińskich słów zapożyczonych (które wcześniej stanowiły 60-70% koreańskiego słownictwa) i zastąpiono je rodzimymi słowami koreańskimi, aby oczyścić język koreański, chociaż Korea Północna przyjęła również niektóre rosyjskie słowa zapożyczone ze względu na jej stosunki handlowe ze Związkiem Radzieckim. W Korei Południowej hangul w dużej mierze zastąpił hanja, czyniąc go głównym systemem pisma w Korei Południowej, chociaż wielu Południowych Koreańczyków nadal zna niektóre hanja i pisze je na oficjalnych dokumentach, takich jak umowy i podania o pracę. Hanja jest zwykle używana tylko dla chińskich słów zapożyczonych i homofonów, gdzie znaczenie słowa nie jest jasne z kontekstu. Szacuje się, że Koreańczycy znają dziś około 1900 hanja.
• Język norweski (XX wiek) - wraz z uniezależnieniem się Norwegii od Danii (1814), język norweski zaczął odchodzić od duńskiego. Reformy w latach 1907 i 1917 uczyniły Riksmaal standardowym językiem norweskim, przemianowanym w 1929 roku na Bokmaal. Bokmaal i bardziej wernakularny Nynorsk zostały zbliżone do siebie przez reformę w 1938 roku. Dziś używa się obu form językowych: na monetach norweskich nazwa kraju brzmi na przemian Norge (Bokmaal) i Noreg (Nynorsk).
• Portugalski (XX wiek) - zastąpił uciążliwy tradycyjny system pisowni uproszczonym (np. astma stała się asmą, a phthysica - tísica).
• Język rumuński (XIX w.) - zastąpił cyrylicę alfabetem łacińskim, pozbawił się setek słów słowiańskich na rzecz romańskich.
• Somali (lata 70.) - przy pomocy Bogumiła W. Andrzejewskiego, który rozpoczął pracę lingwistyczną w Somalii w 1949 r., opracowano alfabet łaciński, wprowadzony obowiązkowo w 1972 r. przez strongmana, generała Mohameda Siad Barre. Odnowiono również słownictwo; z istniejących somalijskich korzeni ukuto wiele nowych słów.
• Język turecki (lata 30. XX wieku) - język i system pisma zostały zreformowane począwszy od lat 20. XX wieku, do tego stopnia, że starszy język nosi inną nazwę - turecki osmański. Alfabet osmański oparty był na alfabecie arabskim, który w 1928 roku został zastąpiony nowym, łacińskim alfabetem tureckim. Zapożyczenia z języka perskiego i arabskiego zostały porzucone na rzecz rodzimych słów tureckich lub nowych wyrazów opartych na korzeniach turkijskich.
• Wietnamski (XX w.) - podczas francuskich rządów kolonialnych klasyczne pismo wernakularne oparte na znakach chińskich zostało zastąpione nowym alfabetem łacińskim.

Przykłady w kulturze popularnej

• (Fikcja): W powieści George'a Orwella Nineteen Eighty-Four, angielski stał się Newspeak, językiem zaprojektowanym, aby oficjalna propaganda była łatwa do zrozumienia i aby uniemożliwić wyrażanie politycznie niepożądanych myśli.

Powiązane strony

• Ożywienie językowe
• Język skonstruowany