Eksploracja

Wczesne eksploracje historyczne

Fenicjanie

Fenicjanie byli kulturą, która istniała w nadmorskim regionie Lewantu już w III tysiącleciu p.n.e.. Nie byli znaczącą kulturą aż do około 1100 roku p.n.e. Do IX w. p.n.e. Fenicjanie stali się kulturą dominującą w basenie Morza Śródziemnego. Bogacili się dzięki handlowi. Zamiast wojen wykorzystywali umowy handlowe i sojusze do rozbudowy swoich kolonii. Fenicjanie rozwinęli zaawansowane umiejętności nawigacyjne i mieli najlepsze statki w basenie Morza Śródziemnego. Badali szlaki lądowe i rozwijali szlaki karawanowe, by handlować z odległymi miejscami. Kartagina rozpoczęła swoją działalność jako kolonia fenicka na północnym wybrzeżu Afryki. Stała się ich największą i najbardziej udaną kolonią.

Kartagińczycy

Stopniowo wszystkie kolonie fenickie w zachodniej części Morza Śródziemnego znalazły się pod kontrolą Kartaginy. Kartagińczycy byli również odkrywcami. Dwie główne eksploracje są wspomniane przez wczesnych pisarzy. Obie miały miejsce około 500 r. p.n.e. Pliniusz Starszy napisał, że Kartagina wysłała odkrywcę o imieniu Himilco, by zbadał odległe części Europy. Raport, lub periplus (zapis żeglugi), nie zachował się, ale inni wcześni pisarze widzieli go. Miał on w swojej flocie aż 60 statków. Podróżował wzdłuż Półwyspu Iberyjskiego, aż do wybrzeży Galii. Avienus, rzymski pisarz z 4 wieku AD, napisać o the wyprawa. Himilco ruszył na północ od Bretanii w kierunku Wysp Brytyjskich. Prawdopodobnie szukał cyny, rzadkiego metalu w tamtych czasach. Dotarł do krainy zwanej po łacinie: insula sacra, "Święta Wyspa", powszechnie uważanej za Irlandię.

Mniej więcej w tym samym czasie Hanno Nawigator został wysłany, by zbadać zachodnie wybrzeże Afryki. Jego periplus zachował się i jest jednym z najwcześniejszych zachowanych rękopisów. W periplusie zapisane są punkty orientacyjne, porty i odległości między nimi. Jest to przewodnik dla innych kapitanów statków, na którym mogą się wzorować. 60 statków Hanno ruszyło na południe wzdłuż wybrzeża Afryki. Być może dotarł aż do wyspy u wybrzeży Sierra Leone. Nie ma żadnych zapisów o innych eksploracjach wybrzeża Afryki Zachodniej aż do czasów Henryka Żeglarza, portugalskiego odkrywcy.

Greccy odkrywcy

Jednym z pierwszych odkrywców naukowych był Pytheas z Massalii. Był on starożytnym Grekiem z ówczesnej greckiej kolonii Massalia (obecnie Marsylia). Odbył on podróż do północno-zachodniej Europy w około 325 r. p.n.e. Okrążył Wielką Brytanię. Pytheas był pierwszą osobą, która opisała Słońce o północy. Jest pierwszym znanym naukowym gościem i sprawozdawcą arktycznego lodu polarnego. Jego relacja o pływach jest najwcześniejszą znaną, która sugeruje Księżyc jako ich przyczynę.

Chińska eksploracja

W II wieku p.n.e. dynastia Han zbadała znaczną część wschodniej części półkuli północnej. W 139 r. p.n.e. dyplomata Han Zhang Qian podróżował na zachód, bezskutecznie próbując zawrzeć sojusz z Da Yuezhi. Odkrył kraje, o których istnieniu Chińczycy nawet nie wiedzieli. Podróżował tak daleko, jak rzeka Indus w północno-zachodnich Indiach.

Kartagina i kolonie

Eksploracje średniowieczne

Wikingowie

W epoce wikingów można wyróżnić trzy różne grupy wikingów z różnych części Skandynawii. Duńczycy, Szwedzi (zwani również "Rusami") i norwescy wikingowie. Rusowie założyli osadę Kijów. Nazwali ją dla siebie Russland (później znana jako Rosja). Szwedzki odkrywca wikingów Garðar Svavarsson jako pierwszy opłynął Islandię w 870 r. i ustalił, że jest ona wyspą. Około 890 r. wikingowie, prowadzeni przez norweskiego Ohthere, wyruszyli na północ, ponad koło podbiegunowe, w kierunku Morza Białego.

Około 982 r. Norweg Eryk Czerwony zbadał Grenlandię. W 986 r. powrócił do Islandii, skąd wypłynął. Przekonał innych, by poszli w jego ślady i założył tam pierwszą osadę. Do roku 1000 mieszkało tam już tysiąc osadników. Drugi z trzech synów Erika, Leif Erikson, był prawdopodobnie pierwszym Europejczykiem, który postawił stopę w Ameryce Północnej. Wylądował w miejscu, które nazwał "Vinland".

Marco Polo

Marco Polo (1254-1324) był weneckim kupcem i odkrywcą. Podróżował po Azji w czasach świetności imperium mongolskiego. Był jednym z pierwszych Europejczyków, którzy odkryli Azję Wschodnią. Opuścił Wenecję w wieku 17 lat wraz z ojcem i wujem. Podróżowali tym, co później stało się Jedwabnym Szlakiem. Dotarli do Cathay (Chiny), gdzie Marco Polo wstąpił na dwór Kublai Khana. Podróżował i badał Chiny przez 24 lata. Przywiózł z powrotem kość słoniową, jadeit, klejnoty, porcelanę i jedwab. Przywiózł też wiele innych rzeczy, w tym makaron z Chin, który Włosi nazwali makaronem.

Świętosława II na Morzu Bałtyckim

Age of Discovery

Był to okres w historii Europy od początku XV wieku do początku XVII wieku. W tym stosunkowo krótkim czasie sposób, w jaki Europejczycy postrzegali świat, uległ całkowitej zmianie. Europejskie mocarstwa wysyłały statki dookoła świata w poszukiwaniu nowych szlaków handlowych. Poszukiwano towarów handlowych takich jak złoto, srebro i przyprawy. W trakcie tego procesu Europejczycy odkryli nowych ludzi i zupełnie nieznane im lądy. Niektórzy z odkrywców tej epoki to:

• Krzysztof Kolumb był genueńskim nawigatorem i odkrywcą zatrudnionym przez Izabelę Kastylijską. Pod portugalską banderą w 1492 roku wypłynął trzema statkami, by odkryć szlak handlowy do Azji. Zamiast tego wylądował w obu Amerykach. Uważano, że był pierwszym Europejczykiem, który zobaczył Amerykę, ale nordyccy odkrywcy odwiedzili ten kontynent wieki wcześniej. Jego odkrycia zapoczątkowały serię eksploracji przez innych Europejczyków. Odbył w sumie cztery podróże. Wiele z nich zostało całkowicie wymordowanych. Nie mieli oni odporności na choroby typowe dla Europy. Aż pięć milionów rdzennych Amerykanów zmarło z powodu chorób, głodu i wojen z Europejczykami.

• Vasco da Gama był portugalskim żeglarzem. Był pierwszym Europejczykiem, który popłynął do Indii przez Przylądek Dobrej Nadziei na południowym krańcu Afryki. Odbył trzy podróże do Indii tym nowym szlakiem handlowym. W 1497 r. opuścił Lizbonę z czterema statkami oraz statkiem magazynowym o nieznanej nazwie. Żaden europejski odkrywca przed nim nie dopłynął dalej niż do miejsca, które dziś nazywa się Afryką Południową. Vasco da Gama opłynął dookoła dno kontynentu afrykańskiego. Jego podróże dały Portugalii bardzo silną pozycję w handlu z Indiami. Portugalczycy założyli placówki wzdłuż afrykańskiego wybrzeża.

• Ferdynand Magellan był portugalskim odkrywcą. Płynąc pod banderą Hiszpanii odkrył Cieśninę Magellana (nazwaną tak na jego cześć) łączącą Ocean Atlantycki z Pacyfikiem. Był pierwszym Europejczykiem, który przepłynął Ocean Spokojny. Zginął na Filipinach w 1521 roku. Ale jego statki, pod dowództwem baskijskiego nawigatora Juana Sebastiána Elcano, popłynęły na zachód do Hiszpanii, kończąc opłynięcie kuli ziemskiej. To udowodniło, że ziemia jest okrągła.

• Giovanni da Verrazzano był florenckim odkrywcą Ameryki Północnej, który żeglował pod francuską banderą. Jest znany z tego, że jako pierwszy Europejczyk (od czasów Norse) zbadał wschodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych. W 1524 roku król Francji wysłał Verrazzano na poszukiwanie "Przejścia Północno-Zachodniego" do Azji przez Amerykę Północną. Zbadał on wybrzeże pomiędzy Cape Fear w Karolinie Północnej i Nowej Fundlandii. Zbadał dzisiejszy port w Nowym Jorku i zatokę Narragansett. Pisał relacje o znalezionych lądach i mieszkańcach. Niektóre z nich były dokładne, ale niektóre nie. Jego powrót w tym samym roku dał Francji prawo do całej Ameryki Północnej. Popłynął jeszcze dwa razy do obu Ameryk. Podczas ostatniej wyprawy został schwytany, zabity i zjedzony przez kanibali. Uważa się, że miało to miejsce na Gwadelupie na Morzu Karaibskim.

• Samuel de Champlain był francuskim nawigatorem, kartografem i odkrywcą. W 1608 roku założył miasto Quebec. Odwiedził jezioro Champlain (nazwane na jego cześć). Jest on uznawany za ojca Nowej Francji. Champlain zbadał znaczną część zachodniego Nowego Jorku i wschodnie Wielkie Jeziora.

• James Cook był angielskim odkrywcą, nawigatorem i kartografem. Kapitan Cook odbył trzy podróże na Ocean Spokojny. Wykonał mapy wielu obszarów i po raz pierwszy naniósł na europejskie mapy kilka wysp i linii brzegowych. Zbadał wschodnie wybrzeże Australii i odwiedził Wyspy Hawajskie. Był również pierwszym, który sporządził mapę części Nowej Fundlandii i Nowej Zelandii. W 1769 r. otrzymał prezent od polinezyjskiego księdza o imieniu Tupaia. Była to mapa wszystkich głównych wysp południowego Pacyfiku - pierwsza, jaką widział jakikolwiek Europejczyk. Odpowiadała temu, co Cook już zbadał i zawierała inne części Pacyfiku, których nie widział. Dzięki temu mógł przywieźć dokładną mapę Pacyfiku.

Współczesne eksploracje

Poznawanie wszechświata

Istnieje wiele powodów, dla których ludzie badają przestrzeń kosmiczną. Po raz pierwszy została ona zbadana ludzkimi oczami. Starożytni ludzie mapowali wszechświat, który mogli zobaczyć. Następnie wynaleziono teleskopy. W połowie XX wieku człowiek faktycznie zaczął badać kosmos za pomocą rakiet i statków kosmicznych. Najważniejszymi powodami są badania naukowe i zainteresowanie ludzi, aby dowiedzieć się więcej o wszechświecie. Eksploracja kosmosu przyczyniła się do rozwoju nowych technologii. Stworzyła nowe produkty i nowe gałęzie przemysłu.

Badania naukowe

W badaniach naukowych eksploracja jest jednym z trzech celów badań empirycznych. Pozostałe dwa to opis i wyjaśnienie. Termin ten jest powszechnie używany metaforycznie. Na przykład, osoba może mówić o eksploracji Internetu, eksploracji seksualności lub koncepcji, których nie można fizycznie zbadać.

Powiązane strony

• Ekspedycja
• Odkrywca