Norwegia

Historia

Bitwa pod Hafrsfjordem (872 r. n.e.) sprawiła, że małe królestwa stały się jednym większym królestwem, rządzonym przez Haralda Fairhaira. Po śmierci króla, ponownie pojawiły się mniejsze królestwa, wewnątrz Norwegii.

Sztokfisz (lub ryby suszone na zimno na zewnątrz) był przedmiotem handlu i eksportu; miało to miejsce już w IX, X lub XI wieku, aż do 1066 roku. Inne źródła podają, że eksport miał miejsce już w XII w.; sztokfisz jest jedną z najstarszych [rodzajów] rzeczy w kraju sprzedawanych na eksport.

W 1349 r. połowa ludności Norwegii zmarła, chorując na dżumębąbelkową(lub czarną śmierć).

Kiedy w 1387 roku zmarł król Norwegii, nie było go aż do XX wieku.

W 1397 r. Dania, Norwegia i Szwecja utworzyły UnięKalmarską.

Pierwsza [znana] mapa, na której narysowana jest Norwegia, powstała w 1482 roku.

Szwecja opuściła Unię Kalmarską w 1523 roku. W latach 1536/1537 Dania i Norwegia utworzyły unię personalną, która w 1660 roku stała się państwem zwanym Denmark-Norwegia; Norwegia była słabszą częścią unii z Danią. Unia ta trwała do roku 1814, kiedy to traktat z Kilonii nakazał scedowanie (lub oddanie) Norwegii na Szwecję; Dania nie scedowała Wysp Owczych, Islandii i Grenlandii.

Konstytucja norweska została napisana w 1814 roku i podpisana 17 maja tego samego roku. Jednak Dania, po przegranej wojnie napoleońskiej, przegrała Norwegię ze Szwecją, po zwycięskiej stronie.

26 lipca 1814 r. rozpoczęła się wojna szwedzko-norweska. Zakończyła się 14 sierpnia, na mocy porozumienia, zwanego konwentem w Moskwie.

Związek ze Szwecją: rozpoczął się 14 sierpnia 1814 r., kiedy podpisano konwencję z Moss (en); związek trwał przez 90 lat.

Wyniki wyborów w 1882 roku doprowadziły do tego, że parlamentaryzm stał się częścią norweskiego systemu politycznego; głosy "ludzi z bagien" zadecydowały o wyniku wyborów; wśród nich znaleźli się nauczyciele, artyści i rzemieślnicy, którzy nie byli biedni, ale też nie byli właścicielami ziemi; do uzyskania prawa do głosowania konieczna była własność ziemi lub umowa o użytkowaniu ziemi; "ludzie z bagien" mieli do dyspozycji mnóstwo taniej ziemi, która była prawie bezużyteczna, z wyjątkiem uzyskania prawa do głosowania.

Prawo do głosowania w wyborach [krajowych i lokalnych], zostało przyznane społeczeństwu (lub ogółowi społeczeństwa) w 1898 roku.

Koniec Unii Szwecji i Norwegii nastąpił 7 czerwca 1905 roku, kiedy to Norwegia uzyskała niepodległość.

W 1905 roku książę Danii Carl został wybrany na króla Norwegii. Jego nazwisko jako króla, to król Haakon VII.

W czasie I wojny światowej Norwegia była neutralna i służyła jako naród handlowy.

W czasie II wojny światowej Norwegia próbowała zachować neutralność, ale od 9 kwietnia 1940 r. do 8 maja 1945 r. była okupowana przez wojska niemieckie.

W 1952 roku Norwegia została członkiem NATO.

Ropa naftowa została znaleziona w norweskiej części Morza Północnego, w latach 60-tych, pod dnem morza.

Rodzina królewska od 1905 r.

Król Haakon VII był już żonaty, zanim przybył do Norwegii (w 1905 roku). Jego żona, księżniczka Maud, została królową Maud. Ich syn, książę Aleksander z Danii, został księciem Oławem, a po ojcu królem Oławem V w 1957 roku. Olav i jego żona, księżniczka Märtha, mieli trójkę dzieci: księżniczkę Ragnhild, księżniczkę Astrid i księcia Haralda (później księcia Haralda, a w 1991 r. po ojcu jako król Harald V).

Król Harald jest pierwszym królem urodzonym w Norwegii od ponad 600 lat. Ma dwoje dzieci: księżniczkę Märtha Louise i księcia Haakona Magnusa.

Rząd

Ministerstwo Obrony

Rząd posiada norweskich żołnierzy pracujących w Syrii (od 2017 r.) i Afganistanie oraz żołnierzy z innych państw należących do NATO.

Gospodarka

Eksport obejmuje: gaz ziemny, ropę naftową, energię hydroelektryczną i ryby. Inne zasoby naturalne to rolnictwo, lasy i minerały.

Rząd zbiera wiele pieniędzy z różnych źródeł i prowadzi politykę mającą na celu rozprzestrzenianie tego bogactwa wśród Norwegów. To rozprzestrzenianie się bogactwa, odbywa się zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio.

Etniczność

Większość ludzi w Norwegii to etniczni Norwegowie. Mówią oni językiem, który jest spokrewniony z niemieckim i angielskim. Szwedzki i duński są tak bliskie norweskiemu, że większość Norwegów je rozumie. W całej Norwegii mówi się wieloma różnymi dialektami. Norwegowie nie zgadzają się co do tego, jak stworzyć jeden poprawny język pisany. Dlatego istnieją dwa standardowe języki, Bokmål i Nynorsk. Nynorsk jest używany w piśmie w większości obszarów zachodnich i w centralnych górach. Bokmål jest pisany przez większość ludzi w pozostałej części kraju.

Rdzenna ludność Norwegii, Lapończycy, ma swój dom w północnej części kraju. Ich język nie jest w ogóle związany z językiem norweskim. W niektórych parafiach na dalekiej północy stanowią oni większość ludzi. Wielu Lapończyków mieszka obecnie poza granicami ojczyzny Lapończyków, głównie w Oslo i innych dużych miastach. Wcześniej, Lapończycy byli zmuszeni do mówienia po norwesku w szkole. Obecnie Lapończycy są nauczani jako pierwszy język w szkole dla lapońskich dzieci, a norweski jest pierwszym językiem obcym.

Wielu imigrantów przybyło do Norwegii w ciągu ostatnich 30-40 lat. Większość z nich mieszka w Oslo i okolicach, a także w innych dużych miastach. Wielu imigrantów pochodzi z pobliskich krajów, takich jak Szwecja, Dania, Niemcy, Polska i Rosja. Jest też wielu z krajów odległych, takich jak Pakistan, Somalia, Irak i Wietnam.

Tradycyjnie wszyscy Norwegowie byli luteranami, różnymi wyznaniami protestanckimi. Mimo to, ponad 80% Norwegów to luteranie. Inne ważne religie to islam, inne grupy protestanckie i katolicyzm.

Turystyka

Wśród turystów przyjeżdżających do Norwegii więcej pochodzi z Niemiec niż z jakiegokolwiek innego kraju. Do Norwegii przyjeżdża też wielu Szwedów, Duńczyków, Brytyjczyków, Holendrów i Włochów. Szwedzi i Duńczycy często przyjeżdżają w zimie na narty. Inni przyjeżdżają głównie latem. Wiele osób odwiedza Norwegię, aby zobaczyć Światło Północne, znane również jako "Aurora Borealis".

Media

Największe gazety krajowe w Norwegii to Verdens Gang (VG), Aftenposten i Dagbladet.

Kultura

Kulturę norweską można porównać do kultury angielskiej w taki sposób, że popisywanie się jest uważane za złą rzecz, w przeciwieństwie do USA, gdzie jest to bardziej akceptowalne. Jest to duży aspekt kultury norweskiej i wiąże się z filozofią egalitaryzmu. Z tego powodu ludzie będą bagatelizować sprawy, na przykład jeśli Norweg mówi, że coś jest dobre albo miłe, to może to oznaczać, że jest naprawdę świetne.

Przedmioty z epoki Wikingów (w Norwegii), są pokazywane w muzeach: Jednym z przedmiotów jest statek Gokstad.

Muzea w Norwegii obejmują Muzeum Ibsena - nazwane imieniem Henrika Ibsena.

Kultura rolnicza (bondekulturen) była brutalna. Niechciane dzieci były "umieszczane w lesie" (sette barn på skogen), aby umrzeć, aż do XIX wieku; w końcu [wiejski] organ policji - składający się z osób zwanych lensmannami (en) - był w stanie kontrolować [i powstrzymać] te zbrodnie.

Nowoczesne, kamizelkowe narty zostały wynalezione w norweskiej prowincji Telemark na początku XIX wieku.

Polityka

W Norwegii władza jest podzielona pomiędzy trzy gałęzie: Sektor sprawiedliwości, rząd i parlament (Stortinget). Norwegia ma również króla, Haralda V, ale nie ma on żadnej prawdziwej władzy i działa jako symbol i ambasador. Ta forma rządu nazywana jest monarchią konstytucyjną. Wybory odbywają się co cztery lata, a zwycięzcą wyborów jest partia lub koalicja partii, która uzyska najwięcej głosów i miejsc w parlamencie. Po zakończeniu wyborów zwycięzcy współpracują ze sobą, aby dowiedzieć się, kto powinien być premierem, a kto pozostałymi ministrami.

Oto krótkie podsumowanie największych partii politycznych w Norwegii, od lewej do prawej strony na osi politycznej:

• Czerwony (Rødt): Rewolucyjna partia socjalistyczna, która działa na rzecz równości dochodów, praw pracowniczych, kontrolowanej gospodarki i feminizmu. Red jest jedyną partią na tej liście, która nie znajduje się w norweskim parlamencie.
• Partia Lewicy Socjalistycznej (Sosialistisk venstreparti): Partia ta nie jest zbyt radykalna i zajmuje się kwestiami ochrony środowiska oraz edukacją. Partia ta jest tradycyjnie uważana za "partię nauczyciela", ponieważ koncentruje się na nauce i szkole. Można by nazwać SV bardziej partią socjaldemokratyczną niż socjalistyczną, ponieważ ich socjalistyczne poglądy z biegiem lat zanikły. W latach 70. i 80. byli bardziej radykalni.
• Norweska Partia Pracy (Arbeiderpartiet): Partia Pracy jest największą partią w Norwegii. Pracuje na rzecz silnej gospodarki z wieloma przepisami dotyczącymi prywatnych przedsiębiorstw i tradycyjnie jest partią na rzecz pracowników, zabezpieczającą prawa pracownicze i państwo opiekuńcze.
• Partia Centrum (Senterpartiet): Centrum Partii nazywane było dawniej partią rolnika; nie używa się już tej nazwy, ale nadal jest ona najbardziej popularna na wsi i w innych regionach wiejskich, ponieważ działa na rzecz środowiska i ochrony norweskich rolników. Na przykład, podnoszenie taryf celnych lub nakładanie podatków na import, aby żywność z zagranicy kosztowała więcej, tak aby ludzie kupowali ją od norweskich rolników. Nazywa się to protekcjonizmem.
• Partia Zielonych (Miljøpartiet de Grønne): Partia Zielonych działa wyłącznie na rzecz środowiska, a ostatnio zdobywa dużą popularność dzięki swojej radykalnej polityce. W większości są partią lewicową, ale zmienią stronę, jeśli pomoże to środowisku.
• Partia Liberalna (Venstre): Choć w języku angielskim nazywana jest lewicą, w rzeczywistości jest to partia socjalno-liberalna, która należy do centroprawicowej strony norweskiej polityki. Działa na rzecz praw liberalnych, takich jak wolność słowa, równość płci, a także dba o środowisko naturalne. Z tego powodu mocno wspierają transport publiczny.
• Kristelig Folkeparti: Chrześcijańska Partia Ludowa jest obecnie bardziej aktywna w polityce lokalnej niż krajowej.
• Partia Konserwatywna (Høgre): Flagowy okręt prawicy politycznej, jest to partia konserwatywna i druga co do wielkości partia w Norwegii. Działa na rzecz wolnego rynku, liberalnych praw i równości szans. Jest przyjazna dla prywatnych przedsiębiorstw i wspiera wzrost gospodarczy poprzez zmniejszanie podatków, tak aby więcej osób mogło rozpocząć działalność gospodarczą.
• Partia Postępu (Fremskrittspartiet): Partia Postępu jest partią prawicową. Działa na rzecz silniejszego prawa imigracyjnego, wolnego rynku i surowych kar za przestępstwa. Wspiera również szkoły prywatne i podatki liniowe.

Partia Konserwatywna i Partia Postępu pracują obecnie wspólnie w koalicyjnym rządzie, po tym jak zostały wybrane w wyborach w 2013 roku. Jest to również rząd mniejszościowy, więc musi współpracować z innymi partiami w parlamencie, aby dokonać zmian.

Największe miasta

Miasto, w którym mieszka najwięcej osób (lub mieszkańców), to Oslo. W mieście Bergen mieszka 251.000 osób, w mieście Trondheim mieszka 172.000 osób.

Niektórzy twierdzą, że Bergen i Trondheim, każde z nich miało swój czas, jako stolica Norwegii w średniowieczu.

Organizacje powiązane z rządem Norwegii

• NATO: Norwegia była członkiem założycielem.
• Organizacja Narodów Zjednoczonych

Powiązane strony

• Wykaz rzek Norwegii
• Norwegia na olimpiadzie
• Drużyna narodowa Norwegii w piłce nożnej