Poddaństwo

System pańszczyzny

Cała ziemia należała do właścicieli ziemskich - szlachty, Kościoła i monarchów. Pańszczyzna to każdy chłop, który musi wykonywać pracę fizyczną dla kogoś innego, aby móc zachować swoją ziemię. Podczas gdy większość poddanych była rolnikami, niektórzy byli rzemieślnikami - jak wiejski kowal, młynarz czy karczmarz.

Umowa feudalna pańszczyźniana

Poddani mieli kontrakt feudalny, tak jak baron czy rycerz. Kontrakt feudalny pańszczyzny polegał na tym, że będzie żył i pracował na kawałku ziemi posiadanym przez swego pana. W zamian otrzymałby ochronę.

W tym czasie ludzie mówili, że poddany "pracował dla wszystkich", rycerz lub baron "walczył za wszystkich", a duchowny "modlił się za wszystkich". Każdy miał swoje miejsce i wszystko było w porządku ze światem Bożym. Poddany nie miał tak dobrej pozycji jak rycerze czy baronowie, ale był lepszy niż niewolnictwo. Pańscy poddani mieli pewne prawa w umowie feudalnej.

Dworski lord nie mógł sprzedać swoich poddanych, tak jak Rzymianie sprzedawali niewolników. Jeśli jego pan sprzedał jakąś ziemię, to poddany tej ziemi udał się z nią, by służyć nowemu panu. Pańszczyzna nie mogła opuścić swojej ziemi bez pozwolenia. Pańszczyzna nie mogła sprzedać swojej ziemi.

Zostanie poddanym

Wolny człowiek zazwyczaj stawał się pańszczyzną, ponieważ miał duży dług. Umówiłby się z panem ziemi. Pan miałby go chronić, dawać pieniądze za jego dług i dać mu ziemię do pracy, a on będzie wykonywać pracę dla Pana. Wszystkie jego dzieci stałyby się pańskimi poddanymi.

Obowiązki pańszczyźniarza

Zwykły poddany "płacił" swoje opłaty i podatki, pracując dla pana 5 lub 6 dni w tygodniu. W różnych porach roku robił różne rzeczy. Poddany mógł zaorać pola swego pana, zebrać plony, wykopać rowy lub naprawić ogrodzenie. Reszta jego czasu mogła zajmować się własnymi polami, zbieraniem plonów i zwierzętami.

Wielkim problemem dla pańszczyzny było to, że musiał wykonywać pracę dla Pana, zanim mógł wykonywać własną. Kiedy plony jego Pana musiały być zbierane, jego też musiały być zbierane. Pan dawał im bardzo dobry pokarm, gdy pracowali dla niego.

Pańscy poddani musieli również płacić podatki i opłaty. Pan decydował, ile podatków będą płacić z tego, ile ziemi ma pańszczyzna, zwykle 1/3 ich wartości. Musieli płacić opłaty, gdy wychodzili za mąż, mieli dziecko, albo była wojna. Pieniądze nie były wtedy zbyt powszechne, więc zazwyczaj płacili, dając jedzenie zamiast pieniędzy.

Były dziwne testy, które decydowały o tym, czy coś jest wystarczająco dobre, by dać coś na podatki. Na przykład kurczak musiał być w stanie przeskoczyć przez ogrodzenie. Pokazały one, że kurczak był młody i zdrowy.

Korzyści z pańszczyzny

Poddany miał trochę swobody. Pańszczyźniarz mógł zdobyć i zatrzymać majątek i pieniądze. Niektórzy pańscy poddani mieli więcej pieniędzy i majątku niż ich wolni sąsiedzi. Pańszczyzna mogła czasem kupić swoją wolność.

Korzyści rolnicze

Poddani mogliby hodować na swoich ziemiach, co chcieliby. Czasami ich podatki musiały być płacone w pszenicy, która jest trudna do uprawy. Mogli zabrać na rynek pszenicę, której nie dali na podatki. Przeważnie uprawiali na własne potrzeby, jedząc to, co uprawiali. Ich spadkobiercy zazwyczaj otrzymywali spadek.

Pan nie mógł sprawić, by pańscy poddani opuścili jego ziemię, jeśli nie miałby dobrych powodów. Pan miał ich chronić przed kryminalistami lub innymi panami, a w czasie głodu miał udzielać im pomocy charytatywnej.

Zmiany

Zasady pańszczyzny były różne w różnych czasach i miejscach. W niektórych miejscach pańszczyzna zmieniała się w różne rodzaje opodatkowania.

W różnych miejscach i czasach, poddani musieli pracować w różnych ilościach. W Rzeczypospolitej Obojga Narodów w XIII wieku było to 2-3 dni w roku. W XIV w. pańscy poddani musieli pracować jeden dzień w tygodniu. W XVII w. musieli pracować 4 dni w tygodniu. W XVIII w. musieli pracować 6 dni w tygodniu. ^[]

Czasami, poddani byli żołnierzami podczas wojny. Mogli uzyskać wolność, a nawet nobilitację za odwagę w czasie wojny. W innych przypadkach pańscy poddani mogli również wykupić swoją wolność, zostać poddani manumulacji przez swoich oświeconych lub hojnych właścicieli, lub uciec do miast lub nowo zasiedlonych ziem, gdzie zadawano niewiele pytań. Prawa różniły się w zależności od kraju: w Anglii pańszczyzna, która przedostała się do wynajętego miasta i uniknęła niewoli na rok i jeden dzień uzyskała wolność.

W wielu przypadkach poddani musieli uzyskać zgodę swego pana na poślubienie kogoś, kto nie był poddanym dla tego pana.

Czasami pańszczyzna musiała płacić pieniądze z powodu czegoś, co zrobiła. Nazywa się to grzywną. Poddany musiał zapłacić grzywnę, gdy odziedziczył pieniądze lub majątek. Musiał zapłacić grzywnę, jeśli został księdzem lub mnichem. Pańszczyzna musiała zapłacić grzywnę, jeśli jego dzieci wyjechały do miasta, zamiast zostać i być pańszczyzną. Poddani musieli dać swoje najlepsze zwierzę swojemu panu, gdy umierali, aby ich dzieci mogły pozostać na ziemi.

Pańscy poddani musieli płacić za korzystanie z młyna zbożowego i pieca chlebowego pana. Musieli płacić za korzystanie z wozów pańskich do przewożenia swoich produktów. Pańscy poddani byli bardzo źli z tego powodu. Wielu chłopów musiało płacić grzywnę, ponieważ używali własnego młyna zbożowego. Młynarz pobierał opłatę zwaną (multywacja), która zazwyczaj wynosiła 1/24 całego mielonego ziarna. Poddani często uważali, że młynarze nie byli uczciwi. Wielu panów zmuszało pańszczyźnianych do używania pieca pańskiego do wypieku chleba powszedniego.

Wolność dla poddanych

Pańszczyzna zaczęła się zmieniać, ponieważ barterowanie stało się mniej ważne, ponieważ pieniądze były wykorzystywane bardziej. Panowie mogli zarabiać pieniądze, dzierżawiąc ziemię. Wielu lordów "uwolniło" swoich poddanych, gdy ich praca była mniej cenna niż pieniądze.

Życie pańszczyźnianych nie uległo jednak poważnym zmianom; nadal musieli oni uprawiać swoją ziemię, dbać o swoje rodziny i płacić podatki. Główną różnicą było to, że mogli być zmuszeni do opuszczenia swoich ziem, jeśli nie płacili czynszu, lub jeśli ich Pan zdecydował, że chce wykorzystać ich pola do hodowli owiec (na przykład), a nie kukurydzy. Nawet jeśli pańscy poddani byli "wolni", ich życie było często trudniejsze.

Pańscy poddani w starożytności

Heloty w starożytnym greckim mieście-państwie Sparta i chłopi pracujący na ziemiach rządowych w starożytnym Rzymie pracowali jak pańszczyźniani, ale nie używali tej nazwy. Nazywano ich coloni, czyli "chłopi dzierżawcy". Kiedy plemiona germańskie przejęły Cesarstwo Rzymskie, przejęły ziemie od bogatych Rzymian. Stali się oni nowymi panami tego samego systemu gospodarczego pańszczyzny.

Początek pańszczyzny

Okres pańszczyzny średniowiecznej rozpoczął się wraz z rozpadem Cesarstwa Karolińskiego około X wieku. Cesarstwo to władało większością zachodniej Europy przez ponad 200 lat. Później przez długi czas nie było silnych rządów centralnych w większości Europy.

W tym czasie lordowie feudalni pracowali nad tym, by pańszczyzna stała się powszechnym sposobem życia ludzi. Pańszczyzna była systemem, w którym wielcy właściciele ziemscy mogli się upewnić, że inni ludzie pracują, aby ich wyżywić i są zmuszeni, prawnie i ekonomicznie, do kontynuowania tej pracy.

System ten dawał większość siły roboczej w rolnictwie w średniowieczu. W średniowieczu istniało niewolnictwo, ale nie było ono powszechne. Zazwyczaj byli to tylko niewolnicy, którzy zajmowali się domami ludzi. Część Europy, w tym znaczna część Skandynawii, nigdy nie korzystała z pańszczyzny ani innych instytucji feudalnych.

Koniec pańszczyzny

W późnym średniowieczu pańszczyzna zaczęła oddalać się na zachód od Renu, nawet gdy rosła w Europie Wschodniej. Było to jedną z ważnych przyczyn głębokich różnic między społeczeństwami i gospodarkami Europy Wschodniej i Zachodniej.

W Europie Wschodniej, powstanie potężnych monarchów, miast i poprawa gospodarki osłabiło system dworski przez XIII i XIV wiek. Pańszczyzna nie była powszechna po renesansie.

Pańszczyzna w Europie Zachodniej w większości zakończyła się w XV i XVI wieku. Wynikało to ze zmian w gospodarce, ludności i praw dotyczących tego, co panowie mogliby uczynić dla swoich lokatorów w krajach Europy Zachodniej. Koniec pańszczyzny w Anglii około 1600 roku zbiega się w przybliżeniu z początkiem niewolnictwa czatowego na anglojęzycznej części zachodniej półkuli.

W tym samym czasie pojawiło się więcej protestów pańszczyźnianych i chłopów, jak na przykład Bunt Wata Tylera w Anglii w 1381 roku. Wywarło to presję na szlachtę i duchowieństwo, aby zmienić system i uczynić go lepszym. Nowe sposoby dzierżawy ziemi dawały ludziom więcej wolności.

Rewolucja przemysłowa pomogła położyć kres pańszczyznom. Rolnicy chcieli przenieść się do miast, aby zarobić więcej pieniędzy niż pracować na polach. Właściciele ziemscy inwestowali również w przemysł, który zarabiał dla nich więcej pieniędzy. To spowodowało urbanizację.

Pańszczyzna dotarła do krajów Europy Wschodniej później niż do Europy Zachodniej. Stało się ono główną drogą około XV wieku. Przed tym okresem Europa Wschodnia miała mniej ludzi niż Europa Zachodnia. Panowie z Europy Wschodniej starali się sprawić, by ludzie chcieli się tam przenieść z Europy Zachodniej. Pańszczyzna rozwinęła się w Europie Wschodniej po epidemii czarnej śmierci. Powstrzymało to ludzi przenoszących się do Europy Wschodniej, a wiele osób, które już tam były, zmarło.

Pańszczyzna w Rosji

Pańszczyzna w Rosji istniała jeszcze do 19 lutego 1861 roku. W rosyjskich prowincjach bałtyckich zakończyła się ona na początku XIX wieku (rosyjskie reformy pańszczyźniarskie). Pańszczyzna rosyjska była inna niż w innych krajach Europy Wschodniej, ponieważ nie została zmieniona przez prawo niemieckie i ludzi pochodzących z Niemiec. Systemy pańszczyzny i dworu były wymuszane przez koronę (carską), a nie przez szlachtę.

Daty zniesienia obowiązku wizowego w krajach europejskich

• Savoy: 19 grudnia 1771 r.
• Badenia: 23 lipca 1783 r.
• Dania: 20 czerwca 1788 r.
• Francja: 3 listopada 1789 r.
• Szwajcaria: 4 maja 1798 r.
• Szlezwik-Holsztyn: 19 grudnia 1804 r.
• Wielkie Księstwo Warszawskie (Polska): 22 lipca 1807 r.
• Prusy: 9 października 1807 r. (faktycznie 1811-1823)
• Mecklenberg: Październik 1807 r. (faktycznie 1820 r.)
• Bawaria: 31 sierpnia 1808 r.
• Nassau: 1 września 1812 r.
• Estonia (Imperium Rosyjskie): 23 marca 1816 r.
• Kurlandia (Imperium Rosyjskie): 25 sierpnia 1817 r.
• Wirtembergia: 18 listopada 1817 r.
• Liwonia (Imperium Rosyjskie): 26 marca 1819 r.
• Hannover: 1831
• Saksonia: 17 marca 1832 r.
• Austria: 7 września 1848 r.
• Węgry: 2 marca 1853 r.
• Bułgaria: 1858 r. (kiedy to feudalizm został definitywnie zniesiony w imperium osmańskim; praktycznie w 1880 r.)
• Rosja: 19 lutego 1861 r. (lub 1974 r. - zob. "Powrót pańszczyzny" poniżej)
• Księstwo duńskie (Rumunia): 14 sierpnia 1864 r.
• Bośnia i Hercegowina: 1918 r.

Ziarno płaci

Powrót pańszczyzny

Niektórzy mówią, że gospodarki planowe, zwłaszcza te oparte na komunistycznej ekonomii w stylu sowieckim, takie jak sowiecki system zbiorowych gospodarstw rolnych, są pańszczyzną rządową. Friedrich Hayek powiedział, że w swojej książce "Droga do pańszczyzny". Michaił Gorbaczow też w to wierzył. ^[] W niektórych krajach komunistycznych, rolnicy byli przywiązani do swoich gospodarstw. Niektóre z nich nazywano kołchozami, które miały być kolektywami. Niektóre nazywały się sowchozami, które były własnością państwa. Rząd stosował system wewnętrznych paszportów i rejestracji gospodarstw domowych (jak np. chiński system hukou), aby zmusić ludzi do pozostania w swoich gospodarstwach. Musieli oni sadzić plony zgodnie z instrukcjami władz centralnych, zwłaszcza jeśli znajdowali się w gospodarstwach państwowych. Władze te następnie "kupowały" ich produkty rolne po niskich cenach i wykorzystywały zarobione pieniądze na inwestycje w przemysł ciężki. ^[]

Ten rodzaj pańszczyzny trwał w Rosji do 1974 r. (z krótką przerwą w czasie wojny domowej). Dekret rządu ZSRR nr 667 dawał chłopom dokumenty tożsamości, z nieograniczonym prawem do poruszania się po kraju. Był to pierwszy raz w historii Rosji, który miał miejsce. Jest możliwe, że taki system jak ten nadal ma miejsce w wiejskich Chinach.

Powiązane strony

• Nieustraszony sługa
• Gospodarstwo rolne
• Fiefdom
• Yeoman
• Villein