Azerbejdżan
Azerbejdżan (Azerbejdżan: Azərbaycan; oficjalnie nazywany Republiką Azerbejdżanu) jest krajem w regionie Kaukazu Południowego Eurazji. Znajduje się obok Rosji na północy, Gruzji, Armenii, na zachodzie, Iranu na południu i Morza Kaspijskiego na wschodzie. Jego stolicą jest Baku. Azerbejdżan uniezależnił się od Związku Radzieckiego po jego zakończeniu w 1991 roku.
Azerbejdżan obejmuje również Nachcziwańską Republikę Autonomiczną, enklawę, która znajduje się obok Armenii na północy i wschodzie, Iranu na południu i zachodzie oraz Turcji na północnym zachodzie.
Większość gruntów Azerbejdżanu znajduje się w Azji Zachodniej. Organizacja Narodów Zjednoczonych nazywa ją krajem azjatyckim.
Ponieważ jednak Azerbejdżan jest blisko, a jego historia związana jest z Europą, jest on również członkiem wielu grup europejskich, w tym Rady Europy od 2001 roku. Azerbejdżan utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze 158 krajami. Należą one do 38 organizacji międzynarodowych. 9 maja 2006 roku Azerbejdżan został wybrany przez Zgromadzenie Ogólne ONZ do członkostwa w nowo utworzonej Radzie Praw Człowieka.
Ponad 90 % ludności to etniczni Azerbejdżańczycy. Mniejszości obejmują Rosjan, Gruzinów i inne mniejszości. Konstytucja Azerbejdżanu nie mówi o istnieniu oficjalnej religii. Ale, islam szariatu, jest zdecydowanie największą religią w kraju, po islamie sunnickim. Jest też niewielka liczba chrześcijan (głównie prawosławnych), Żydów (głównie aszkenazyjskich), agnostyków i ateistów.
Nazwa Azerbejdżanu pochodzi od Atropatów. Był to perski satrap w czasach imperium Achemenidów.
Azerbejdżański dywan z grupy Shirvan. Dywan "Bijo", połowa XIX wieku
Historia
Starożytny Azerbejdżan został nazwany "Albanią Kaukaską" i był stosunkowo niezależny pod kontrolą rzymsko-bizantyjską (Rzymski Azerbejdżan) i perską.
Po podboju arabskim w VII wieku kraj był zawsze pod wpływami muzułmańskimi, kiedy jego ludność stała się muzułmańska, aż do momentu wkroczenia Imperium Rosyjskiego na Kaukaz.
W latach 1920-1991 Azerbejdżan był krajem komunistycznym jako członek Związku Radzieckiego.
Od początku XIX wieku wielu Rosjan osiedliło się w Azerbejdżanie, ale po upadku Związku Radzieckiego, kiedy Azerbejdżan odzyskał niepodległość, większość Rosjan i innych mniejszości opuściła kraj i nadal go opuszcza.
Różnorodność biologiczna
Istnieje 106 gatunków ssaków, 97 gatunków ryb, 363 gatunki ptaków, 10 gatunków płazów i 52 gatunki gadów, które zostały zarejestrowane i sklasyfikowane w Azerbejdżanie. Narodowym zwierzęciem Azerbejdżanu jest koń karabachski. Jest to górski koń wyścigowy i jeździecki, który pochodzi z Azerbejdżanu. Jest to jedna z najstarszych ras, z rodowodem sięgającym starożytnego świata. Dziś jednak koń jest gatunkiem zagrożonym.
Flora Azerbejdżanu to ponad 4 500 gatunków roślin wyższych. Ze względu na unikalny klimat w Azerbejdżanie, flora jest znacznie bogatsza pod względem liczby gatunków niż flora innych krajów Południowego Kaukazu. Około 67 procent gatunków rosnących na całym Kaukazie może znajdować się w Azerbejdżanie.
Edukacja
Wielu Azerbejdżańczyków posiada jakąś formę szkolnictwa wyższego, przede wszystkim w zakresie przedmiotów naukowych i technicznych. Według danych radzieckich, w 1970 roku 100 procent mężczyzn i kobiet (w wieku od dziewięciu do czterdziestu dziewięciu lat) posiadało wykształcenie wyższe (umiejących czytać). W 2009 roku wskaźnik alfabetyzacji w Azerbejdżanie wynosił 99,5 procent.
Kultura
Kultura Azerbejdżanu powstała w wyniku wielu wpływów. Obecnie wpływy zachodnie, w tym zglobalizowana kultura konsumencka, są silne. Tradycje narodowe są dobrze zachowane w kraju. Niektóre z głównych części kultury Azerbejdżanu to: muzyka, literatura, tańce i sztuka ludowa, kuchnia, architektura i filmy.
Muzyka i tańce ludowe
Muzyka Azerbejdżanu opiera się na tradycjach ludowych, które sięgają blisko tysiąca lat wstecz. Wśród krajowych instrumentów muzycznych znajduje się 14 instrumentów smyczkowych, 8 instrumentów perkusyjnych i 6 instrumentów dętych.
Mugham, meykhana i Ashiq to jedne z wielu muzycznych tradycji Azerbejdżanu. Mugham to muzyka z poezją i interludiami instrumentalnymi. Wykonując Mugham, śpiewacy muszą wnieść swoje emocje do śpiewu i muzyki. Śpiewaczka Mugham Alim Qasimov jest jednym z pięciu najlepszych śpiewaków wszechczasów. Meykhana to piosenka bez muzyki. Zazwyczaj wykonuje ją kilka osób. Wymyślają oni słowa na dany temat. Ashiq łączy w sobie poezję, opowiadanie historii, taniec i muzykę wokalno-instrumentalną. Jest symbolem kultury azerbejdżańskiej.
Azerbejdżan po raz pierwszy uczestniczył w Konkursie Piosenki Eurowizji w 2008 roku. Gospodarzem konkursu był w 2012 roku w Baku.
Istnieją dziesiątki tańców ludowych Azerbejdżanu. Są one wykonywane na oficjalnych festiwalach. Tancerze noszą narodowe stroje jak Chokha. Większość tańców ma bardzo szybki rytm.
Architektura
Azerbejdżańska architektura zazwyczaj łączy w sobie wschód i zachód. W nowoczesnym Azerbejdżanie przetrwało wiele starożytnych skarbów, takich jak Wieża Dziewica i Pałac Szirwanów w Zamurowanym Mieście Baku. Pokazane zostały plany budowy Wieży Azerbejdżańskiej. Podobno zastąpi ona Burdż Chalifa jako najwyższy budynek na świecie. Planowana wysokość wynosi 1 050 metrów (3 440 stóp).
Filmy
Przemysł filmowy w Azerbejdżanie datuje się na rok 1898. W rzeczywistości, Azerbejdżan był jednym z pierwszych krajów zaangażowanych w produkcję filmową. W 1991 roku, po wyzwoleniu Azerbejdżanu ze Związku Radzieckiego, w Baku odbył się pierwszy Międzynarodowy Festiwal Filmowy Wschód-Zachód.
Żywność
Tradycyjna żywność słynie z wielu warzyw i zieleni używanych sezonowo w potrawach. Bardzo popularne są świeże zioła, w tym mięta, kolendra, koper, bazylia, pietruszka, estragon, pory, szczypiorek, tymianek, majeranek, zielona cebula i rzeżucha wodna. Często podaje się je z głównymi daniami na stole. Potrawy narodowe ukazują różnorodność krajobrazu. Bazują na rybach z Morza Kaspijskiego, lokalnych mięsach (głównie baraninie i wołowinie), a także wielu sezonowych warzywach i zielonych. Sztandarową potrawą w Azerbejdżanie jest szafran-ryszowiec plov, a napojem narodowym jest czarna herbata.
Literatura
Najstarszą znaną osobą w literaturze azerbejdżańskiej była Hasanoghlu lub Pur Hasan Asfaraini. Zrobił z ghazali perskich i tureckich divan. Literatura klasyczna w Azerbejdżanie ukształtowała się w XIV wieku. Wśród poetów tego okresu byli między innymi Gazi Burhanaddin i Haqiqi. Słynna Księga Dede Korkuta posiada dwa manuskrypty skopiowane w XVI wieku. Jest to zbiór 12 opowiadań ukazujących ustną tradycję koczowników z Oghuz.
Na przełomie XVII i XVIII wieku unikalne typy Fizuli, jak również poezja ashik, zostały przejęte przez poetów i pisarzy takich jak Qovsi z Tabriz i Shah Abbas Sani.
Pierwsza gazeta w Azerbejdżanie, Akinchi, została wydana w 1875 roku.
Sport
Sport w Azerbejdżanie jest bardzo stary. Nawet teraz, zarówno tradycyjne jak i nowoczesne sporty są nadal uprawiane. Zapasy w stylu wolnym tradycyjnie uważane są za narodowy sport Azerbejdżanu. Najbardziej popularnymi sportami w Azerbejdżanie są piłka nożna i szachy. Reprezentacja narodowa w piłce nożnej nie radzi sobie dobrze w międzynarodowych zawodach. W dniu 19 marca 2010 roku Azerbejdżan wygrał przetarg na organizację Mistrzostw Świata kobiet w Piłce Nożnej U-17 2012.
Futsal jest kolejnym popularnym sportem w Azerbejdżanie. Reprezentacja Azerbejdżanu w futsalu zajęła czwarte miejsce w Mistrzostwach UEFA Futsal 2010.
Backgammon odgrywa ważną rolę w azerbejdżańskiej kulturze. Gra ta jest bardzo popularna w Azerbejdżanie i jest szeroko rozpowszechniona wśród lokalnej społeczności.
Dane demograficzne
| Skład etniczny (2009) | |
| 91.60% | |
| Lezgin | 2.02% |
| Armeńczyk | 1.35% |
| 1.34% | |
| Talysh | 1.26% |
| Inne narody | 2.43% |
Spośród 9 165 000 osób (lipiec 2011 r.) prawie 52% stanowiły osoby miejskie. Pozostałe 48% miało charakter wiejski. 51% osób to kobiety.
W Rosji mieszka około 3 milionów Azerbejdżańczyków, z których wielu jest gastarbeiterów.
Największą przyczyną śmierci w 2005 r. były choroby układu oddechowego.
Działy
Azerbejdżan podzielony jest na 10 regionów gospodarczych; 66 promieni i 77 miast. 11 miast znajduje się pod bezpośrednim zwierzchnictwem republiki. Azerbejdżan obejmuje Autonomiczną Republikę Nachcziwanu. Prezydent Azerbejdżanu wybiera gubernatorów tych jednostek. Rząd Nachcziwanu jest wybierany i zatwierdzany przez parlament Nachcziwańskiej Republiki Autonomicznej.
"
| Absheron
Aran
Daghlig Shirvan
| Ganja-Gazakh
Guba-Khachmaz
Kalbajar-Lachin
Lankaran
|
Nachcziwan
Shaki-Zaqatala
Jukhari Garabach |
Uwaga: Miasta znajdujące się pod bezpośrednim zwierzchnictwem republiki zaznaczone kursywą.
Mapa podziałów administracyjnych Azerbejdżanu. Należy zauważyć, że działy Nachcziwanu są wymienione oddzielnie.
Gospodarka
Gospodarka Azerbejdżanu opiera się na przemyśle, rolnictwie i usługach, w tym na turystyce. Sektor energetyczny, oparty na dużych zasobach ropy naftowej i gazu ziemnego, jest obecnie głównym źródłem wzrostu gospodarczego Azerbejdżanu, chociaż połowa mieszkańców Azerbejdżanu uzyskuje dochody bezpośrednio lub pośrednio z usług, a jedna trzecia z nich uzyskuje dochody z rolnictwa. Boom energetyczny doprowadził do ogromnych bezpośrednich inwestycji zagranicznych, a tempo wzrostu gospodarki Azerbejdżanu jest jednym z najwyższych na świecie.
Po uzyskaniu niepodległości w 1991 roku wraz z końcem Związku Radzieckiego, Azerbejdżan dokonał długiej i trudnej zmiany z gospodarki nakazowej na rynkową. Rząd w dużej mierze zakończył prywatyzację gruntów rolnych oraz małych, średnich i dużych przedsiębiorstw państwowych. Azerbejdżan kontynuuje reformy gospodarcze, a stare więzi i struktury gospodarcze zostały powoli zastąpione. Po uzyskaniu niepodległości Azerbejdżan stał się członkiem Międzynarodowego Funduszu Walutowego, Banku Światowego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju, Islamskiego Banku Rozwoju i Azjatyckiego Banku Rozwoju. Walutą Azerbejdżanu jest manat azerski (AZN), który jest podzielony na 100 qəpik. Stał się on walutą narodową w 1992 roku i zastąpił stary rubel radziecki. Bank Centralny Azerbejdżanu został utworzony w 1992 roku. Bank Centralny pełni funkcję banku centralnego Azerbejdżanu i jest odpowiedzialny za druk i dystrybucję waluty krajowej - manatu azerbejdżańskiego - oraz za kontrolę wszystkich banków komercyjnych.
Azerbejdżan podzielony jest na 10 regionów gospodarczych.
Powiązane strony
- Demokratyczna Republika Azerbejdżanu (1918-1920)
- Azerbejdżańska Socjalistyczna Republika Radziecka (1920-1991)
- Azerbejdżan na Olimpiadzie
- Zbiorniki wodne Azerbejdżanu
Możliwość kliknięcia na
Lokalizacja Ziemi
(pogląd - dyskusja)
Ziemia
Układ słoneczny
Pas Gould Belt
Orion Arm
Droga Mleczna
Grupa lokalna
Panna SCl
Laniakea SCl
Nasz wszechświat
Pytania i odpowiedzi
P: Jaka jest oficjalna nazwa Azerbejdżanu?
A: Oficjalna nazwa Azerbejdżanu to Republika Azerbejdżanu.
P: Jakie kraje graniczą z Azerbejdżanem?
A: Azerbejdżan graniczy od północy z Rosją, od zachodu z Gruzją i Armenią, od południa z Iranem, a od wschodu z Morzem Kaspijskim.
P: Gdzie znajduje się stolica Azerbejdżanu?
A: Stolicą Azerbejdżanu jest Baku.
P: Czy na terytorium Azerbejdżanu znajduje się enklawa?
A: Tak, na terytorium Azerbejdżanu znajduje się enklawa o nazwie Nachiwska Republika Autonomiczna, która graniczy z Armenią od północy i wschodu, z Iranem od południa i zachodu oraz z Turcją od północnego zachodu.
P: Do jakich organizacji europejskich Azerbejdżan przystąpił od 2001 roku?
A: Od 2001 roku Azerbejdżan jest członkiem wielu grup europejskich, w tym Rady Europy.
Q: Z iloma krajami Azerbejdżan utrzymuje stosunki dyplomatyczne?
A: Azerbejdżan utrzymuje stosunki dyplomatyczne ze 158 krajami.
P: Jakie religie są praktykowane w Azerbejdżanie? A: Główną religią wyznawaną w Azerbejdżanie jest islam szyicki, a następnie islam sunnicki. Istnieje również niewielka liczba chrześcijan (głównie prawosławnych), Żydów (głównie aszkenazyjskich), agnostyków i ateistów.
