Witamina C

Historia

W całej historii potrzeba ludzi do jedzenia świeżych pokarmów roślinnych, aby pomóc im dostać się przez długie oblężenia lub długie podróże morskie był znany przez niektórych mądrych ludzi, ale często zapominano.

Pierwsza próba udowodnienia tego pomysłu była przez lekarza okrętowego w brytyjskiej Royal Navy o nazwie James Lind, który na morzu w maju 1747 roku dał niektórym członkom załogi sok z cytryny, jak również ich normalne statki żywności, podczas gdy inni kontynuowali na normalnej żywności sam.

Wyniki wykazały, że cytryny zapobiegały chorobie. Lind spisał swoją pracę i opublikował ją w 1753 roku.

Praca Linda była powoli zauważana. W 1795 roku brytyjska marynarka wojenna przyjęła sok z cytryny lub limonki jako pożywienie dla marynarzy.

Jak również cytryny, limonki i pomarańcze; kiszona kapusta, solona kapusta, słód i zupa były próbowane z różnymi efektami. James Cook polegał na kiszonej kapuście, aby zapobiec chorobie podczas swoich długich podróży badawczych.

Uważano, że tylko ludzie dostali szkorbut, ale w 1907 roku Alex Holst i Theodore Frohlich, dwaj norwescy chemicy stwierdzili, że świnki morskie również mogą go dostać, jeśli nie dostaną świeżej żywności.

W 1928 r. badacz Arktyki Vilhjalmur Stefansson udowodnił, że Eskimosi są w stanie uniknąć szkorbutu jedząc surowe mięso przy prawie całkowitym braku pokarmu roślinnego w diecie.

W 1912 roku polsko-amerykański naukowiec Kazimierz Funk po raz pierwszy użył słowa witamina dla czegoś obecnego w żywności w małych ilościach, co jest niezbędne dla zdrowia. Nazwał on nieznaną rzecz, która zapobiegała szkorbutowi, witaminą C.

W latach 1928-1933, węgierski zespół badawczy Joseph L Svirbely i Albert Szent-Gyorgyi, oraz osobno Amerykanin Charles Glen King, po raz pierwszy wyciągnęli witaminę C z żywności i wykazali, że jest to kwas, który nazwali kwasem askorbinowym.

W latach 1933/1934 brytyjscy chemicy Norman Haworth i Edmund Hirst, a osobno Polak Tadeusz Reichstein, z powodzeniem zsyntetyzowali witaminę. Była to pierwsza witamina wyprodukowana przez człowieka. Umożliwiło to tanie wytwarzanie dużych ilości witaminy C w fabrykach. Za tę pracę Haworth otrzymał w 1937 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.

W 1959 roku Amerykanin J.J. Burns wykazał, że powodem, dla którego niektóre zwierzęta dostają szkorbut jest to, że ich wątroba nie może wytworzyć jednego enzymu chemicznego, który mają inne zwierzęta.

Funkcje witaminy C w organizmie

W organizmach żywych askorbinian jest antyoksydantem, ponieważ chroni organizm przed stresem oksydacyjnym. Jest on również kofaktorem w co najmniej ośmiu reakcjach enzymatycznych, w tym w kilku reakcjach syntezy kolagenu, których zaburzenie powoduje najcięższe objawy szkorbutu. U zwierząt reakcje te są szczególnie ważne w procesie gojenia się ran oraz w zapobieganiu krwawienia z naczyń włosowatych.

• Witamina C jest potrzebna do produkcji kolagenu w tkance łącznej. Włókna te znajdują się w wielu miejscach w całym organizmie; zapewniając twardą, ale elastyczną strukturę. Niektóre tkanki mają większy procent kolagenu, zwłaszcza: skóra, błony śluzowe, zęby i kości.
• Witamina C jest wymagana do produkcji dopaminy, noradrenaliny i adrenaliny w układzie nerwowym lub w nadnerczach.
• Witamina C jest również potrzebna do produkcji karnityny, ważnej w przekazywaniu energii do mitochondriów komórkowych.
• Jest silnym antyoksydantem.
• Tkanki o największej zawartości procentowej witaminy C - ponad 100 razy większej niż poziom w osoczu krwi - to nadnercza, przysadka mózgowa, grasica, ciałko żółte i siatkówka oka.
• Mózg, śledziona, płuca, jądra, węzły chłonne, wątroba, tarczyca, błona śluzowa jelita cienkiego, leukocyty, trzustka, nerki i ślinianki mają zwykle 10 do 50 razy większe stężenie niż w osoczu.

Niedobór wit. C

Brak kwasu askorbinowego w codziennej diecie prowadzi do choroby zwanej szkorbutem, formy awitaminozy, która charakteryzuje się:

• Luźne zęby
• Krwawienie powierzchowne
• Kruchość naczyń krwionośnych
• Słabe gojenie
• Obniżona odporność
• Łagodna anemia.

Dzienne zapotrzebowanie

Zdrowa osoba na zrównoważonej zachodniej diecie powinna być w stanie uzyskać całą witaminę C potrzebną do zapobiegania objawom szkorbutu ze swojej codziennej diety. Osoby palące, narażone na stres oraz kobiety w ciąży mają nieco wyższe zapotrzebowanie.

Ilość witaminy C potrzebnej do uniknięcia objawów niedoboru i utrzymania zdrowia została ustalona przez różne agencje krajowe w następujący sposób:

• 40 mg dziennie UK Food Standards Agency
• 60-95 mg dziennie US Food and Nutrition Board 2001 revision.

Niektórzy badacze obliczyli ilość potrzebną dorosłemu człowiekowi do osiągnięcia podobnego poziomu w surowicy krwi jak ssaki syntetyzujące witaminę C w następujący sposób:

• 200 mg dziennie - Instytut Linusa Paulinga i US National Institutes of Health (NIH) Zalecenie.
• 3000 mg dziennie - zalecenie Vitamin C Foundation.
• 6000-12000 mg na dzień-Thomas Levy, Colorado Integrative Medical Centre zalecenie.
• 6000-18000 mg dziennie - dzienne zalecenie Linusa Paulinga

Wysokie dawki (tysiące mg) mogą powodować biegunkę, która jest nieszkodliwa, jeśli dawka zostanie natychmiast zmniejszona. Niektórzy badacze (Cathcart) twierdzą, że pojawienie się biegunki jest wskazówką, gdzie leży prawdziwe zapotrzebowanie organizmu na witaminę C.

Mały rozmiar cząsteczki kwasu askorbinowego oznacza, że nerki nie są w stanie zatrzymać go w organizmie. Dość niski poziom w surowicy krwi powoduje obecność śladowych ilości w moczu. Wszystkie ssaki syntetyzujące witaminę C mają jej śladowe ilości w moczu przez cały czas.

W kwietniu 1998 r. Nature doniosła o rzekomych rakotwórczych i teratogennych skutkach nadmiernych dawek witaminy C. Nadano temu wielką rangę w światowych mediach. Efekty te zostały odnotowane w eksperymentach na probówkach i tylko na dwóch z 20 markerów uszkodzeń DNA wywołanych przez wolne rodniki. Nie zostały one poparte dalszymi dowodami z żywych organizmów. Prawie wszystkie ssaki wytwarzają własną witaminę C w ilościach odpowiadających ludzkim dawkom tysięcy miligramów dziennie. Duże ilości witaminy są stosowane w medycynie ortomolekularnej i nie zaobserwowano żadnych szkodliwych skutków nawet w dawkach 10.000 mg dziennie lub większych.

Zastosowania terapeutyczne

Witamina C jest potrzebna w diecie, aby zapobiec szkorbutowi. Cieszy się ona również opinią użytecznej w leczeniu przeziębienia i grypy. Dowody na poparcie tej idei są jednak niejednoznaczne, a efekt może zależeć od wielkości dawki i reżimu dawkowania. Fundacja Witamina C zaleca 8 gramów witaminy C co pół godziny, aby wykazać wpływ na objawy przeziębienia.

Witamina C advocacy

Fred R. Klenner, lekarz w Reidsville, Karolina Północna zgłosiła w 1949 roku, że poliomyelitis uległa powtarzających się megadawek dożylnej witaminy C.

Nagrodzony Noblem chemik Linus Pauling zaczął aktywnie promować witaminę C w latach 60-tych jako środek, który może znacznie poprawić ludzkie zdrowie i odporność na choroby.

Mniejszość opinii medycznej i naukowej nadal postrzega witaminę C jako tani i bezpieczny sposób leczenia chorób zakaźnych i radzenia sobie z szeroką gamą trucizn.

Meta-studium opublikowanych badań wykazało, że stosunkowo wysoki poziom witaminy C musi być utrzymywany w organizmie, aby mogła ona skutecznie funkcjonować jako przeciwutleniacz.

Niektóre badania pokazują, że istnieją korzyści weterynaryjne witaminy C, jak również.

Jedno meta-studium z opublikowanych badań dotyczyło skuteczności kwasu askorbinowego w leczeniu chorób zakaźnych i toksyn. Zostało ono przeprowadzone w 2002 r. przez dr Thomasa Levy'ego, dyrektora medycznego Colorado Integrative Medical Center w Denver. Stwierdził on, że istnieją przytłaczające dowody naukowe na jego terapeutyczną rolę.

Niektórzy zwolennicy witaminy C twierdzą, że witamina C nie jest stosowana terapeutycznie, ponieważ nie można jej opatentować. Firmy farmaceutyczne starają się generować przychody i zyski swoich udziałowców. Mogą być niechętne do prowadzenia badań lub promowania czegoś, co przyniesie im niewielkie zyski.