Chata wuja Toma

Inspiracja i odniesienia

Harriet Beecher Stowe urodziła się w Connecticut. Była abolicjonistką. Stowe napisała swoją powieść z powodu fragmentu drugiego Aktu o zbiegłych niewolnikach z 1850 roku. Ustawa ta karała ludzi, którzy pomagali niewolnikom uciekać. Zmusiło też Północ do zatrzymania się i zwrócenia czarnych uciekinierów z Południa. Pani Edward Beecher napisała do Harriet ("Hattie"), "Gdybym mógł użyć długopisu, jak możesz, napisałbym coś, co sprawi, że cały naród poczuje, jak przeklęta jest niewolnica". W tym czasie Stowe był żoną z sześciorgiem dzieci, która czasem pisała do czasopism. Jej syn, Charles Stowe, powiedział, że jego matka czytała ten list na głos swoim dzieciom. Kiedy skończyła ten list, wstała i z "wyrazem twarzy, który odcisnął się na umyśle jej dziecka", powiedziała, "Napiszę coś... Napiszę, jeśli będę żył." Tak zaczęła się "Kabina wujka Toma".

Według Stowe'a, zaczęła myśleć o Kabinie wujka Toma, czyli o życiu wśród ubogich, jak była w kościele w lutym 1851 roku. Miała wizję chrześcijańskiego czarnego człowieka, który był bity i modlił się za ludzi, którzy bili go po jego śmierci. Do napisania swojej powieści zainspirowała ją również częściowo autobiografia Josiah Hensona. Henson był czarnym człowiekiem, który uciekł i pomógł wielu czarnym niewolnikom. Pomogła jej również książka "American Slavery As It Is: Testimony of a Thousand Witnesses" autorstwa Theodore'a Dwighta Welda i sióstr Grimké. Stowe powiedziała również, że miała wiele pomysłów na Kabinę Wujka Toma, rozmawiając z uciekającymi niewolnikami, gdy mieszkała w Cincinnati w Ohio.

W książce "A Key to Uncle Tom's Cabin" (1853) Stowe pisała o opowiadaniach, które inspirowały ją podczas pisania "Uncle Tom's Cabin". Późniejsze badania wykazały jednak, że Stowe przeczytała wiele z tych opowieści dopiero po ukazaniu się jej powieści.

Zdjęcie Harriet Beecher Stowe.

Publikacja

Kabina wujka Toma zaczęła się w serii w antyniewolniczej gazecie "The National Era". Era Narodowa wydrukowała też inne prace, które napisał Stowe. Ponieważ wszystkim tak bardzo podobała się ta historia, John P. Jewett z Bostonu poprosił Stowe'a, aby zamienił ten serial w książkę. Stowe nie był pewien, czy ludzie chcieliby przeczytać tę historię jako książkę. Jednak w końcu się zgodziła. John Jewett, pewien, że książka będzie popularna, poprosił Hammatta Billingsa o wygrawerowanie sześciu zdjęć do książki. W dniu 20 marca 1852 roku ukazała się gotowa książka. Do czerwca sprzedawała dziesięć tysięcy egzemplarzy tygodniowo. Do października sama sprzedaż amerykańska wynosiła 150 tys. egzemplarzy. W pierwszym roku publikacji sprzedano 300 tys. egzemplarzy i przetłumaczono ją na wiele ważnych języków.

Podsumowanie

Ucieczka Elizy, Tom jest sprzedawany

Rolnik z Kentucky, Arthur Shelby, boi się, że straci gospodarstwo z powodu długów. Mimo że on i jego żona, Emily Shelby, są uprzejmi dla swoich niewolników, postanawia sprzedać dwóch z nich: Wujka Toma, mężczyznę w średnim wieku z żoną i dziećmi oraz Harry'ego, syna służącej jego żony, Elizy. Emily Shelby jest zszokowana i nieszczęśliwa, ponieważ obiecała Elizie, że nie sprzeda jej syna. George Shelby, jej syn, jest nieszczęśliwy, ponieważ podziwia wuja Toma jako swojego przyjaciela i chrześcijanina.

Kiedy Eliza słyszy o planach pana Shelby'ego dotyczących sprzedaży jej syna, postanawia uciec z jedynym synem. Pisze list, w którym przeprasza panią Shelby i ucieka tej nocy.

Tymczasem wujek Tom zostaje sprzedany i umieszczony w łodzi, która płynie w dół rzeki Mississippi. Tam zaprzyjaźnia się z dziewczyną o imieniu Evangeline ("Eva"). Kiedy Eva wpada do wody i ją ratuje, ojciec Evy, św. Klara Augustyn, kupuje Toma. Eva i Tom zostają dobrymi przyjaciółmi, ponieważ oboje bardzo mocno kochają Jezusa.

Polowanie na rodzinę Elizy, życie Toma z Klarą...

Podczas ucieczki Elizy poznaje swojego męża, George'a Harrisa, który uciekł przed nią. Postanawiają spróbować uciec do Kanady. Jednak poluje na nich łowca niewolników, Tom Loker. Tom Loker w końcu uwięził Elizę i jej rodzinę, tak że George zastrzelił Lokera. Eliza obawia się, że Loker może umrzeć i pójść do piekła. Z tego powodu namawia męża, by zabrał go do Quaker City na poprawę. Delikatni Quakerzy bardzo zmieniają Toma Lokera.

W domu św. Klary, Klara kłóci się z siostrą, panną Ophelią. Ona uważa, że niewolnictwo jest złe, ale jest uprzedzona do czarnych. Klara kupuje Topsy, czarne dziecko, i rzuca wyzwanie pannie Ofelii, by ją wychowała. Panna Ophelia próbuje, ale nie udaje jej się.

Po tym, jak Tom mieszkał z Klarą przez około dwa lata, Eva staje się bardzo chora. Ma wizję nieba, zanim umrze. Z powodu jej śmierci, wielu ludzi się zmienia. Panna Ofelia traci uprzedzenie do czarnych ludzi, Tospy postanawia stać się "dobry", a św. Klara postanawia uwolnić Toma.

Życie Toma z Simonem Legree

Klara jest jednak ranna, gdy próbuje przerwać walkę w tawernie i umiera. Z tego powodu nie może dotrzymać swojej obietnicy uwolnienia Toma. Jego żona sprzedaje Toma właścicielowi plantacji o nazwisku Simon Legree. Legree zabiera Toma do Luizjany. Tam spotyka innych niewolników, w tym Emmeline (którą Legree kupił w tym samym czasie co Toma). Legree zaczyna nienawidzić Toma, gdy Tom nie wykonuje jego rozkazu biczowania innych niewolników. Legree bije go i postanawia zniszczyć wiarę Toma w Boga. Jednak Tomek potajemnie nadal czytać Biblię i pomóc innym niewolnikom. Na plantacji, Tom spotyka Cassy, innego czarnego niewolnika. Jej dwoje dzieci zostało sprzedanych, a ona zabiła swoje trzecie dziecko, ponieważ bała się, że jej dziecko zostanie sprzedane.

Loker został zmieniony z powodu Kwakrów. George, Eliza i Harry w końcu dotarli do Kanady i stali się wolni. Tymczasem wujek Tom czuje się tak nieszczęśliwy, że prawie się poddaje, ale ma dwie wizje Jezusa i Evy. Postanawia nadal być chrześcijaninem, nawet jeśli musi umrzeć. Cassy i Emmeline, z zachętą Toma, uciekają. Sprytnie wykorzystują przesądne lęki Legree'ego, by im pomóc. Kiedy Tom nie mówi Legree'owi, gdzie są, Legree mówi swoim ludziom, żeby go pobili na śmierć. Tom wybacza dwóm ludziom, którzy go pobili, gdy umiera, a oni żałują i stają się chrześcijanami. George Shelby przychodzi tak samo, jak Tom umiera, by go uwolnić. Jest bardzo zły i smutny. Jednak Tom, mówiąc z uśmiechem: "Kto, kto, kto, oddzieli nas od miłości Chrystusa?" umiera.

Ważne postacie

Wujku Tomie

Wujek Tom, tytułowy bohater tej historii, jest cierpliwym, szlachetnym, bezinteresownym czarnym niewolnikiem. Stowe chciał, żeby był "szlachetnym bohaterem": w książce opowiada o tym, w co wierzy. Nawet jeśli nie chcą, nawet jego wrogowie go podziwiają.

Ostatnio jednak jego nazwisko jest również używane w sposób negatywny. Ludzie często myślą o "wujku Tomie" jak o starym czarnym człowieku, który próbuje uszczęśliwić swoich panów, ponieważ ludzie krytykują jego cichą akceptację dla niewolnictwa. Jednak inni twierdzą, że nie jest to prawdą. Po pierwsze, wujek Tom nie jest naprawdę stary - jest tylko osiem lat starszy od pana Shelby'ego, co pokazuje, że prawdopodobnie ma około pięćdziesiąt. Poza tym, Tom nie jest zadowolony z niewolnictwa. Jego akceptacja nie wynika z głupoty ani z tego, że lubi niewolnictwo. To z powodu jego wiary religijnej, która nakazuje mu kochać wszystkich. Gdziekolwiek wujek Tom idzie, kocha i szerzy pociechę i dobroć. Pomaga uciec niewolnikom, takim jak Eliza, Emmeline i Cassy. Odmawia też bicia innych niewolników. Z tego powodu, sam się bije. Stowe nie próbował zrobić z Toma przykładu dla czarnych, ale dla białych i czarnych. Mówi, że gdyby biali ludzie mieli być kochający i bezinteresowni jak wujek Tom, niewolnictwo byłoby niemożliwe.

Eliza Harris

Eliza Harris to ulubiona pokojówka pani Shelby, żona George'a Harrisa i matka Harry'ego. Eliza jest odważną, inteligentną i bardzo piękną młodą niewolnicą. Eliza bardzo kocha swojego syna, Harry'ego. Możliwe, że jej miłość do niego była jeszcze większa, ponieważ straciła dwójkę swoich pierwszych dzieci. Jej matczyna miłość przejawia się, gdy odważnie ucieka ze swoim synem. Być może najbardziej znaną częścią Kabiny Wuja Toma jest ta część, w której Eliza ucieka z Harrym na rzece Ohio.

Mówi się, że inspiracją dla tej ucieczki była historia, którą John Rankin usłyszał w seminarium teologicznym w Cincinnati od męża Stowe'a, Calvina, profesora w szkole. W opowieści Rankina, w lutym 1838 roku, młoda niewolnica uciekła przez zamarzniętą rzekę Ohio do miasta Ripley w Ohio z dzieckiem na rękach i została w jego domu, zanim poszła dalej na północ.

Ewa

Eva "Evangeline" to św. Klara i anielska córka Marie. Wchodzi do historii, gdy Tom ratuje ją przed utonięciem, gdy miał zostać sprzedany. Eva prosi ojca, by kupił Toma. Ona mówi: "Chcę go uszczęśliwić". Przez nią Tom staje się wiodącym woźnicą Klary, a Ewa "specjalnym opiekunem (pomocnikiem)"... Tom miał... rozkazy, aby wypuścić wszystko inne i zająć się panną Evą, kiedy tylko zechce, a rozkazy, które nasi czytelnicy mogą sobie wymarzyć (wyobrazić), nie były dla niego żadnym problemem". Ona jest bardzo piękna: "Jej forma była doskonałością dziecięcej urody... Jej twarz była mniej niezwykła dla jej doskonałej urody cech niż dla pojedynczej (dziwnej) i marzycielskiej szczerości (powagi) wyrazu... wszystkie wyróżniały ją (czyniły ją inną) od innych dzieci, i sprawiały, że każde z nich odwracało się i opiekowało nią".

Tomowi, ona "...wydawała się czymś prawie boskim; i kiedy jej złota głowa i głęboko niebieskie oczy sikały (spoglądały) na niego...on w połowie wierzył, że widział jednego z aniołów wychodzących z Nowego Testamentu." Mówi, że "Ona ma znak Pana na czole." Eva jest prawie doskonałym, podobnym do Chrystusa dzieckiem. Jest bardzo smutna z powodu niewolnictwa. Nie widzi różnicy między czarnymi a białymi. Mówi bardzo dużo o miłości i przebaczeniu. Nawet Topsy jest dotknięta jej miłością. Eva staje się jedną z najważniejszych osób w życiu Toma.

Klara Ophelijska

Klara z Ofelii jest chyba najbardziej skomplikowaną kobiecą postacią w powieści. Klara nazywa ją, "...desperacko...dobrą; męczy mnie to na śmierć, żeby o tym myśleć." Ona nie lubi niewolnictwa. Nie lubi jednak być dotykana i nie lubi zbliżać się do żadnego czarnego człowieka jako człowieka. Kiedy po raz pierwszy zobaczyła Evę "...ściskającą ręce i całującą się" z czarnymi, oświadczyła, że miała "...dość obrócony żołądek (sprawiło, że czuła się chora)". I dodaje: "Chcę być miła dla wszystkich i nie chciałbym, żeby coś mnie bolało, ale jak ona może się całować?"

Ma "jasny, silny, aktywny umysł" i jest bardzo praktyczna. Ma jednak ciepłe serce, które przejawia się w miłości do Klary i Evy. Ophelia nienawidzi niewolnictwa, ale ma głębokie uprzedzenia do czarnych. Klara, jako wyzwanie dla niej, kupuje Topsy. Mówi jej, by spróbowała ją wykształcić. Na początku stara się uczyć i pomagać Topsy tylko z powodu obowiązku. Jednak Stowe mówi, że obowiązek to za mało: musi być miłość. Śmierć Evy zmienia Ofelię. Kiedy Topsy płacze: "Powiedziała, że mnie kocha... nie ma nikogo, kto by teraz odszedł...!" Ophelia mówi delikatnie, jak "szczere łzy" spadły jej na twarz, "Topsy, ty biedne dziecko... Mogę cię kochać, choć nie jestem taka jak to drogie małe dziecko. Mam nadzieję, że nauczyłam się od niej czegoś o miłości Chrystusa. Mogę cię kochać... i postaram się pomóc ci wyrosnąć na dobrą, chrześcijańską dziewczynkę." Stowe myślał, że jest wiele osób takich jak panna Ofelia św. Klary, które nie lubią niewolnictwa, ale nie mogą myśleć o czarnych jak o ludziach. Chciała pisać o takich problemach przez pannę Ophelię.

Pełna ilustracja autorstwa Hammatta Billingsa dla Kabiny Wuja Toma (pierwsze wydanie: Boston: John P. Jewett and Company, 1852). Cassy pomaga Tomowi po pobiciu przez Simona Legree'a.


Zdjęcie Toma i Evy autorstwa Hammatta Billingsa do wydania "Kabiny Wuja Toma" z 1853 roku.

Inne postacie

• Arthur Shelby, właściciel wujka Toma w Kentucky, Shelby sprzedaje Toma panu Haley, by spłacił swoje długi. Arthur Shelby jest sprytnym, miłym i w zasadzie dobrym człowiekiem. Jednak nadal robi niewolnictwo i nie jest tak silny moralnie jak jego żona. Stowe wykorzystał go, by pokazać, że niewolnictwo sprawia, że każdy, kto je robi, staje się niegodziwy - nie tylko okrutni panowie.
• Emily Shelby jest kochającą, delikatną i chrześcijańską żoną Arthura Shelby'ego. Ona uważa, że niewolnictwo jest złe. Próbuje przekonać swojego męża, by pomógł niewolnicom Shelby'ego i jest jedną z wielu życzliwych postaci kobiecych w tej historii.
• George Shelby jest młodym synem państwa Shelby. Serdeczny, namiętny i kochający, jest przyjacielem wuja Toma. Z tego powodu, jest bardzo zły, kiedy wujek Tom zostaje sprzedany. Po śmierci Toma, postanawia uwolnić wszystkich niewolników na farmie Shelby'ego, mówiąc: "Świadek (patrz), wieczny Boże! Oh, świadek, że od tej godziny, zrobię co w mojej mocy, aby wypędzić tę klątwe niewolnictwa z mojej ziemi!" On jest moralnie silniejszy niż jego ojciec. Robi to, co obiecuje i myśli.
• Mąż George'a Harrisa Elizy. Bardzo mądry i ciekawski mulat, bardzo kocha swoją rodzinę i walczy o swoją wolność dzielnie i dumnie.
• Ojciec Augustyna św. Klary Ewy. Klarysa Augustyn to romantyczny, zabawny człowiek. Nie wierzy w Boga, i pije wino każdej nocy. Bardzo głęboko kocha Evę i współczuje swoim niewolnikom. Jednak, tak jak pan Shelby, nie robi nic z niewolnictwem.
• Marie. Żona św. Klary. Jest "...żółtą, wyblakłą, chorą kobietą, której czas został podzielony pomiędzy różne wymyślne choroby, i która uważała się za (myślącą) samą siebie... za najbardziej nieszczęśliwą i cierpiącą osobę [która żyła]..." Głupia, narzekająca i samolubna, jest przeciwieństwem takich ludzi jak pani Shelby i pani Bird. Ona myśli, że niewolnictwo jest dobre i mówi o Topsy: "Gdybym miał swoją drogę, teraz bym ją wysłał... [ją] i kazał ją dokładnie pobić; kazałbym ją pobić, aż nie będzie mogła wytrzymać!" Po śmierci męża, ona sprzedaje wszystkich niewolników.
• Topsy "pogańska" czarna niewolnica, którą panna Ophelia próbuje zmienić. Na początku panna Ophelia "...[podchodzi] do nowego tematu bardzo mocno, jak człowiek może być przypuszczalnie podejść do czarnego pająka, zakładając, że mają życzliwe (uprzejme) projekty w jego kierunku". Topsy odczuwa tę różnicę od obowiązku i miłości. Kiedy Eva mówi: "Panna Ophelia pokochałaby cię, gdybyś był dobry", śmieje się i mówi: "Nie, nie może mi przeszkadzać (nieść), bo jestem czarnuchem (czarnym)! wkrótce miałaby ropuchę, która by ją dotknęła! Nikt nie może kochać czarnuchów, a czarnuchy nie mogą nic zrobić" (nic)! Nie obchodzi mnie to." Z czasem jednak, dzięki miłości Evy, dorasta do kochania i szacunku dla ludzi. Później zostaje misjonarką w Afryce.

Kiedy po raz pierwszy wchodzi w tę historię, mówi, że nie wie, kto ją stworzył: "Jestem pektem, który wyhodowałem. Nie myśl, że nikt mnie nigdy nie stworzył." Od początku do połowy XIX wieku, niektóre firmy produkowały lalki, które wyglądały jak Topsy. Wyrażenie "growed like Topsy" (później "rosła jak Topsy") zaczęto używać w języku angielskim. Początkowo miało ono oznaczać wzrost bez planowania. Później oznaczało to po prostu duży wzrost.

• Simon Legree - właściciel niewolników, który nie może złamać wujka Toma swojej chrześcijańskiej wiary. Ma wujka Toma pobitego na śmierć z tego powodu. On seksualnie wykorzystuje swoje niewolnice Cassy i Emmeline. Jego imię jest używane jako synonim okrutnego i chciwego człowieka.

Istotne tematy

Niewolnictwo

Najważniejszym tematem Kabiny Wujka Toma jest zło niewolnictwa. Każda rola w Kabinie Wujka Toma rozwija postaci i historię. Ale co najważniejsze, zawsze stara się pokazać czytelnikowi, że niewolnictwo jest złe, niechrześcijańskie i nie powinno być dozwolone. Jednym ze sposobów, w jaki Stowe pokazał zło niewolnictwa było to, jak wymusza ono na rodzinach od siebie nawzajem.

Macierzyństwo

Stowe uważał matki za "wzór dla całego amerykańskiego życia". Uważała też, że tylko kobiety mogą ocalić Stany Zjednoczone od niewolnictwa. Z tego powodu, kolejnym bardzo ważnym tematem Kabiny Wujka Toma jest moralna moc i świętość kobiet. Białe kobiety, takie jak pani Bird, matka św. Klary, matka Legree, i pani Shelby starają się, aby ich mężowie pomagali swoim niewolnikom. Eva, która jest "idealną chrześcijanką", mówi, że czarni i biali są tacy sami. Czarne kobiety, jak Eliza, są odważne i pobożne. Ucieka z niewoli, by ocalić syna, a pod koniec powieści sprawia, że cała jej rodzina znów się jednoczy. Niektórzy krytycy mówili, że kobiece postacie Stowe'a są często nierealne. Jednak powieść Stowe sprawiła, że wiele osób pamiętało o "znaczeniu wpływu kobiet" i pomogła później ruchowi obrony praw kobiet.

Chrześcijaństwo

Purytańskie wierzenia religijne Stowe'a są również jednym z największych tematów powieści. Bada ona, czym jest chrześcijaństwo. Uważała, że najważniejsza w chrześcijaństwie jest miłość do każdego. Uważała również, że teologia chrześcijańska pokazuje, że niewolnictwo jest złe. Temat ten można dostrzec, gdy Tom wzywa św. Klarysę, aby "spojrzała na Jezusa" po śmierci córki Klary, Evy. Po śmierci Toma, George Shelby mówi: "Co to za rzecz być chrześcijaninem." Ponieważ tematyka chrześcijańska jest tak ważna, a Stowe często mówił wprost w powieści o religii i wierze, powieść jest napisana w "formie kazania".

Zdjęcie przedstawia George'a Harrisa, Elizę, Harry'ego i panią Smyth po ucieczce na wolność. Przez Hammatt Billings dla Kabiny Wuja Toma, wydanie pierwsze.

Styl

Kabina Wuja Toma jest napisana w stylu sentymentalnym i melodramatycznym. Styl ten był często używany w dziewiętnastowiecznej sentymentalnej powieści i fantastyce domowej (zwanej też kobiecą). Gatunki te były najpopularniejszymi powieściami czasów Stowe'a. Miały one zazwyczaj kobiece charaktery i styl, który sprawiał, że czytelnicy odczuwali do nich sympatię i emocje. Powieść Stowe różni się od innych powieści sentymentalnych tym, że pisze o dużym temacie, jakim jest niewolnictwo. Inaczej jest też dlatego, że jej główną bohaterką jest mężczyzna (wujek Tom). Wciąż jednak starała się sprawić, by jej czytelnicy mieli silne uczucia, gdy czytają "Kabinę wujka Toma", jak gdyby płakali, gdy umierała Eva. Ten rodzaj pisania sprawił, że czytelnicy zareagowali z dużą siłą. Na przykład, Georgiana May, przyjaciółka Stowe'ów, napisała list do pisarza. W liście napisała: "Wstałam (nie śpię) zeszłej nocy długo po pierwszej, czytając i kończąc Kabinę Wuja Toma. Nie mogłam jej zostawić tak samo, jak nie mogłam zostawić umierającego dziecka." Inny czytelnik powiedział, że cały czas myślała o tej książce, a nawet myślała o zmianie imienia córki na Eva. Śmierć Evy dotknęła wielu ludzi. W 1852 roku 300 małych dziewczynek w Bostonie otrzymało imię Eva.

Mimo że wielu czytelników było bardzo poruszonych, krytycy literaccy nie lubili tego stylu w Kabinie wujka Toma i innych sentymentalnych powieściach. Mówili, że te książki zostały napisane przez kobiety i miały "kobiece niechlujne (niechlujne) emocje". Jeden z krytyków literackich powiedział, że gdyby powieść nie była o niewolnictwie, "to byłaby tylko kolejną sentymentalną powieścią". Inny powiedział, że książka była "brudną (niechlujną) pracą". W The Literary History of the United States, George F. Whicher nazwał Kabinę wujka Toma "Sunday-school fiction".

Jednak w 1985 roku Jane Tompkins napisała inaczej o kabinie wujka Toma w swojej książce In Sensational Designs: The Cultural Work of American Fiction. Tompkins wychwalała styl wujka Toma Cabin's Cabin. Powiedziała, że sentymentalne powieści pokazują, jak emocje kobiet zmieniają świat w dobry sposób. Powiedziała również, że popularne powieści domowe napisane w XIX wieku, jak "Kabina wujka Toma", zostały napisane w sposób inteligentny. Powiedziała również, że Kabina wujka Toma ukazuje "krytykę społeczeństwa amerykańskiego znacznie bardziej niszczycielską (potężną) niż jakakolwiek ... przez bardziej znanych krytyków, takich jak Hawthorne i Melville".

Eliza przekraczająca lodowatą rzekę, w 1881 roku plakat teatralny

Reakcje na powieść

Kabina wujka Toma miała bardzo duży wpływ. Niewiele jest w historii powieści, które tak mocno zmieniły społeczeństwo. Kiedy została ona opublikowana, Kabina Wujka Toma, ludzie, którzy bronili niewolnictwa, byli bardzo źli i protestowali przeciwko niej. Niektórzy pisali nawet książki przeciwko niej. Abolicjoniści bardzo ją chwalili. Powieść ta, jako bestseller, wywarła ogromny wpływ na późniejszą literaturę protestacyjną.

Reakcja współczesna i światowa

Gdy tylko został opublikowany, Kabina Wujka Toma bardzo rozzłościła ludzi na amerykańskim Południu. Powieść była również bardzo krytykowana przez ludzi, którzy wspierali niewolnictwo.

Słynny pisarz z Południa, William Gilmore Simms, powiedział, że książka nie jest prawdziwa. Inni nazwali powieść kryminalistyczną i powiedzieli, że jest pełna kłamstw. Osoba, która sprzedawała książki w Mobile, Alabama musiała opuścić miasto, aby sprzedać powieść. Stowe otrzymał listy z pogróżkami. Raz dostała nawet paczkę z odciętym uchem niewolnika. Wielu południowych pisarzy, jak Simms, wkrótce zaczęło pisać swoje własne książki o niewolnictwie.

Niektórzy krytycy mówili, że Stowe nigdy tak naprawdę nie pojechała na południową plantację i nie wiedziała zbyt wiele o południowym życiu. Mówili, że z tego powodu źle opisała Południe. Jednak Stowe zawsze powtarzała, że bohaterami jej książki były historie, które opowiadali jej niewolnicy uciekający do Cincinnati w Ohio, gdzie mieszkała. Mówi się o tym: "Sama zaobserwowała kilka incydentów (zdarzeń), które... [zainspirowały] ją do napisania [słynnej] powieści antyniewolniczej. Sceny, które obserwowała (widziała) nad rzeką Ohio, w tym widzenie, jak mąż i żona byli sprzedawani osobno, a także relacje i wywiady w gazetach i czasopismach, przyczyniły się do powstania fabuły...".

W 1853 roku Stowe wydał "Klucz do kabiny wujka Toma". Miał on pokazać ludziom, którzy krytykowali opis niewolnictwa w powieści, że jest on prawdziwy. W książce Stowe pisze o ważnych postaciach w Kabinie Wuja Toma i o ludziach w prawdziwym życiu, którzy byli do nich podobni. Poprzez tę książkę Stowe pisze o bardziej "agresywnym ataku na niewolnictwo na Południu niż sama powieść". Podobnie jak powieść, "Klucz do kabiny wujka Toma" również był bestsellerem. Jednak wiele z dzieł w "A Key to Uncle Tom's Cabin" zostało przeczytanych przez Stowe'a po opublikowaniu jej powieści.

Mimo takiej krytyki, powieść cieszyła się nadal dużą popularnością. Syn Stowe'a mówi, że kiedy Abraham Lincoln spotkał ją w 1862 roku, Lincoln powiedział: "Więc to jest ta mała dama, która rozpoczęła tę wielką wojnę." Historycy nie są pewni, czy Lincoln naprawdę to powiedział, czy nie. W liście, który Stowe napisał do męża kilka godzin po spotkaniu z Lincolnem, nie mówi nic o tym zdaniu. Po tym wielu pisarzy powiedziało, że ta powieść pomogła rozgniewać Północ na niewolnictwo i na Uciekające Prawo Niewolników. Bardzo pomogła ruchowi abolicjonistycznemu. Generał i polityk Unii James Baird Weaver powiedział, że książka ta sprawiła, że pomógł ruchowi abolicjonistycznemu.

Kabina wujka Toma zainteresowała również wiele osób w Anglii. Pierwsze londyńskie wydanie ukazało się w maju 1852 roku. Sprzedał się w 200.000 egzemplarzy. Niektóre z tych zainteresowań wynikały z tego, że w tym czasie Brytyjczycy nie lubili Stanów Zjednoczonych. Pewien pisarz powiedział: "Złe namiętności, które 'wujek Tom' zaspokajał w Anglii, nie były nienawiścią ani zemstą [z niewoli], ale narodową zazdrością i narodową próżnością". Od dawna jesteśmy mądrzy (bolesni) pod pychą Ameryki - jesteśmy zmęczeni słysząc, jak przechwala się, że jest najwolniejszym i najbardziej oświeconym krajem, jaki kiedykolwiek widział świat. Nasi duchowni nienawidzą jej dobrowolnego systemu - nasi Torysi nienawidzą jej demokratów - nasi Whigs nienawidzą jej ... Wszystkie partie okrzyknęły panią Stowe rewolwerowcem od wroga." Charles Francis Adams, amerykański minister w Wielkiej Brytanii w czasie wojny, powiedział później, że "Kabina wujka Toma, czyli Życie wśród ubogich, wydana w 1852 roku, wpłynęła na świat szybciej, mocniej i dramatyczniej niż jakakolwiek inna książka kiedykolwiek wydrukowana."

Kabina wujka Toma została wydana w Rosji pod koniec 1857 roku i wkrótce została uznana za klasyk literatury światowej. Wiele osób widziało bardzo silny związek między światem Kabiny Wuja Toma a pańszczyzną, która istniała w Rosji jeszcze w latach 50. ubiegłego wieku. W liście do abolicjonistki Marii Weston Chapman, Mikołaj Turgieniew napisał: "Wiele z opisanych w książce scen wydaje się być dokładnym przedstawieniem równie strasznych scen w Rosji". Kabina wujka Toma służyła jako narzędzie edukacyjne dla rosyjskich i rosyjsko-radzieckich elit w okresie po emancypacji, a także stała się częścią sowieckiej literatury dziecięcej.

Książka została przetłumaczona na prawie wszystkie języki. Na przykład, została ona przetłumaczona na chiński. Jej tłumacz Lin Shu uczynił z niej pierwsze chińskie tłumaczenie amerykańskiej powieści. Została ona również przetłumaczona na język amharski. Jej tłumaczenie z 1930 roku zostało wykonane, aby pomóc Etiopii zakończyć cierpienia czarnych w tym narodzie. Książka została przeczytana przez tak wielu ludzi, że Zygmunt Freud wierzył, iż niektórzy z jego pacjentów byli pod wpływem czytania o biczowaniu niewolników w Kabinie Wuja Toma.

Znaczenie literackie i krytyka

Kabina wuja Toma była pierwszą szeroko czytaną powieścią polityczną w Stanach Zjednoczonych. Miała ona duży wpływ na literaturę amerykańską i protestującą. Niektóre z późniejszych książek, na które kabina wujka Toma wywarła duży wpływ, to The Jungle Uptona Sinclaira i Silent Spring Rachel Carson.

Jednak, mimo że Kabina Wujka Toma była bardzo ważna, wiele osób uważało, że książka ta jest mieszanką "bajki dziecięcej i propagandy". Wielu krytyków nazywało tę książkę "tylko (tylko) sentymentalną powieścią". George Whicher napisał w swojej Historii Literackiej Stanów Zjednoczonych, że "Nic, co można przypisać pani Stowe lub jej pracy ręcznej, nie może odpowiadać za ogromną (wielką) modłę (popularność) powieści; zasoby jej autora ... niedzielnej beletrystyki szkolnej nie były niezwykłe ... melodramat, humor i patos ... spotęgowane (złożone) jej książki".

Inni krytycy chwalili jednak tę powieść. Edmund Wilson powiedział, że "Narażenie się w dojrzałości (gdy się dorośnie) na kabinę wujka Toma może ... okazać się zaskakującym (zaskakującym) doświadczeniem". Jane Tompkins powiedziała, że powieść jest jedną z klasyków literatury amerykańskiej. Zasugerowała, że krytycy literaccy źle myślą o tej książce, ponieważ była po prostu zbyt popularna, gdy się ukazała.

Przez lata ludzie zastanawiali się, co Stowe próbował powiedzieć z powieścią. Niektóre z jej motywów można łatwo dostrzec, jak zło niewolnictwa. Jednak niektóre motywy są trudniejsze do zauważenia. Na przykład, Stowe była chrześcijanką i aktywną abolicjonistką, a w swojej książce umieściła wiele swoich przekonań religijnych. Niektórzy twierdzą, że Stowe napisała w swojej powieści to, co uważała za rozwiązanie problemu, który niepokoił wielu ludzi, którzy nie lubili niewolnictwa. Problemem tym było: czy robienie rzeczy, których nie wolno usprawiedliwiać, jeśli robi się to w celu zwalczania zła? Czy słuszne było użycie przemocy, aby powstrzymać przemoc niewolnictwa? Czy łamanie praw, które pomagały niewolnictwu, było słuszne? Która z postaci Stowe'a powinna być śledzona: cierpliwy wujek Tom czy wyzywający George Harris? Stowe uważał, że wola Boża będzie przestrzegana, jeśli każdy (każdy) człowiek szczerze (prawdziwie) przyjrzy się swoim zasadom i będzie postępował zgodnie z nimi.

Ludzie myśleli również, że Kabina Wujka Toma wyrażała idee Ruchu Wolnej Woli. W tej idei postać George'a Harrisa symbolizuje wolną pracę. Złożona postać Ofelii ukazuje mieszkańców Północy, którzy pozwalali na niewolnictwo, mimo że im się to nie podobało. Dinah bardzo różni się od Ofelii. Działa z pasji. W książce, Ophelia zmienia się. Podobnie jak Ofelia, Partia Republikańska (trzy lata później) zadeklarowała, że Północ musi się zmienić. Powiedziała, że Północ musi aktywnie powstrzymać niewolnictwo.

Feministyczną teorię można też zobaczyć w książce Stowe'a. Powieść ta może być postrzegana jako krytyka patriarchalnej natury niewolnictwa. Dla Stowe'a rodziny łączyły krew, a nie rodzinne stosunki między panami i niewolnikami. Stowe postrzegał naród również jako większą "rodzinę". Tak więc, uczucia narodowościowe wynikały z dzielenia się tą samą rasą. Z tego powodu popierała ideę, że uwolnieni niewolnicy powinni żyć razem w kolonii.

Książka ta jest również postrzegana jako próba pokazania, że męskość była ważna w powstrzymaniu niewolnictwa. Abolicjoniści zaczęli zmieniać sposób myślenia o brutalnych mężczyznach. Chcieli, aby ludzie pomogli powstrzymać niewolnictwo bez szkody dla ich własnego wizerunku i pozycji w społeczeństwie. Z tego powodu niektórzy abolicjoniści przestrzegali niektórych zasad dotyczących wyborów kobiet, pokoju i chrześcijaństwa. Chwalili mężczyzn za pomoc, wspólną pracę i miłosierdzie. Inni abolicjoniści byli bardziej tradycyjni: chcieli, aby mężczyźni działali silniej. Wszyscy mężczyźni w książce Stowe'a pokazują albo cierpliwych mężczyzn, albo tradycyjnych mężczyzn.

Tworzenie i upowszechnianie stereotypów

Ostatnio niektórzy zaczęli krytykować książkę za to, co uważali za rasistowskie opisy czarnych charakterów książki. Krytykowali sposób, w jaki Stowe pisał o wyglądzie postaci, ich mowie, zachowaniu i biernej naturze wujka Toma. Wykorzystanie w książce powszechnych stereotypów na temat Afroamerykanów jest ważne, ponieważ Kabina Wujka Toma była najlepiej sprzedającą się powieścią na świecie w XIX wieku. Dzięki temu książka (wraz z obrazami w książce i związanymi z nią produkcjami scenicznymi) pomogła wielu osobom zaakceptować takie stereotypy.

Wśród afroamerykańskich stereotypów w Kabinie Wuja Toma są:

• happy darky" (w leniwym, beztroskim charakterze Sama);
• Jasnoskóry tragiczny mulat (w postaciach Elizy, Cassy'ego i Emmeline);
• Kochająca, ciemnoskóra mamusia (przez kilka postaci, w tym mamusia, kucharka na plantacji św. Klary).
• Stereotyp Pickaninny'ego czarnych dzieci (w postaci Topsy);
• Wujek Tom, czyli Afroamerykanin, który za bardzo chce zadowolić białych ludzi (w charakterze Wuja Toma). Stowe chciał, żeby Tom był "szlachetnym bohaterem". Stereotyp o nim polegał na "pokazach Toma", których Stowe nie mógł powstrzymać.

Stereotypy te sprawiły, że wiele osób pomyślało o historycznym znaczeniu Kabiny Wuja Toma jako "niezbędnego narzędzia antyniewolniczego". Ta zmiana w sposobie patrzenia na Kabinę Wuja Toma rozpoczęła się w eseju Jamesa Baldwina. Ten esej nosił tytuł "Powieść o proteście każdego". W eseju Baldwin nazwał Kabinę wujka Toma "bardzo złą powieścią". Powiedział, że nie była dobrze napisana.

W latach 60. i 70. Ruchy Black Power i Black Arts ostro skrytykowały tę książkę. Mówili, że postać wujka Toma była częścią "zdrady rasowej". Powiedzieli, że Tom sprawił, że niewolnicy wyglądają gorzej niż właściciele niewolników. Krytyka innych stereotypów w książce również wzrosła w tym czasie.

Jednak ludzie tacy jak Henry Louis Gates Jr. znów zaczęli studiować Kabinę Wuja Toma. Mówi on, że książka jest "centralnym dokumentem w amerykańskich stosunkach rasowych i znaczącym (ważnym) moralnym i politycznym badaniem charakteru tych stosunków".

Ilustracja Sama z "Nowego wydania" Kabiny Wuja Toma z 1888 roku. Postać Sama pomogła stworzyć stereotyp leniwego, beztroskiego "happy darky".