Chikungunya

Oznaki i objawy

Choroba po zarażeniu się wirusem chikungunya może trwać od jednego do dwunastu dni. (Ten okres czasu nazywany jest okresem inkubacji wirusa). Zazwyczaj ludzie chorują w ciągu trzech do siedmiu dni. U większości osób zarażonych wirusem (72% do 97%) występują objawy.

Choroba Chikungunya ma fazę ostrą, która trwa krótko, oraz fazę przewlekłą, która może trwać tygodnie, miesiące lub lata.

Faza ostra

Faza ostra rozpoczyna się zwykle nagłą, wysoką gorączką, która może utrzymywać się do dziesięciu dni. Gorączka wynosi zazwyczaj powyżej 39°C (102°F), a czasami może osiągnąć nawet 40°C (104°F). U około połowy osób z chikungunya pojawia się wysypka, zwykle około dwóch do pięciu dni po wystąpieniu objawów. U niektórych osób występują również objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak bóle brzucha, nudności, wymioty lub biegunka. W rzadkich przypadkach może wystąpić zapalenie spojówek lub inne problemy z oczami.

Organizm zaczyna zwalczać wirusa po około tygodniu, wysyłając immunoglobulinę M (IgM), która atakuje wirusa. Po tym czasie większość objawów zazwyczaj zaczyna ustępować. Często jednak niektóre objawy utrzymują się jeszcze przez około tydzień, np. ból głowy, bezsenność (problemy ze snem) i wyczerpanie. Po ustąpieniu tych objawów ostra faza choroby chikungunya zwykle się kończy.

Faza przewlekła

W fazie przewlekłej wirusa chikungunya, u prawie każdego chorego (87% - 98%) występuje bardzo silny ból lub sztywność stawów. Trwa to zazwyczaj przez kilka tygodni lub miesięcy. Może jednak utrzymywać się przez wiele lat. Ból stawów może być tak silny, że dana osoba nie jest w stanie poruszać bolącymi stawami. Ból prawie zawsze występuje w więcej niż jednym stawie. Zazwyczaj ludzie odczuwają ból w stawach rąk i nóg, po obu stronach. Mogą to być stawy w nadgarstkach, kostkach, dłoniach, stopach, ramionach, łokciach i kolanach. Wirus może również powodować ból mięśni lub więzadeł.

Czasami trudno jest odróżnić gorączkę chikungunya od gorączki denga. Obie infekcje powodują niektóre z tych samych objawów, takich jak gorączka i bardzo silny ból. Jednak gorączka chikungunya zazwyczaj nie powoduje krwawienia. Jeśli u osoby, u której zdiagnozowano gorączkę chikungunya, występują problemy z krwawieniem, mogą one:

• Masz gorączkę denga zamiast chikungunya
• mieć zarówno gorączkę chikungunya, jak i dengue (obie są roznoszone przez komary i występują w tych samych miejscach)
• Masz zarówno chikungunya jak i problemy z wątrobą

Zapobieganie

Najlepszym sposobem na ochronę przed chikungunya jest ochrona przed komarami w miejscach, gdzie choroba ta występuje powszechnie. Na przykład, ludzie mogą używać sprayu na pluskwy i moskitiery oraz nosić długie rękawy i długie spodnie, gdy są na zewnątrz. W miejscach, gdzie chikungunya jest powszechna, rządy mogą również podejmować działania mające na celu kontrolę liczby komarów. Na przykład, mogą rozpylać pestycydy.

Nie ma szczepionki na chikungunya. Naukowcy przeprowadzają eksperymenty, aby spróbować stworzyć szczepionkę. Jednak naukowcy twierdzą, że nawet gdyby stworzyli szczepionkę, ludzie nadal musieliby kontrolować komary, aby zapobiec chikungunya.

Niedroga moskitiera na łóżko

Leczenie

Nie jest znane leczenie chikungunya. Żadne znane leki antywirusowe (leki, które zabijają wirusy) nie zabijają wirusa chikungunya.

Pracownicy medyczni mogą zapewnić jedynie "opiekę wspomagającą". Oznacza to, że mogą oni jedynie leczyć objawy chikungunya. Na przykład, mogą oni leczyć gorączkę i bóle stawów za pomocą niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak naproksen; środków przeciwbólowych, takich jak paracetamol (acetaminofen); oraz płynów. Nie podaje się aspiryny, ponieważ może ona zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia krwawienia.

Przewlekłe bóle stawów

Naukowcy nie znaleźli żadnego leku, który pomógłby wszystkim chorym na chikungunya, u których występują silne bóle stawów. Istnieją pewne dowody na to, że niektóre leki mogą pomóc osobom, które odczuwają silny ból stawów przez okres dłuższy niż dwa tygodnie. Do leków tych należą:

• Rybawiryna, lek przeciwwirusowy
• Chlorochina, lek zwykle podawany w celu zapobiegania malarii
• Metotreksat, lek stosowany w reumatoidalnymzapaleniu stawów, który również powoduje bardzo silny ból stawów

Leki te nie pomagają w zwalczaniu objawów chikungunya w ostrej fazie.

Rokowanie

Około 1 na 1000 osób, które zachorowały na chikungunya umiera z powodu choroby. Najbardziej narażone są osoby starsze niż 65 lat, noworodki i osoby z innymi problemami medycznymi. Chikungunya jest szczególnie niebezpieczna dla noworodków, ponieważ mogą one zarazić się wirusem od swoich matek podczas porodu, a także dlatego, że układ odpornościowy noworodków musi się rozwinąć, zanim zacznie działać tak dobrze jak u dorosłych. To sprawia, że noworodkom znacznie trudniej jest zwalczyć wirusa.

Osoby starsze oraz osoby, które już cierpią na chorobę zwyrodnieniową stawów, są bardziej narażone na przewlekłe bóle stawów.

Epidemiologia

W przeszłości chikungunya występowała głównie w krajach rozwijających się. Jednak ostatnio epidemie (w których bardzo duża liczba osób zaraża się wirusem) wystąpiły na Oceanie Indyjskim, wyspach Pacyfiku i w obu Amerykach.

Kiedy chikungunya została po raz pierwszy odkryta w 1952 roku, była rzadkością i występowała tylko w Afryce Zachodniej. Ludzie zazwyczaj zapadali na tę chorobę podczas pory deszczowej, ponieważ komary są wtedy bardziej powszechne. Począwszy od lat 60-tych, czasami pojawiały się ogniska choroby w Azji i Afryce. Jednak aż do 2005 roku chikungunya była rzadkością na całym świecie.

Od 2005 roku, chikungunya stała się znacznie bardziej powszechna. Spowodowała duże epidemie w Afryce, Azji i obu Amerykach. Na przykład w Indiach chikungunya pojawiła się ponownie po 32 latach, kiedy to żadna osoba z Indii nie zachorowała na tego wirusa. Ogniska choroby wystąpiły również w Europie, na Karaibach i w Ameryce Południowej, gdzie chikungunya nigdy wcześniej się nie rozprzestrzeniała. Kilka osób zachorowało również na chikungunya w Stanach Zjednoczonych i Australii, gdzie wirus ten nigdy wcześniej nie występował.

W 2005 roku na Reunion, wyspie położonej na Oceanie Indyjskim, wybuchła bardzo duża epidemia. Spośród około 770 000 mieszkańców wyspy, około 266 000 (ponad 1 na 3 osoby) zachorowało na chikungunya. W 2006 r. w Indiach wirusem zaraziło się około 1,25 mln osób.

Chikungunya została niedawno rozprzestrzeniona w obu Amerykach. W latach 2013-2014 w obu Amerykach, 1,118,763 osób uważano za nosicieli wirusa. Spośród tych przypadków 24 682 udowodniono, że jest to chikungunya.

Niektórzy naukowcy uważają, że chikungunya stała się znacznie bardziej powszechna z powodu zmiany w kodzie genetycznym wirusa. Zmiana ta mogła ułatwić wirusowi tworzenie kopii samego siebie w komórkach komara. Mogła ona również pozwolić na łatwiejsze rozprzestrzenianie się wirusa przez azjatyckiego komara tygrysiego (Aedes albopictus). Jest to ważne, ponieważ azjatycki komar tygrysi żyje w znacznie większej liczbie miejsc niż Aedes aegypti, drugi gatunek komara, który przenosi chikungunya na ludzi. Aedes aegypti żyje tylko w tropikalnych miejscach. Jednak azjatycki komar tygrysi łatwo się rozprzestrzenia i żyje w Europie, obu Amerykach, na Karaibach, w Afryce i na Bliskim Wschodzie.

Ciemnozielone obszary to kraje, w których ludzie zachorowali na chikungunya, według CDC na maj 2018 r.


Obszary występowania komarów A. albopictus, stan na grudzień 2007 r.

Historia

Chikungunya została po raz pierwszy opisana przez Marion Robinson i W.H.R. Lumsden w 1955 roku, po wybuchu epidemii w 1952 roku wzdłuż granicy między Mozambikiem a Tanganiką (obecnie część Tanzanii). Na tym obszarze żyła grupa zwana Makonde. Słowo "chikungunya" pochodzi prawdopodobnie z języka Makonde. Oznacza ono "to, co się zgina" lub "chodzić zgiętym". Opisuje to jak ludzie z bardzo silnym bólem stawów spowodowanym wirusem wyginali się w nietypowe pozycje.

Pierwszy odnotowany wybuch epidemii wirusa chikungunya mógł mieć miejsce w 1779 roku. Dowody naukowe są zgodne co do tego, że wirus wyewoluował około 1700 roku.

Chikungunya była kiedyś badana jako możliwa broń biologiczna.