Neville Chamberlain

Wczesne życie

Neville urodził się w dzielnicy Edgbaston, w Birmingham, w Anglii. Jego ojcem był Joseph Chamberlain, ważny polityk. Jego przyrodni brat (mieli różne matki), Austen Chamberlain, również został politykiem. Neville uczęszczał do szkoły Rugby. Interesował się botaniką (roślinami), ptakami i wędkarstwem. Neville kochał także muzykę i literaturę (czytanie). Studiował metalurgię w Mason College, który później Joseph Chamberlain uczynił częścią Uniwersytetu w Birmingham. Później został praktykantem w firmie księgowej.

Neville został odnoszącym sukcesy menedżerem w firmie produkcyjnej. W 1911 roku, gdy miał 42 lata, mieszkańcy Birmingham wybrali go do rady miejskiej. W radzie miał za zadanie planować ulepszenia w mieście, taką samą pracę, jaką wykonywał jego ojciec. Planował nowe domy dla biednych ludzi. W 1915 roku został Lordem Burmistrzem Birmingham, podobnie jak jego ojciec. Na tym stanowisku pracował nad ulepszeniem miasta, m.in. założył Birmingham Symphony Orchestra.

Członek Parlamentu

W 1916 r. premier Lloyd George poprosił Chamberlaina, by został dyrektorem ds. poboru, zmuszając cywilów do wstępowania do brytyjskiej armii w I wojnie światowej. Chamberlain i Lloyd George często się kłócili i wkrótce nie polubili się. Chamberlain odszedł z tej posady w następnym roku. Zamiast tego wystartował w wyborach powszechnych w 1918 r. i został konserwatywnym posłem do parlamentu z Ladywood w Birmingham.

Rząd

W 1923 roku premier Andrew Bonar Law uczynił Chamberlaina ministrem zdrowia. Na tym stanowisku Chamberlain zrobił więcej, aby pomóc biednym ludziom. Na przykład wprowadził prawo, które uzależniało ceny czynszu od jakości budynku. Chamberlain był następnie przez krótki czas kanclerzem skarbu, odpowiedzialnym za gospodarkę. Po wyborach powszechnych w 1924 r. został ponownie ministrem zdrowia i pozostał nim aż do przegranych przez konserwatystów wyborów powszechnych w 1929 r. W latach 1924-1929 Chamberlain pomógł wprowadzić wiele nowych ustaw mających na celu pomoc biednym ludziom, w tym system emerytalny, który przyczynił się do powstania brytyjskiego państwa opiekuńczego po II wojnie światowej.

W 1929 roku konserwatyści przegrali wybory powszechne, a Ramsay MacDonald został nowym premierem z ramienia Partii Pracy. W tym czasie Partia Konserwatywna próbowała nałożyć cła (podatki) na import, aby wzmocnić handel w Imperium Brytyjskim. Inni ludzie, w tym Lord Beaverbrook, biznesmen, który był właścicielem wielu gazet, nie zgadzali się z tym, twierdząc, że handel powinien być wolny. Lord Beaverbrook założył nową partię, by walczyć z konserwatystami. Chamberlain walczył z partią Beaverbrooka w wyborach i wygrał. To uczyniło go bardzo popularnym w Partii Konserwatywnej.

Kryzys gospodarczy w 1931 roku doprowadził do kolejnych wyborów powszechnych. Po wyborach Chamberlain został kanclerzem skarbu państwa. Na tym stanowisku pracował nad anulowaniem długów z czasów wojny. W 1932 r. udało mu się wprowadzić system taryf celnych. Jego ojciec, Joseph Chamberlain spędził długi czas pracując na rzecz silniejszego Imperium Brytyjskiego, kiedy był ministrem spraw zagranicznych. On również ciężko pracował na rzecz systemu taryfowego, ponieważ wierzył, że uczyni to Imperium ekonomicznie niezależnym. Neville był zadowolony, że mógł spełnić życzenia swojego ojca.

Wojna staje się prawdopodobna

Do 1934 r. Chamberlain uważał, że gospodarka odzyskała siły. Jednak w tym czasie wiele ważnych osób, w tym przyrodni brat Chamberlaina, Austen i Winston Churchill, ostrzegało, że nazistowskie Niemcy dozbrajają się (budują swoją armię). Ludzie ci twierdzili, że Wielka Brytania również musi się dozbroić. W lipcu 1934 roku rząd poinformował parlament, że ma plan, by znacznie wzmocnić Królewskie Siły Powietrzne.

Jednak nie wszyscy byli zadowoleni z wyścigu zbrojeń (rywalizacji z Niemcami o budowę większej armii). Pierwsza wojna światowa wciąż tkwiła w pamięci ludzi, a w kraju panowały nastroje pacyfistyczne. Chamberlain poradził premierowi Stanleyowi Baldwinowi, by w wyborach powszechnych w 1935 roku mówił o dozbrojeniu. Baldwin obawiał się, że ludzie nie zagłosują na niego, jeśli będzie mówił o wzmocnieniu armii, więc zamiast tego poruszył temat mieszkalnictwa i bezrobocia.

Chamberlain ciężko pracował przy powolnej gospodarce. Rząd kupił fabryki, które nie były używane, i wydał pieniądze, by uczynić je na nowo nowymi. Ten pomysł pomógł, gdy rozpoczęła się wojna, ponieważ Wielka Brytania miała najnowocześniejszy sprzęt. Kiedy w 1935 roku ogłosił (poinformował) swój budżet (plan dla gospodarki), Partia Pracy powiedziała, że chce wojny. Inni ludzie nadal twierdzili, że nie robi wystarczająco dużo, aby zbudować wojsko. W 1936 roku rząd ogłosił plany budowy Królewskiej Marynarki Wojennej.

Premier

Stanley Baldwin odszedł na emeryturę w 1937 roku, a Chamberlain został nowym premierem 28 maja. Chamberlain jest pamiętany głównie z tego, że był premierem, gdy Europa pogrążała się w II wojnie światowej, ale jako premier dokonał też kilku ważnych zmian w Wielkiej Brytanii. Wprowadził prawa, które poprawiły warunki pracy. Ograniczył godziny pracy dla kobiet i dzieci. Wprowadził płatne urlopy dla dużej części społeczeństwa. Wprowadził prawa, które miały sprawić, że ludność będzie zdrowsza dzięki ćwiczeniom i kontrolom lekarskim. Planowano wiele innych zmian, ale początek wojny powstrzymał te zmiany.

W latach trzydziestych XX wieku irlandzkim Taoiseachem (podobnym do premiera) był Éamon de Valera. de Valera pracował nad stworzeniem nowej konstytucji (zbioru praw) dla Irlandii. Chciał uczynić Irlandię niezależną od Wielkiej Brytanii. Irlandia miała swój własny rząd, ale Wielka Brytania wciąż kontrolowała Irlandię Północną i posiadała w Irlandii porty morskie (zwane portami traktatowymi). de Valera chciał, aby ta kontrola ustała. Chamberlain chciał, aby Irlandia wsparła Wielką Brytanię w przypadku wybuchu wojny, ponieważ wiedział, że bez irlandzkiej pomocy obrona Oceanu Atlantyckiego będzie trudna. Chamberlain i jego sekretarz stanu, Malcolm MacDonald, zawarli umowę, na mocy której porty traktatowe miały zostać zwrócone Irlandii, ale mieli nadzieję, że brytyjskie okręty wojenne będą mogły z nich korzystać w czasie wojny.

Wielu konserwatystów, w tym Winston Churchill, (który zgodził się na porty traktatu w 1921 r.) nie zgadzało się z tym planem. To porozumienie, wraz z planem ograniczenia liczby Żydów przenoszących się do Palestyny (która w tym czasie była kontrolowana przez Wielką Brytanię) sprawiło, że Chamberlain stał się niepopularny wśród wielu ludzi.

Układ Monachijski

Chociaż wielu ludzi ostrzegało przed zagrożeniem ze strony nazistowskich Niemiec, Chamberlain wybrał ministrów, którzy się z nim zgadzali, a on chciał uniknąć kolejnej wojny. Chamberlain, podobnie jak wielu innych ludzi w tym samym wieku, bardzo obawiali się wojny. Wierzyli, że ludzie tacy jak Adolf Hitler byli u władzy, ponieważ ich naród czuł, że ich sytuacja jest niesprawiedliwa. Niemcy uważali, że traktat wersalski, porozumienie zawarte w celu zakończenia I wojny światowej, był niesprawiedliwy. Kiedy nazistowskie Niemcy najechały (przejęły kontrolę) nad Austrią i Krajem Sudeckim (część Czechosłowacji), Chamberlain próbował utrzymać pokój.

We wrześniu 1938 r. poleciał do Monachium na rozmowy z Hitlerem. Wraz z premierem Francji Édouardem Daladierem i dyktatorem Włoch Benito Mussolinim zawarł porozumienie z Hitlerem. Pozwolono mu kontrolować Sudety, ale musiał się zgodzić, że nie będzie używał swojego wojska do rozwiązywania przyszłych sporów (nieporozumień). Kiedy Chamberlain wrócił do domu, wielu ludzi powiedziało, że wykonał wspaniałą pracę. Chamberlain był bardzo zadowolony i powiedział, że porozumienie oznacza "pokój dla naszych czasów".

Chamberlain wrócił do domu z obietnicą Hitlera, że nie będzie najeżdżał innych krajów.

Wojna

W marcu 1939 r. wojska niemieckie wkroczyły do Czechosłowacji, aby przejąć nad nią kontrolę. Było to wbrew układowi monachijskiemu. Chamberlain zdał sobie sprawę, że jego próby kontrolowania Hitlera nie powiodły się. Zaczął przygotowywać Wielką Brytanię do wojny, wykorzystując nowe fabryki, które zostały zbudowane. Zbudowano wiele nowych rodzajów broni, w tym Supermarine Spitfire (samolot myśliwski) i radar. Kiedy Niemcy najechały na Polskę 1 września 1939 r., Brytyjczycy i Francuzi rozmawiali razem i zdecydowali się wypowiedzieć wojnę Niemcom (powiedzenie Niemcom, że wojna się rozpoczęła). Chamberlain przemówił przez radio i powiedział Brytyjczykom, że wojna się rozpoczęła.

Chamberlain utworzył nowy rząd, w skład którego wszedł Winston Churchill. Po inwazji Niemców na Norwegię w kwietniu 1940 roku, Brytyjczycy wysłali do walki z nimi siły morskie. Plan ten jednak nie powiódł się, a parlament nie popierał już Chamberlaina. 10 maja 1940 r. Chamberlain podał się do dymisji. Premierem został Churchill, ale Chamberlain pozostał w rządzie. Później w maju Niemcy zaproponowały warunki pokoju (chodziło o zaprzestanie walki). Większość rządu, w tym Chamberlain, chciała zgodzić się z Niemcami i zaprzestać walki. Churchill nie chciał zgodzić się z Niemcami. Rozmawiał z Chamberlainem i wkrótce Chamberlain zaczął zgadzać się z Churchillem. W rezultacie Wielka Brytania pozostała w wojnie.

Śmierć

Latem 1940 r. Chamberlain zachorował. W lipcu przeszedł operację żołądka w celu wyleczenia raka. Próbował wrócić do pracy, ale stał się zbyt słaby i musiał przejść na emeryturę. Zmarł 9 listopada 1940 r. na raka jelit. Miał 71 lat. Winston Churchill przemówił w parlamencie, by poinformować o śmierci Chamberlaina. Chwalił Chamberlaina jako dobrego, uczciwego człowieka.

Ludzie nie zgadzają się co do historii Chamberlaina. Niektórzy uważają, że jego działania były złe, ponieważ nie powstrzymał Hitlera. Inni twierdzą, że dał on Wielkiej Brytanii i Francji więcej czasu na przygotowanie się do wojny.

Biografie

• Dilks, David. Neville Chamberlain, tom 1: Pioneering and Reform, 1869-1929 Cambridge University Press, 1984.
• Dutton, David. Neville Chamberlain. Hodder Arnold, 2001
• Feiling, Keith. The Life of Neville Chamberlain. Macmillan & Co. Ltd., 1946.
• Gilbert, Martin. The Roots of Appeasement. New American Library, 1966.
• Self, Robert. Neville Chamberlain: A Biography. Ashgate, 2006
• Wheeler-Bennett, John Monachium: Prolog do tragedii, Nowy Jork: Duell, Sloan and Pearce, 1948.
• Oksfordzki słownik biografii narodowej