Karambol

Jak doszło do tej nazwy

Słowo "carom" oznacza każde uderzenie i odbijanie się od czegoś. Zaczęto go używać do opisywania bezkieszonkowych gier bilardowych w latach sześćdziesiątych XIX wieku. Jest to skrót od słowa "karambola", używanego w języku hiszpańskim i portugalskim i pisanego karmbolem w języku francuskim. Carambola był wcześniej używany do opisania tylko czerwona kula używana w grach bilardowych, ale później został podany do samej gry. Niektórzy ludzie, którzy badają pochodzenie słowa sugerują, że karambola była pierwotnie nazwa żółty do pomarańczowego, owoce tropikalne Azji, znany w języku portugalskim jako karambola. Zostało to wzięte z wcześniejszego słowa, karambal, z języka Marathi w Indiach, znany również jako gwiazda-owoc. Dokładność pochodzenia owocu została zakwestionowana. Mówi się, że jest to tylko legenda, ponieważ owoc nie wygląda zbyt podobnie do dużej czerwonej kuli, która jest używana w grach w karocę, i nie ma bezpośredniego dowodu na wyjaśnienie owocu.

Sprzęt

Szmatka

Sukienka używana jest do przykrywania stołów bilardowych od XV wieku (lata 1400-te). Firma, która stała się najbardziej znanym producentem sukna bilardowego, Iwan Simonis, została założona w 1453 roku. Większość tkanin wykonanych na stoły bilardowe typu carom jest rodzajem tkaniny zwanej "baize", która jest barwiona na zielono i wykonana jest w 100% z wełny, która posiada włókna, które są wykonane bardzo prosto (proces ten nazywany jest najgorszym). Ścierka baize zapewnia bardzo szybką powierzchnię pozwalającą kulkom na łatwe przemieszczanie się po materiale stołu, nazywaną "łóżkiem". Zielony kolor tkaniny został pierwotnie wybrany tak, aby wyglądać podobnie do trawy. Kolor zielony jest powszechnym kolorem tkaniny od XVI wieku (1500s). Jednak kolor ten pełni również użyteczną funkcję. Ludzkie oczy łatwiej widzą zielony niż jakikolwiek inny kolor. Dzięki temu gracze mogą grać przez dłuższy okres czasu bez obciążania oczu.

Bale

Nowoczesne kulki bilardowe wykonane są z "żywicy fenolowej", która jest rodzajem bardzo mocnego tworzywa sztucznego. Wielkość kul bilardowych typu carom jest zazwyczaj 61,5 mm _(27⁄16 in) w średnicy. Ważą one od 205 do 220 gramów (7,23 - 7,75 uncji; 7,5 jest średnia), i są nieco większe i cięższe niż kulki używane do gier w bilard. Podczas gdy UMB, Międzynarodowy Komitet Olimpijski - uznany na całym świecie autorytet w dziedzinie bilarda karoowego - zezwala na produkcję kul o średnicy zaledwie 61,0 mm (około 23⁄8), żaden z głównych producentów nie produkuje już takich kul, a głównym standardem jest 61,5 mm. Trzy standardowe kulki w większości gier bilarda carom są całkowicie biały bila kija, druga bila kija czasami o czerwonej lub czarnej kropce na nim (aby pomóc ludziom w opowiadaniu kulki od siebie), a trzeci, czerwona bila. W niektórych zestawach bil, jednak druga bila jest solidnie żółty. Oba rodzaje zestawów bil są dozwolone w grze turniejowej.

Piłki bilardowe są wykonane z wielu różnych materiałów od początku gry. Na przykład, zostały one wykonane z gliny, drewna, kości słoniowej, tworzyw sztucznych (w tym celuloidu, bakelitu, kryształu i żywicy fenolowej), a nawet stali. Najpopularniejszą substancją od 1627 roku do początku dwudziestego wieku była kość słoniowa. Poszukiwanie substytutu kości słoniowej nie wynikało z przyczyn środowiskowych, ale z tego, jak bardzo były one kosztowne i z obawy przed zagrożeniem dla łowców słoni. Poszukiwania stały się bardziej kuszące, gdy nowojorski producent stołów bilardowych zaoferował nagrodę w wysokości 10.000 dolarów za materiał zastępczy. Pierwszy użyteczny substytut został wykonany z materiału zwanego "celuloidem". Celuloid, który jest wczesną formą tworzywa sztucznego, został wynaleziony przez człowieka o nazwisku John Wesley Hyatt w 1868 roku. Pojawił się jednak pewien problem z tym materiałem. Celluloid był niestabilny i wysoce łatwopalny, czasami wybuchał, gdy ludzie go wytwarzali.

kije bilardowe

Kij używany do uderzania piłek bilardowych, zwany kijem bilardowym, różni się pod pewnymi względami od typowego kija bilardowego. W porównaniu z kijami bilardowymi, kije bilardowe są często krótsze, z krótszą nasadką końcową (zwaną okuciem), grubszą dolną częścią, gdzie tylna ręka chwyta kij (zwany tyłkiem), drewnianą śrubą w środku, a nie jedną z metalu lub tworzywa sztucznego, oraz mniejszą średnicą końcówki. Te cechy sprawiają, że kij bilardowy jest sztywniejszy. Sztywność ta pomaga graczom w uderzaniu większych i cięższych piłek bilardowych w porównaniu z kulkami bilardowymi. Sztywność działa również w celu zmniejszenia efektu zwanego "ugięciem" (czasami nazywanego "squirt"). Ugięcie jest niepożądanym skutkiem użycia sidespinów. Bila boksuje się, uderzając w nią nie w środek, lecz w bok, powodując jej wirowanie w trakcie ruchu w dół stołu. Odbicie powoduje, że piłka porusza się nie w linii prostej w kierunku, w który została uderzona.

Podgrzewane łupki

Pod tkaniną stołów bilardowych znajduje się bardzo twarda skała zwana łupkiem. Łoże łupkowe stołu bilardowego jest często podgrzewane do około 5 °C/9 °F powyżej temperatury pokojowej, co pomaga utrzymać wilgoć z tkaniny, aby pomóc kulki toczą się i odbijają w spójny sposób, i zazwyczaj sprawia, że gra na stole jest szybsza. Podgrzewany stół jest wymagany zgodnie z międzynarodowymi zasadami carom i jest ważnym wymogiem w przypadku gry w bilard trójmodułowy i artystyczny. Podgrzewanie łóżek stołowych jest starą praktyką. Królowa Wiktoria w Anglii (1819-1901) miała stół bilardowy, który był ogrzewany za pomocą rur cynkowych, w tym czasie jednak, powód ogrzewania był inny. Ciepła używano do utrzymywania kul z kości słoniowej w stanie wypaczenia (wypaczenia). Pierwszym zastosowaniem ogrzewania elektrycznego był turniej w grze "18.2 balkline", który odbył się w grudniu 1927 roku między dwoma graczami: Welker Cochran i Jacob Schaefer, Jr. New York Times ogłosił to z fanfarą: "Po raz pierwszy w historii mistrzostw świata w bilardzie balkonowym po raz pierwszy zostanie użyty podgrzewany stół...".

Rodzinny Remy autorstwa Januarego Zicka, ok. 1776 r., zawierający między innymi bilard.


Standardowy zestaw bil bil bilardowych typu carom (o średnicy 61,5 mm [27⁄16 w]), w tym biała bila obiektowa czerwona, biała bila zwykła oraz bila kropkowana typu cue dla przeciwnika. W niektórych grach wykorzystuje się dodatkową bilę obiektową.


Karta tytoniowa George Sutton, ok. 1911. Pokazana gra to balklina.

Historia gier

Prosta szyna

Prosta kolej, czasami nazywane carom bilard, prosty bilard, trzy piłki, gra karambole, i darmowa gra w Europie, jest uważany do tej pory do 1700 roku. Nie jest jednak znany dokładny czas pochodzenia. To było nazywane francuskie kolędy, francuski bilard lub francuski gra wcześnie, biorąc te stare nazwy z francuskiego, który uczynił grę popularną. Obiekt prostej szyny jest prosta: jeden punkt, zwany "liczyć", jest punktowany za każdym razem gracz piłka kija bilę nawiązuje kontakt z obu kul obiektu (druga bila kija i trzecia bila) na jednym uderzeniu kija bilę. Wygrana jest osiągana poprzez osiągnięcie określonej liczby punktów, uzgodnionych między zawodnikami jako liczba zwycięska.

Kiedy po raz pierwszy wynaleziono prostą szynę, nie było żadnych ograniczeń co do sposobu zdobywania punktów. Jednak technika krocza, czyli posiadanie dwóch piłek tuż obok siebie na obszarze jednego z czterech narożników stołu, gdzie spotykają się szyny - krocze zdobywa się znacznie łatwiej. Doprowadziło to do powstania zasady z 1862 roku, która pozwalała tylko na trzy liczenia, zanim przynajmniej jedna bila musiała zostać odesłana z rogu, aby legalnie zdobyć kolejny punkt. Nadal rozwijały się techniki, które znacznie zwiększyły liczbę liczeń, pomimo zakazu krocza. Jedna z tych technik nazywana jest "pielęgnacją", co znacznie ułatwiło zdobywanie punktów. Pielęgniarka" to seria strzałów, w których kulki są trzymane bardzo blisko siebie, co pozwala graczowi strzelać z nich bardzo delikatnymi pociągnięciami, nie zmieniając przy tym zbytnio swoich pozycji, więc punktowanie może być kontynuowane. Najważniejsza z tych technik pielęgniarskich, zwana pielęgniarką szynową, polega na przytulaniu piłek w dół szyny, przesuwaniu ich tylko o kilka centymetrów na każdym strzale i trzymaniu ich blisko siebie oraz ustawianiu na końcu każdego uderzenia w tym samym lub zbliżonym układzie, tak aby pielęgniarka szynowa mogła je powtórzyć.

Profesjonalna kolej prosta w Stanach Zjednoczonych była widziana tylko przez sześć lat, od 1873 do 1879 roku. Po nim nastąpiła gra mająca na celu ograniczenie używania pielęgniarki kolejowej, aby widzowie nie nudzili się oglądając ją. Dziś gra straight rail nie jest zbyt powszechna w Stanach Zjednoczonych, ale nadal jest popularna w Europie, gdzie uważa się, że jest to dobra gra treningowa dla balkonu i trójmodułowego bilarda. W Europie odbywają się profesjonalne zawody, znane jako pentatlony po starożytnych greckich zawodach olimpijskich, w których prosta kolej jest jedną z pięciu gier bilardowych, w których gracze rywalizują. Pozostałe cztery nazywane są 47.1 balkline, poduszki kolędy, 71.2 balkline i trzy poduszki bilard.

Gra mistrza

W 1879 roku pojawiła się nowa gra, zwana grą mistrzów lub limitowaną kolejką. Gra mistrza jest uważana za grę pomiędzy prostą szyną a balkonem i została zaprojektowana tak, aby zatrzymać pielęgniarkę kolejową. Gra wykorzystuje linie ukośne - balkliny narysowane w narożnikach stołu, aby wskazać, że jeśli piłki znajdowały się wewnątrz tych linii, punkty nie mogły być zdobyte, a więc "odcinając cztery trójkątne przestrzenie w czterech narożnikach, [zabierając] 28 cali [711 mm] powierzchni "pielęgniarskiej" szyn końcowych i 56 cali [1422 mm] na długich szynach". Pomimo różnic w stosunku do prostej szyny, gra mistrza rozszerzyła jedynie obszary stołu, na których można było zdobyć wiele punktów z rzędu, zanim konieczne było przeniesienie piłek na nową pozycję. To nie wystarczyło, by przestać się pielęgnować.

Balkline

Balkline przyszedł po meczu mistrzów. Dodał więcej zasad, aby zatrzymać techniki pielęgniarskie. Istnieje wiele odmian balkline, ale wszystkie dzielą stół na oznaczone regiony zwane przestrzeniami pod balkony. Przestrzenie na bale definiują obszary na powierzchni stołu, gdzie gracz może zdobyć tylko do pewnej liczby punktów, podczas gdy bale znajdują się w tym regionie.

W grach balklinowych, zamiast rysować balkliny kilka centymetrów od narożników, jak to miało miejsce w grach mistrzowskich, cały stół jest podzielony na prostokątne przestrzenie. Odbywa się to poprzez rysowanie balklinów w pewnej odległości od siebie na całej długości i szerokości stołu. Linie są rysowane kilka cali równolegle od każdej szyny. Dzieli to stół na osiem prostokątnych pól zwanych "przestrzeniami balkonu". Dodatkowo rysowane są prostokąty, w których każda z linii balkonu styka się z szyną, nazywane "przestrzeniami kotwiczenia". Miejsca kotwicowe zostały dodane do gry, aby zatrzymać techniki pielęgnacyjne, które zostały opracowane specjalnie dla wyzwań linii balkonu bez nich.

Ogólnie rzecz biorąc, różnice między jedną grą w piłkę nożną a drugą są definiowane przez dwie różne rzeczy: 1) gdzie bale są losowane na stole, oraz 2) liczba punktów, które są dozwolone w każdym miejscu na bale, zanim przynajmniej jedna bila opuści ten rejon stołu. Gry typu balkine są nazywane przez podanie dwóch liczb, które mówią nam o zastosowanym odstępie i ilości punktów, które można zdobyć w przestrzeniach między balkami. Pierwsza liczba mówi nam, ile centymetrów od szyny zostanie wylosowany balkine. Druga liczba po "kropce", wskazuje liczbę punktów, które mogą być zdobyte w przestrzeniach między balkiniami, zanim kulki muszą je opuścić (liczba ta jest zawsze albo jedna albo dwie). Tak więc, na przykład, nazwa 18.2 balkline, mówi nam, że balkline są rysowane 18 cali (460 mm) od każdej szyny, i tylko dwa punkty są dozwolone w przestrzeni balk, zanim piłka musi opuścić ten obszar.

W swojej historii balkline miał wiele odmian, w tym 8.2, 10.2, 12.2, 13.2, 12½.2, 14.1, 14.2, 18.1, 18.2, 28.2, 38.2, 39.2, 42.2, 45.1, 45.2, 47.1, 47.2, 57.2 i 71.2 balkline. W różnych formach, balkline był główną grą karmiczną rozgrywaną od 1883 do lat 30-tych. Później popularność zyskały inne gry w kolędy. Dotyczy to zwłaszcza trójmodułowego bilarda. Balkline nie jest bardzo popularny w Stanach Zjednoczonych, ale pozostaje popularny w Europie i na Dalekim Wschodzie.

Kolędy poduszkowe

Cushion caroms, czasami nazywane przez swoją pierwotną nazwę, pośrednią grę, uważa się, że rozwinęły się w latach dwudziestych XIX wieku w Wielkiej Brytanii, rozwinęły się ze starszej gry zwanej dublet gry, że daty co najmniej 1807. Gra jest czasami błędnie nazywany jedną poduszkę lub jedną poduszkę bilard, który jest bezpośrednie tłumaczenie jego nazwy na język angielski z różnych innych języków, takich jak hiszpański ("una banda") i niemiecki ("einband").

Przedmiotem kolędy poduszkowej jest trafienie kolędy poduszkowej, czyli odbicie obu pozostałych bil na stole, przy czym co najmniej jedna szyna stołu jest uderzana przez bilę rozgrywającą przed kontaktem z drugą bilą obiektową. Kolędy poduszkowe nie były rozgrywane przez wiele lat, ale powróciły pod koniec lat 60-tych XIX wieku. Jej powrót był z podobnych powodów, dla których rozwinęła się balklina. Była to frustracja wielu ludzi z prostą szyną. Techniki takie jak pielęgniarstwo, które zostały wynalezione, aby znacznie ułatwić zdobywanie punktów, również sprawiły, że gra była bardzo nudna do oglądania. W związku z tym, że prosta szyna straciła na popularności, na pewien czas ożywiono kolędy poduszkowe. Kolędy poduszkowe są rzadko grane w Stanach Zjednoczonych, ale nadal cieszą się pewną popularnością w Europie.

Bilard z trzema poduszkami

W trójmodułowych bilardów, czasami nazywane trójmodułowe carom, trzy poduszki, trzy szyny, szyny i gra kątowa, obiekt jest do carom off obu kulek obiektu z co najmniej trzech szyn skontaktował się przed kontaktem kija bilę z drugim obiektem piłkę. Powstanie gdzieś w latach 70. XIX wieku, pochodzenie trzech poduszek bilardowych nie jest do końca znane. Nie ulega wątpliwości, że Komornik Wewnętrzny Portu St. Louis, Wayman C. McCreery, uczynił grę popularną. Przynajmniej jedna publikacja podaje, że to on wynalazł tę grę.

Pierwszy trójmodułowy turniej bilardowy odbył się w dniach 14-31 stycznia 1878 w C. E. Mussey's Room w St. Louis, z udziałem McCreery'ego. Turniej wygrał New Yorker Leon Magnus. Wysoki bieg w turnieju wyniósł zaledwie 6 punktów, a wysoka średnia a .75. Mecz rozgrywany był rzadko przed 1907 rokiem, a wielu czołowych karomistów tej epoki twierdziło, że nie cieszyli się z niego. Jednak w 1907 roku, po wprowadzeniu Trofeum Lamberta, gra stała się bardziej popularna w Stanach Zjednoczonych i na świecie.

W 1924 r. trójmoduł stał się tak popularny, że dwaj bardzo dobrze znani gracze z innych obszarów bilardowych zgodzili się grać w nim na meczach wyzwań. W dniu 22 września 1924 roku Willie Hoppe (nazwisko rymuje się z "makiem"), mistrz świata w piłce nożnej i Ralph Greenleaf, posiadacz tytułu światowego bilarda kieszonkowego (basen), zagrał dobrze reklamowany, kilkudniowy, 600-punktowy mecz. Ostatecznym zwycięzcą został Hoppe, który uzyskał wynik końcowy w wysokości 600-527 punktów. Spadek gry w USA nastąpił w 1952 roku, kiedy to Hoppe, ówczesny 51-krotny mistrz świata w bilardzie, ogłosił swoją emeryturę.

Bilard z trzema poduszkami to bardzo trudna gra. Uśrednianie jednego punktu na turę przy stole jest grą na profesjonalnym poziomie, a uśrednianie od 1,5 do 2 jest grą na światowym poziomie. Średnio jeden oznacza, że za każdą turę przy stole, gracz zdobywa jeden punkt i chybia raz. Oznacza to, że gracz zdobywa punkt tylko za 50% swoich strzałów. Najwyższy bieg w trójmodułowym bilardzie od wielu lat wynosił 25, ustalony przez amerykańskiego Williego Hoppe'a w 1918 roku podczas wystawy. W 2007 roku rekord wysokiego biegu wynosi 31 punktów, podzielonych między Semih Saygıner z Turcji i Hugo Patiño, który pochodzi z Kolumbii, ale mieszka w Stanach Zjednoczonych. Najlepsza gra na standardowe 50 punktów w turnieju to 9 inningów przez Szweda, Torbjörna Blomdahla w 2000 roku oraz 4 iningi (count: 19-11-9-11) przez mistrza Korei i USA, Sang Lee we wrześniu 1992 roku w grze na SL Billiards w Queens, Nowy Jork. Najwyższa średnia turniejowa wynosi 2,536 przez Dicka Jaspersa z Holandii w 2002 roku na turnieju w Monako. Raymond Ceulemans z Belgii wygrał niezrównane 21 trójmodułowych mistrzostw świata w bilardzie.

Trzecia poduszka bilard jest najbardziej popularną grą w bilard carom rozgrywaną w Stanach Zjednoczonych dzisiaj, gdzie bilard kieszonkowy (basen) jest znacznie bardziej rozpowszechnione. Trzecia poduszka zachowuje dużą popularność w niektórych częściach Europy, Azji i Ameryki Łacińskiej.

Głównym organem zarządzającym w tym sporcie jest Union Mondiale de Billiard (UMB). Organizacja ta od końca lat dwudziestych ubiegłego wieku organizuje trójmodułowe mistrzostwa świata. Dziesiątki lat później Związek Pucharu Świata w Bilardzie (BWA) rywalizował z UMB, ale pod koniec lat 90. zaniknął z powodu problemów finansowych. Uznany przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski World Pool-Billiard Association (WPA) współpracuje z UMB w celu zachowania spójności przepisów.

Bilard artystyczny

W artystycznym bilardzie, czasami nazywanym fantasy bilardem lub fantastyczną klasyfikacją, gracze rywalizują w wykonaniu 76 zaplanowanych strzałów, z których każdy ma przypisany stopień trudności. Każdy zestaw strzałów ma maksymalną wartość punktową przypisaną do perfekcyjnego wykonania, od 4-punktowego maksimum dla strzałów o najniższym poziomie trudności, po wspinaczkę do 11-punktowego maksimum dla strzałów uznanych za najwyższe na poziomie trudności. W sumie gracz ma do dyspozycji 500 punktów. Organem zarządzającym w tym sporcie jest Międzynarodowa Federacja Bilardowa (Confédération Internationale de Billiard Artistique - CIBA).

Każdy strzał w artystycznym meczu bilardowym jest rozgrywany z dokładnie określonej pozycji wyjściowej. W rzeczywistości, w niektórych turniejach piłki muszą być umieszczone w odległości nie większej niż dwa milimetry od zaprogramowanej pozycji. Każdy strzał musi być również wykonany w ustalony sposób, aby można było przyznać punkty. Gracze mogą wykonywać trzy próby każdego strzału. Ogólnie rzecz biorąc, 76 strzałów w grze - nawet strzały 4-punktowe o najniższym stopniu trudności - wymagają wysokiego stopnia umiejętności, dużo praktyki i specjalistycznej wiedzy do wykonania.

Konkurs o tytuł mistrza świata po raz pierwszy rozpoczął się w 1986 roku i wymagał użycia kul z kości słoniowej. Wymóg ten został jednak zniesiony w 1990 roku. Najwyższy wynik, jaki kiedykolwiek osiągnięto w zawodach światowych, to 374, osiągnięty przez Francuza Jeana Reverchona w 1992 roku. Najwyższy wynik w konkursie ogółem wynosi 427, ustalony przez belgijskiego Waltera Baxa 12 marca 2006 r. na konkursie w Deurne w Belgii, pobijając jego własny, poprzedni rekord wynoszący 425. Mecz rozgrywany jest głównie w Europie Zachodniej, zwłaszcza we Francji, Belgii i Holandii.

Ludwik XIV grający w bilard (1694)


Historyczna odbitka przedstawiająca Salon Bilardowy Michaela Phelana na rogu 10. ulicy i Broadwayu na Manhattanie, 1 stycznia 1859 r.


Stół balkonowy z oznaczeniami standardowymi


Jacob Schaefer, Sr. karta tytoniowa, ok. 1880 roku; Schaefer był dominującym graczem w bilardzie w XIX wieku.


Wayman C. McCreery, możliwy wynalazca trójmodułowego bilarda


Massé (bardzo stroma krzywa) wystrzelona wokół szpilki