Białoruś

Historia

Przed I wojną światową

Zarówno homo erectus jak i neandertalskie szczątki zostały znalezione w tym regionie. Od 5.000 do 2.000 lat p.n.e., żyły tu kultury Bandkeramik. Cimmerianie byli w tym regionie o 1000 lat p.n.e. Do 500 roku p.n.e. wprowadzili się tu Słowianie. Hunowie i Awarowie przeszli przez około 400-600 lat p.n.e. Nie byli w stanie przenieść Słowian.

Region, który jest obecnie Białorusią, został po raz pierwszy zasiedlony przez plemiona słowiańskie w VI wieku. Kontaktowali się oni z Wargami, którzy byli bandami skandynawskich wojowników i handlarzy. W 862 roku utworzyli "Rusi Kijowskiej".

Kiedy zmarł władca Rusi Kijowskiej Jarosław I Mędrzec, państwo się rozdzieliło. Później część z nich została włączona do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Litwa zawarła unię z Polską. Związek ten zakończył się w 1795 roku. Ziemia białoruska przeszła w ręce Imperium Rosyjskiego. Ziemia pozostała z Rosją aż do przejścia do Cesarstwa Niemieckiego w czasie I wojny światowej.

Od czasu uzyskania pierwszej niepodległości

Białoruś powiedziała, że 25 marca 1918 roku była wolna od Niemiec. Stworzyli oni Białoruską Republikę Ludową. Wtedy rozpoczęła się wojna polsko-radziecka. Część Białorusi pod panowaniem rosyjskim stała się w 1919 roku Białoruską Socjalistyczną Republiką Radziecką. Następnie została włączona do Litewskiej i Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Inne ziemie zostały podzielone między Polskę i Związek Radziecki po zakończeniu wojny w 1921 roku. W 1922 roku Białoruska Republika Socjalistyczna została członkiem założycielem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Zachodnia część współczesnej Białorusi pozostała częścią Polski.

W 1939 roku nazistowskie Niemcy i Związek Radziecki najechały na Polskę. Był to początek II wojny światowej. Część Polski została włączona do Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Obecnie są to Zachodnia Białoruś.

Niemcy nazistowskie najechały na Związek Radziecki w 1941 roku. BSRR był najciężej dotkniętą republiką radziecką w II wojnie światowej. W tym czasie Niemcy zniszczyły 209 z 290 miast w republice, 85% przemysłu republiki i ponad milion budynków. Ofiary śmiertelne wyniosły od dwóch do trzech milionów. Ludność Białorusi powróciła do poziomu sprzed wojny dopiero w 1971 roku.

Józef Stalin chciał, aby białoruska SSR była bardziej rosyjska. Rosjanie zostali wysłani z innych części Związku Radzieckiego, aby znaleźć się w rządzie. Użycie języka białoruskiego było ograniczone. Po śmierci Stalina w 1953 roku, Nikita Chruszczow kontynuował ten plan.

W 1986 roku białoruska RSB miała opad promieniotwórczy w wyniku wybuchu w elektrowni w Czarnobylu w sąsiedniej ukraińskiej RSB.

Białoruś powiedziała, że jest wolna 27 lipca 1990 roku. Przy poparciu partii komunistycznej 25 sierpnia 1991 roku zmieniono nazwę kraju na Republikę Białorusi.

Geografia

Białoruś jest bez dostępu do morza i w większości przypadków płaska. Ma dużo bagnistych gruntów. Na Białorusi znajduje się wiele strumieni i 11 tysięcy jezior. Przez kraj płyną trzy główne rzeki: Niemen, Prypeć i Dniepr.

Najwyższym punktem jest Dzyarzhynskaja Hara na wysokości 345 metrów (1 132 stóp). Na Białorusi panuje hemiborealnie wilgotny klimat kontynentalny (Dfb w klasyfikacji klimatu Koeppena).

Surowce naturalne obejmują złoża torfu, niewielkie ilości ropy naftowej i gazu ziemnego, granit, dolomit (wapień), margiel, kredę, piasek, żwir i glinę. Około 70% promieniowania z ościennej Ukrainy z 1986 roku w wyniku katastrofy atomowej w Czarnobylu przedostało się na terytorium Białorusi. Uprawy rolne nadal odczuwają skutki opadu promieniotwórczego.

Jezioro Strusta w obwodzie witebskim

Polityka

Białoruś jest republiką prezydencką. Rządzi nią prezydent i Zgromadzenie Narodowe.

Prawa człowieka

Łukaszenka określił siebie jako posiadającego "autorytarny styl rządzenia". Kraje zachodnie opisały Białoruś pod rządami Łukaszenki jako dyktaturę. Od 1997 roku Rada Europy za niedemokratyczne głosowanie powstrzymała Białoruś przed członkostwem.

Wojskowy

Siły Zbrojne Białorusi mają trzy oddziały: Armię, Siły Powietrzne i wspólny sztab Ministerstwa Obrony Narodowej. Na czele Ministerstwa Obrony stoi generał porucznik Jurij Żadobin. Naczelnym dowódcą jest Aleksander Łukaszenko (jako prezydent).

Działy

Białoruś jest podzielona na sześć regionów. Ich nazwy pochodzą od miast, które są ich centrami administracyjnymi.

Regiony (z ośrodkami administracyjnymi):

1. Obwód brzeski (Brześć)
2. Region Homelski (Homel)
3. Region Grodno (Grodno)
4. Obwód Mohylewski (Mohylew)
5. Obwód Miński (Mińsk)
6. Obwód Witebski (Witebsk)

Specjalny okręg administracyjny:

1. Miasto Mińsk

Regiony Białorusi

Gospodarka

Większa część białoruskiej gospodarki jest kontrolowana przez państwo. Została opisana jako "sowiecki styl". Część importu, w tym ropa naftowa, jest uzależniona od Rosji. Od 1994 roku głównymi towarami eksportowymi Białorusi były ciężkie maszyny (przede wszystkim traktory), produkty rolne, produkty energetyczne.

Dane demograficzne

Według spisu powszechnego z 2009 roku liczba ludności wynosi 9 503 807 osób. Etniczni Białorusini stanowią 83,7% ogółu ludności Białorusi. Następne w kolejności są grupy etniczne: Rosjanie (8,3%), Polacy (3,1%) i Ukraińcy (1,7%). Stolica i największe miasto kraju - Mińsk - liczy w 2009 roku 1 836 808 mieszkańców. Homel, liczący 481 000 mieszkańców, jest drugim co do wielkości miastem i stolicą Homiel Voblast. Inne duże miasta to Mohylew (365,100), Witebsk (342,400), Grodno (314,800) i Brześć (298,300). Inne miejsca na Białorusi - patrz Lista miejscowości na Białorusi.

Kultura

Literatura

Literatura białoruska rozpoczęła się od XI-XIII wieku pism religijnych. W XVI wieku mieszkaniec Połocka Franciszek Skaryna przetłumaczył Biblię na język białoruski. Współczesna era literatury białoruskiej rozpoczęła się pod koniec XIX wieku. Jednym z ważnych pisarzy była Janka Kupała. Po okupacji hitlerowskiej Białorusi kilku poetów i autorów wyjechało na emigrację. Wrócili dopiero w latach sześćdziesiątych XX wieku. Ostatnie duże odrodzenie literatury białoruskiej nastąpiło w latach 60. ubiegłego wieku, kiedy to ukazały się powieści Wasilija Bykówkiwa i Uładzimira Karatkiewicza.

Muzyka

W XIX wieku polski kompozytor Stanisław Moniuszko, mieszkając w Mińsku, tworzył opery i utwory kameralne. Pod koniec XIX wieku w największych miastach Białorusi powstały własne zespoły operowe i baletowe.

Narodowy Akademicki Teatr Baletu w Mińsku otrzymał w 1996 roku nagrodę "Benois de la Dance" jako najlepszy zespół baletowy na świecie. W ostatnich latach muzyka rockowa zyskała na popularności, jednak władze Białorusi starają się ograniczyć ilość muzyki zagranicznej nadawanej w radiu. Od 2004 roku Białoruś wysyła artystów na Konkurs Piosenki Eurowizji.

Sukienka

Tradycyjny białoruski strój pochodzi z okresu Rusi Kijowskiej. Ze względu na chłodny klimat, ubrania wykonywano dla utrzymania ciepła ciała, najczęściej z lnu lub wełny.

Kuchnia

Kuchnia białoruska to przede wszystkim warzywa, mięso (zwłaszcza wieprzowina) i chleb. Potrawy zazwyczaj są powoli gotowane lub duszone. Typowy Białorusin zjada lekkie śniadanie i dwa obfite posiłki, przy czym obiad jest największym posiłkiem w ciągu dnia. Na Białorusi spożywa się chleb pszenny i żytni. Żyta jest więcej, ponieważ warunki są zbyt surowe dla uprawy pszenicy. Aby okazać gościnność, gospodarz podczas powitania gościa lub gościa poda ofertę chleba i soli. Popularne napoje na Białorusi to rosyjska wódka pszenna i kvass, Kvass to napój wytwarzany ze sfermentowanego chleba brunatnego ze słodu lub mąki żytniej. Kvass można również dodać do pokrojonych warzyw, aby stworzyć zimną zupę o nazwie okroshka.

Miejsca światowego dziedzictwa

Na Białorusi znajdują się cztery obiekty Światowego Dziedzictwa Kulturowego: Kompleks Zamkowy Mir, Zamek Nieśwież, Puszcza Białowieska (dzielona z Polską) oraz Struve Geodetic Arc (dzielona z dziewięcioma innymi krajami).