Modest Mussorgsky

Życie

Wczesne lata

Mussorgski urodził się w Toropiecku, 250 mil na południe od Petersburga. Jego rodzina była bardzo bogata, posiadała dużo ziemi i służbę (w Rosji nazywaną "chłopami pańszczyźnianymi"). Prawdopodobnie dobrze poznał chłopów pańszczyźnianych. Później, w jego operach, możemy zobaczyć, że miał wiele sympatii dla zwykłych, biednych ludzi. Kiedy Mussorgski miał sześć lat, zaczął pobierać lekcje gry na fortepianie od matki. Uczył się bardzo szybko, a gdy miał dziewięć lat, wykonał dla rodziny koncert Johna Fielda i utwory Franciszka Liszta. Gdy miał 10 lat, wraz z bratem poszedł do prywatnej szkoły: St Peter's School. W wieku 12 lat skomponował polkę. Jego ojciec zapłacił za jej wydanie.

Kiedy miał 13 lat, został wysłany do Szkoły Kadetów Gwardii. Jego rodzice chcieli, aby służył w wojsku, tak jak jego przodkowie. Życie w szkole było ciężkie. Było dużo znęcania się. Nauczył się pić alkohol, co w końcu doprowadziło go do alkoholizmu, który miał go zabić. Grał na pianinie dla kadetów do tańca. Interesował się historią i filozofią niemiecką.

Dorosłość

W październiku 1856 roku, gdy miał 17 lat, poznał 22-letniego Aleksandra Borodina. Obaj pracowali w szpitalu wojskowym w Sankt Petersburgu. Wkrótce obaj panowie stali się dobrymi przyjaciółmi. Poznał również Aleksandra Dargomyzskiego, który był wówczas najważniejszym rosyjskim kompozytorem po Michaile Glince. Dargomyzhsky lubił grę fortepianową Mussorgskiego, a Mussorgsky często bywał na przyjęciach muzycznych w domu Dargomyzhsky'ego. Tutaj poznał wielu innych ważnych muzyków rosyjskich: krytyka Władimira Stasowa oraz kompozytorów Cezara Cui i Milija Bałakiriewa. Szczególne relacje łączyły go z Bałakiriewem, który był dla niego jak nauczyciel i udzielał mu wielu rad i zachęt, zapoznając go z wieloma utworami, których jeszcze nie znał. W 1858 roku Mussorgsky postanowił porzucić pracę i poświęcić cały swój czas muzyce.

Następne lata były trudne dla Mussorgskiego. Miał dużo depresji. Skomponował kilka utworów fortepianowych i kilka pieśni. Był to również trudny czas dla jego rodziny, która straciła wiele majątku w 1861 roku, kiedy to nowy car Rosji zarządził, że chłopi pańszczyźniani mogą być wolni. Mussorgsky stał się członkiem grupy pięciu kompozytorów, którzy stali się znani jako Potężna Garść. Pozostałymi czterema byli Bałakiriew, Borodin, Cui i Nikołaj Rimski-Korsakow. Cała piątka nie była razem zbyt długo. Pozostali stali się zbyt zajęci karierą poza muzyką, lub ich gusta muzyczne bardzo różniły się od gustów Mussorgskiego. W 1863 roku zaczął komponować operę Salammbô, ale nigdy jej nie ukończył.

Mussorgski był bardzo zdenerwowany, gdy w 1865 roku zmarła jego matka. Zaczął dużo pić. W 1867 roku ukończył oryginalną wersję orkiestrową swojej Nocy na Łysej Górze. Bałakiriewowi nie podobała się ona i odmówił jej dyrygowania, więc nigdy nie została wykonana za życia Musorgskiego.

Sława

Mussorgski kontynuował swoją karierę jako urzędnik państwowy, ale często nie otrzymywał wynagrodzenia. Był pod wielkim wrażeniem nowej opery Dargomiłowskiego Kamienny gość i skomponował jedenaście scen do opery Wesele. Ta również pozostała niedokończona. Wiele się jednak nauczył, pracując nad tymi niedokończonymi dziełami, i wypracował swój własny styl, który wykorzystał w swoim największym dziele: Borysie Godunowie. Nauczył się takiego sposobu podkładania słów pod muzykę, aby słowa płynęły w naturalny sposób, co potęgowało ich znaczenie. Różniło się to znacznie od dawnych oper, w których muzyka była ostro podzielona na arie i recytatywy z kilkoma chórami.

W wieku 29 lat został zachęcony do napisania opery na temat historycznej opowieści o Borysie Godunowie. Swoją operę oparł na sztuce Aleksandra Puszkina, ale czytał też książki historyczne Nikołaja Karamzina. Pracował nad operą przez rok, mieszkając u przyjaciół i pracując w Departamencie Leśnictwa. W 1871 roku ukończył ją, ale nie pozwolono na wystawienie jej w teatrze, ponieważ nie było w niej ważnej roli kobiecej. Mussorgski zmienił operę, dodając nowy akt ze sceną miłosną z polską księżniczką. Wprowadził też inne zmiany. Nowa wersja została zaakceptowana. Pierwsze wykonanie kompletnej opery odbyło się w lutym 1874 roku. Musorgski był wtedy u szczytu sławy.

Spadek

Po tych wydarzeniach życie Musorgskiego stopniowo się pogarszało. Był przygnębiony, miewał napady szaleństwa. Dużo pił. Wciąż jednak udawało mu się komponować. Napisał cykl pieśni Bez słońca, suitę fortepianową Obrazki na wystawie i rozpoczął dwie opery: Chowanschina i Jarmark na Sorochyntsi. Wielu jego przyjaciół piło, wielu z nich zmarło. Miał szczęście, że udało mu się utrzymać pracę: jego szef bardzo lubił muzykę i dawał mu dużo czasu wolnego od pracy. Jednak w 1880 r. w końcu stracił pracę. Był bardzo biedny. Grupa przyjaciół zebrała się, aby dać mu pieniądze, dzięki którym mógłby dokończyć dwie opery, które komponował. Prawie udało mu się skończyć Chowańszczyznę, ale Jarmark na Sorochyntsi pozostał niedokończony. Zachorował. Słynny malarz Repin namalował obraz przedstawiający kompozytora z czerwonym nosem i zaszklonymi oczami. Zmarł tydzień po swoich 42. urodzinach.

Fragment słynnego portretu Mussorgskiego autorstwa Ilji Repina, namalowanego w dniach 2-5 marca 1881 r., zaledwie kilka dni przed śmiercią kompozytora.

Jego muzyka

Muzyka Mussorgskiego wykorzystuje rosyjskie motywy muzyczne. Jego muzyka wywarła wpływ na późniejszych kompozytorów, takich jak Dymitr Szostakowicz i Siergiej Prokofiew. Jego największym dziełem była opera BorysGodunow, która opowiadała o historycznej postaci, która nielegalnie uczyniła się carem Rosji, ale umiera, gdy czuje się winna popełnionego przez siebie morderstwa.

Chowańszczyzna pozostała niedokończona i została dokończona przez Rimskiego-Korsakowa. Po raz pierwszy wystawiono ją w 1886 roku w Sankt Petersburgu. Również ta opera została poprawiona przez Szostakowicza. Jarmark na Sorochyntsi pozostał niedokończony. Zawiera ona taniec, Gopak, który jest bardzo znany.

Chyba najbardziej znanym jego dziełem są Obrazki na wystawie. Został on napisany na fortepian, ale później francuski kompozytor Maurice Ravel zaaranżował go na orkiestrę i ta wersja jest dziś bardzo często wykonywana na koncertach. Bardzo często wykonywany jest również krótki utwór orkiestrowy Noc na Łysej Górze.

Mussorgsky napisał wiele piosenek, w tym trzy krótkie cykle pieśni: Żłobek (1872), Bez słońca (1874) oraz Pieśni i tańce śmierci (1877). Bardzo znaną pieśnią jest Pieśń Mefistofelesa o pchle.

Grób Modesta Mussorgskiego na Cmentarzu Tichwińskim przy Klasztorze Aleksandra Newskiego w Sankt Petersburgu