Arturo Toscanini
Arturo Toscanini (25 marca 1867 - 16 stycznia 1957) był włoskim dyrygentem. Większość muzyków uważa, że był on największym dyrygentem swoich czasów. Jego sława była legendarna: był prawdopodobnie pierwszym dyrygentem, który stał się światową supergwiazdą. Miał niewiarygodnie dobrą pamięć i potrafił zapamiętać każdą nutę z ogromnej ilości dzieł, którymi dyrygował. Miał pamięć fotograficzną, dzięki czemu pamiętał, jak wyglądały kartki. Czasami znajdował w partyturach małe błędy, których nikt inny nigdy nie zauważył. Miał bardzo dobry słuch i doskonale wiedział, co robi każdy instrument. Miał też ognisty temperament i istnieją filmy, na których widać, jak krzyczy ze złością na swoją orkiestrę podczas prób. We wczesnym okresie nagrań gramofonowych dokonał jednych z pierwszych nagrań słynnych dzieł orkiestrowych.
Arturo Toscanini
Życie
Wczesne lata
Toscanini urodził się w Parmie we Włoszech. Zdobył stypendium do miejscowego konserwatorium muzycznego, gdzie uczył się gry na wiolonczeli. Dołączył do orkiestry zespołu operowego i w 1886 roku odbył z nią tournée po Ameryce Południowej. Podczas wykonywania opery Aida Verdiego w Rio de Janeiro publiczność nie spodobała się dyrygentowi i wygwizdała go tak, że musiał zejść ze sceny. Nikt nie wiedział, co robić, ale namówiono Toscaniniego, który miał zaledwie 19 lat, by odłożył wiolonczelę i poprowadził orkiestrę. Zrobił to genialnie z pamięci (nie patrząc na nuty) i tej nocy stał się sławny.
Po powrocie do Włoch Toscanini powrócił na swoje miejsce w sekcji wiolonczel i wziął udział jako wiolonczelista w pierwszym przedstawieniu Otella Verdiego (La Scala, 1887). Verdi był tam obecny i był pod wielkim wrażeniem, gdy Toscanini zapytał go o błąd, który zauważył w partyturze.
Wkrótce młody muzyk zyskał sławę genialnego dyrygenta operowego. Zadyrygował pierwszymi przedstawieniami Cyganerii Pucciniego i Pagliacci Leoncavalla. W 1896 roku poprowadził w Turynie swój pierwszy koncert symfoniczny (utwory Schuberta, Brahmsa, Czajkowskiego i Wagnera). W 1898 roku został dyrygentem mediolańskiej La Scali i pozostał tam do 1908 roku, ale powrócił w latach dwudziestych. W latach 1920-21 odbył z orkiestrą Scali tournée koncertowe po Stanach Zjednoczonych; to właśnie podczas tego tournée Toscanini dokonał pierwszych nagrań (dla Victor Talking Machine Company).
Międzynarodowa sława
Toscanini zaczął dyrygować poza Europą: w Metropolitan Opera w Nowym Jorku (1908-1915), a także w Filharmonii Nowojorskiej (1926-1936). W 1930 roku odbył tournée po Europie z Filharmonią Nowojorską, zawsze odnosząc wielki sukces. Toscanini był pierwszym dyrygentem spoza Niemiec, który dyrygował w Bayreuth (1930-1931). W latach 30. dyrygował na Festiwalu w Salzburgu (1934-1937) i pierwszym koncercie w 1936 r. nowo utworzonej Palestyńskiej Orkiestry Symfonicznej (obecnie Israel Philharmonic Orchestra) w Tel Awiwie, a później występował z nią w Jerozolimie, Hajfie, Kairze i Aleksandrii.
Orkiestra symfoniczna NBC
Początkowo Toscanini zgadzał się z faszyzmem, ale później, gdy do władzy doszedł dyktator Mussolini, stał się jego przeciwnikiem. Odmówił wykonania opery w La Scali i został pobity, więc opuścił Włochy i wyjechał do Stanów Zjednoczonych.
W USA nie było dla niego orkiestry, więc stworzono dla niego nową orkiestrę, którą miał dyrygować. Była to Orkiestra Symfoniczna NBC, stworzona dla niego w 1937 roku. Pierwszy transmitowany koncert poprowadził 25 grudnia 1937 roku w NBC Studio 8-H w Rockefeller Center w Nowym Jorku.
Toscanini był często krytykowany za to, że nie wykonuje zbyt wiele muzyki amerykańskiej i współczesnej (muzyki żyjących kompozytorów). Jednak w 1938 r. dyrygował światowymi premierami dwóch dzieł orkiestrowych Samuela Barbera, Adagio na smyczki i Esej na orkiestrę (Barbera)|Essay for Orchestra. W 1945 r. poprowadził orkiestrę w Carnegie Hall podczas sesji nagraniowych muzyki amerykańskiej, w tym Amerykanina w Paryżu George'a Gershwina. Dyrygował także transmitowanymi wykonaniami El Salon Mexico Coplanda i Rhapsody in Blue Gershwina z solistami Earlem Wildem i Bennym Goodmanem oraz Concerto in F z pianistą Oscarem Levantem, a także muzyką innych kompozytorów amerykańskich, m.in. dwoma marszami Johna Philipa Sousy.
W 1940 roku Toscanini nie zgadzał się z NBC i zagroził przejściem do CBS. Choć ostatecznie doszli do porozumienia, to właśnie wtedy Leopold Stokowski zaczął dyrygować niektórymi koncertami i nadal pojawiał się czasem jako gościnny dyrygent orkiestry.
W lipcu 1942 roku Toscanini poprowadził amerykańską premierę VII Symfonii Dymitra Szostakowicza. Z powodu II wojny światowej partytura została zmikrofilmowana w Związku Radzieckim i przywieziona kurierem do Stanów Zjednoczonych. Początkowo Stokowski chciał ją poprowadzić, ale potem zgodził się, by dyrygował Toscanini. Niestety dla nowojorskich słuchaczy, wielka burza z piorunami utrudniła słuchanie muzyki przez radio. Później wykonanie zostało wznowione.
Orkiestra jeździła z Toscaninim po całym świecie. W 1950 roku koncerty NBC przeniosły się do Carnegie Hall. W programie z muzyką Richarda Wagnera w 1954 roku Toscanini nie czuł się dobrze i zapomniał, jak przebiegała muzyka. Od tego czasu nigdy już nie dyrygował publicznie.
Życie osobiste
Toscanini ożenił się z Carlą De Martini 21 czerwca 1897 roku, gdy ta nie miała jeszcze 20 lat. Mieli czworo dzieci, choć jedno zmarło. Współpracował z wieloma wielkimi śpiewakami i muzykami, m.in. z pianistą Vladimirem Horowitzem, z którym bardzo się przyjaźnił. Horowitz ożenił się z jedną z córek Toscaniniego.
Kiedy zmarł na udar mózgu w Nowym Jorku w wieku 89 lat, jego ciało powróciło do Włoch i zostało pochowane w Cimitero Monumentale w Mediolanie.
Wiele lat po jego śmierci, w 1987 roku, Toscanini został uhonorowany nagrodą Grammy za całokształt twórczości.
Pytania i odpowiedzi
P: Kim był Arturo Toscanini?
O: Arturo Toscanini był włoskim dyrygentem, który przez wielu uważany jest za największego dyrygenta swoich czasów.
P: Co sprawiło, że Toscanini stał się sławny?
O: Toscanini był prawdopodobnie pierwszym dyrygentem, który stał się światową gwiazdą dzięki swojemu wyjątkowemu talentowi i umiejętnościom.
P: Jaka była pamięć Toscaniniego?
O: Toscanini miał niesamowicie dobrą pamięć i mógł zapamiętać każdą pojedynczą nutę z dużej liczby utworów, którymi dyrygował. Miał pamięć fotograficzną, dzięki czemu mógł zapamiętać, jak wyglądały strony.
P: Czy Toscanini kiedykolwiek znalazł błędy w partyturach, które inni przeoczyli?
O: Tak, czasami Toscanini znajdował małe błędy w partyturach, których nikt inny nigdy nie zauważył.
P: Jaki był zmysł słuchu Toscaniniego?
O: Toscanini miał bardzo wyostrzony zmysł słuchu i potrafił rozróżnić, co robi każdy instrument podczas występu.
P: Czy Toscanini miał ognisty temperament?
O: Tak, Toscanini miał ognisty temperament i istnieją filmy, na których krzyczy gniewnie na swoją orkiestrę podczas prób.
P: Jaki był wkład Toscaniniego we wczesne nagrania gramofonowe?
O: We wczesnych dniach nagrań gramofonowych, Toscanini dokonał jednych z pierwszych nagrań słynnych utworów orkiestrowych, które pomogły spopularyzować muzykę klasyczną.
