Symfonia fantastyczna

Zastosowane instrumenty

Symfonia jest wykonywana przez orkiestrę składającą się z 2 fletów (2-krotny piccolo), 2 obój (2-krotny cor anglais), 2 klarnety (1-krotny klarnet płaski E), 4 fagoty, 4 rogi francuskie, 2 trąbki, 2 rożki, 3 puzony, 2 ophicleides (pierwotnie jeden ophicleide i jeden wąż), 2 pary kotłów, werbel, cymbały, bęben basowy, dzwonki w C i G, 2 harfy i smyczki.

Historia

Symfonia jest przykładem muzyki programowej, ponieważ opisuje coś poza muzyką. W tym przypadku opisuje pewną historię. To jest to, co napisał kompozytor:

Pierwszy ruch: Młody artysta był głęboko zakochany w dziewczynie, która go nie kochała. Czuł się tak rozpaczliwie smutny, że próbował otruć się opium. Nie wziął wystarczająco dużo, by go zabić. To po prostu sprawiło, że zapadł w głęboki sen. We śnie tym wyobrażał sobie różne rzeczy. Jego ukochana przyszła do niego we śnie. Zmienia się w temat muzyczny (idée fixe), którego on po prostu nie może zapomnieć. On wyobraża sobie jej miłość i jego czułe uczucia do niej.

Drugi ruch: Spotyka się z nią na balu. Wszyscy tańczą. Znajduje swoją ukochaną wśród tłumu.

Trzeci ruch: W kraju słyszy dwóch pasterzy, którzy nawołują do siebie na swoich fajkach. Drzewa kołyszą się delikatnie na wietrze. Młody artysta zaczyna się czuć szczęśliwszy. Potem znów widzi swoją ukochaną. Zaczyna się martwić, że ona może już go nie chcieć. Znowu zaczyna się muzyka pasterska, ale to tylko jeden z pasterzy grających. Słońce zachodzi. Daleko słychać burzę z piorunami.

Czwarty ruch: Śni mu się, że zabił swoją ukochaną w napadzie gniewu. Teraz zabiera się go na rusztowanie, gdzie odrąbie mu głowę. Marsz jest grany tak, jak go zabierają. Przez chwilę znów myśli o ukochanej, potem topór upada i zostaje rozstrzelany.

Piąty ruch: Artysta jest w Szabat Czarownic. Wokół jest mnóstwo duchów i potworów, które przyszły obserwować jak jest pochowany. Słychać jego ukochaną, ale jej melodia brzmi teraz strasznie. Przyszła na szabat. Dołącza do czarownic i tańczą podczas gdy słychać muzykę pogrzebową.

Pierwszy ruch: Rêveries - Pasje (Daydreams - Pasje)

Pierwsza część ma powolne wprowadzenie. Melodia słyszana na skrzypcach jest już prawie jak idée fixe. Idée fixe słychać w pełnej formie, gdy muzyka przechodzi do części szybkiej. Grają na nim skrzypce i flet solo. Rytm, który grają pod spodem niższe instrumenty smyczkowe, jest bardzo wzburzony. Forma części nie przypomina tradycyjnej formy sonatowej. Berlioza bardziej interesowało idée fixe, które przez cały czas prześladuje młodego artystę.

Druga część: Un bal (kulka A)

Bal (czyli impreza z tańcem) jest reprezentowany w muzyce przez żywy walc. Dwie harfy sprawiają, że brzmi on bardzo wdzięcznie. Dwukrotnie walc jest przerywany przez idée fixe.

Trzecia część: Scène aux champs (Scena w kraju)

Dwaj pasterze, którzy grają sobie nawzajem, reprezentowani są przez cor anglais (siedzącego w orkiestrze) i obój, który grany jest poza sceną, tak aby brzmiał daleko. Następnie główny, delikatny, wiejski temat słychać na flecie solo i skrzypcach. W połowie części powraca idée fixe. Dźwięk odległego grzmotu na końcu części jest grany przez cztery kotły.

Czwarty ruch: Marche au supplice (Marsz do rusztowania)

Ruch zaczyna się od dudnienia kotłów i rogów rozpoczynających temat marszu. Następnie wiolonczele i kontrabasy rozpoczynają marsz w pełnej formie, wkrótce przejęte przez skrzypce. Tuż przed jego wykonaniem następuje krótkie powtórzenie idée fixe na solowym klarnecie, potem pada topór (głośny akord) i głowa wpada do kosza (jedna wyrywana nuta przechodzi ze skrzypiec, przez skrzypce, wiolonczele, a potem kontrabasy).

Piąty ruch: Songe d'une nuit de sabbat (Sen o szabasie czarownic)

Idée fixe stało się teraz "wulgarną melodią taneczną", gra się ją na klarnecie płaskim. Jest wiele efektów, w tym upiorne col legno grające w smyczkach, brzęczenie czarownic w kotle granym przez instrumenty dęte. Gdy taniec osiąga kulminację, słyszymy melodię Dies Irae (Dzień Sądu) wraz z Ronde du Sabbat (Runda Szabatowa), która jest dziką fugą.

Harriet Smithson

W 1827 roku Berlioz poszedł na przedstawienie sztuki Szekspira Hamleta. Została ona zagrana po angielsku przez grupę teatralną z Anglii. Berlioz zakochał się w irlandzkiej aktorce Harriet Smithson, która zagrała rolę Ofelii, nie spotkał się z nią właściwie, po prostu zobaczył ją na scenie, ale wysłał jej wiele listów miłosnych, a ona wyjechała z Paryża bez spotkania z nim. Następnie napisał swoją Symfonię Fantastyczną. Potem napisał symfonię, by opisać swoją miłość do niej i swoje nieszczęście, bo ona nie była nim zainteresowana. Kiedy Harriet usłyszała tę symfonię dwa lata po jej pierwszym wykonaniu, zdała sobie sprawę, że jest to symfonia o niej. W końcu poznała Berlioza i 3 października 1833 r. wzięli ślub. Przez kilka lat małżeństwo było szczęśliwe, choć nie mówili sobą w swoim języku. Jednak po dziewięciu latach rozstali się.