Centrum Eutanazji w Hartheim

Statystyki Hartheim

W czerwcu 1945 roku, po zajęciu Austrii przez Stany Zjednoczone, amerykański żołnierz znalazł na zamku statystykę Hartheima. Był to 39-stronicowy raport napisany na temat Programu Eutanazji T-4 (Aktion T4). Mieli go widzieć tylko inni naziści uczestniczący w programie. Raport zawierał miesięczne wyliczenia dotyczące liczby osób niepełnosprawnych umysłowo i fizycznie, które zostały "zdezynfekowane" (zagazowane na śmierć) w sześciu nazistowskich ośrodkach eutanazji. W latach 1968 i 1970 jeden z byłych pracowników powiedział, że materiały te musiał skompletować pod koniec 1942 roku. Statystyki Hartheim zawierały stronę, na której napisano, że "dezynfekcja [uśmiercenie] 70 273 osób o przewidywanej długości życia 10 lat" pozwoliła zaoszczędzić żywność o wartości 141 775 573,80 marek Rzeszy.

Liczba zabitych w pierwszej fazie eksterminacji w Hartheim

Według danych statystycznych Hartheim od maja 1940 do 1 września 1941 roku w komorze gazowej w Hartheim zginęło łącznie 18 269 osób:

Rok	1940								1941								Ogółem zabici
Miesiąc	Maj	Jun	Jul	Aug	Wrze	Październik	listopad	Grudzień	Jan	Luty	Mar	kwiecień	Maj	Jun	Jul	Aug
Zgony	633	982	1,449	1,740	1,123	1,400	1,396	947	943	1,178	974	1,123	1,106	1,364	735	1,176	18,269

Statystyki te obejmują jedynie pierwszą fazę eksterminacji w ramach nazistowskiego programu eutanazji, Akcji T4. Hitler oficjalnie zakończył ten program z powodu protestów, ale potajemnie nadal zabijał osoby niepełnosprawne. Zabijał też ludzi, których nie lubił, aż do końca wojny.

Szacuje się, że w Hartheim stracono łącznie 30.000 osób. Wśród zabitych byli więźniowie chorzy, niepełnosprawni i więźniowie obozów koncentracyjnych. Zabójstw dokonywano poprzez zatrucie tlenkiem węgla.

14 f 13 Program "Specjalne traktowanie"

Zaledwie trzy dni po formalnym zakończeniu akcji T4 do Hartheim przybyła ciężarówka z 70 żydowskimi więźniami z obozu koncentracyjnego Mauthausen. Więźniowie ci zostali zamordowani w Hartheim. Ośrodek zabijania w Hartheim zyskał szczególną sławę, ponieważ zagazowano tam największą liczbę pacjentów i więźniów koncentracyjnych. Ich liczbę szacuje się na 12.000.

Więźniowie obozu Mauthausen, którzy nie byli już w stanie pracować, szczególnie w kamieniołomach, oraz więźniowie "politycznie niepożądani" byli przywożeni do Hartheim na egzekucje. Do tych ofiar należeli:

• "Nienawidzący Niemców" (ludzie, którzy nie zgadzali się z tym, co robili naziści)
• "Komuniści
• "Polscy fanatycy"

Od 1944 roku lekarze T4 nie wybierali już więźniów chorych, starszych lub niepełnosprawnych, których mieli zabijać. Nowym celem nazistów było szybkie zwolnienie miejsca w obozie w Mauthausen, dlatego też wysyłali oni grupy kobiet do Hartheim w celu ich zabicia. Inne transporty przybyły w 1944 roku z obozu koncentracyjnego w Gusen, a prawdopodobnie także z Ravensbrück. Transporty te składały się w większości z kobiet chorych na gruźlicę i kobiet uznanych za chore psychicznie.

Lekarze

W rozkazie Adolfa Hitlera z 1 września 1939 r. zatwierdzającym rozpoczęcie programu T4 mowa była tylko o lekarzach. Z tego powodu organizatorzy Akcji T4, Viktor Brack i Karl Brandt, zarządzili, że tylko lekarze mogą wykonywać egzekucje na chorych pacjentach. Lekarze kontrolowali gaz trujący w ośrodkach eutanazji. Wielu lekarzy używało fałszywych nazwisk w dokumentach dotyczących zabitych przez nich ludzi.

W latach 1940-1945 lekarzem naczelnym w Hartheim był Rudolf Lonauer, a zastępcą lekarza naczelnego Georg Renno.

Viktor Brack zeznaje we własnej obronie na procesie lekarzy w Norymberdze w 1947 r.

Niedernhart holding station

Ośrodki eutanazji Akcji T4 posiadały tymczasowe stacje przetrzymywania ofiar. Na przykład wiele ciężarówek wiozących ofiary do Hartheim zatrzymywało się w Instytucie Psychiatrycznym Niedernhart w Linzu, gdzie Rudolf Lonauer był starszym lekarzem, podobnie jak w Hartheim. W Niedernhart ofiary ginęły głównie z głodu lub z przedawkowania (podawania śmiertelnych ilości leków). Pacjenci byli dzieleni na kategorie. Niektórzy byli wybierani i zabierani do Hartheim, gdzie byli zabijani.

Ofiary

Osoby niepełnosprawne

Naziści uważali, że wiele różnych grup ludzi, ale szczególnie osoby niepełnosprawne, to "życie niegodne życia". W swoich ośrodkach eutanazji zabijali dzieci i dorosłych. Do ofiar tych należały:

• Osoby z problemami medycznymi, takimi jak epilepsja i dystrofia mięśniowa
• Osoby niepełnosprawne fizycznie
• Osoby z chorobami psychicznymi, takimi jak schizofrenia i choroba dwubiegunowa
• Osoby z niepełnosprawnością intelektualną (to, co wtedy nazywano upośledzeniem umysłowym lub "słabym umysłem")
• Ludzie, którzy byli głusi lub niewidomi

Duchowieństwo

W Hartheim zginęło prawie 350 księży. Wśród tych ofiar było 310 polskich księży, siedmiu Niemców, sześciu Czechów, czterech Luksemburczyków, trzech Holendrów i dwóch Belgów. Wielu z nich zostało zabranych z Bloku Kapłańskiego w obozie koncentracyjnym w Dachau.

Również kapelan z Dachau, Hermann Scheipers, został przeniesiony do obozowego bloku inwalidów, aby można go było przewieźć do Hartheim. Siostra Scheipersa, która utrzymywała z Schiepersem kontakt listowny, odszukała doktora Bernsdorfa, który zajmował się duchownymi osadzonymi w bloku kapłańskim. Powiedziała mu, że w Münsterland wiele osób wiedziało, że uwięzieni księża są wysyłani do komór gazowych. Po tej rozmowie Bernsdorf zadzwonił do komendantury w Dachau. Scheipers doniósł, że tego samego dnia, 13 sierpnia 1942 roku, on i trzech innych niemieckich duchownych zostało uratowanych przed wysłaniem do Hartheim. Zostali oni przeniesieni z bloku inwalidów, gdzie Schutzstaffel (SS) wysyłało więźniów, gdy mieli być wysłani do innego obozu. Czterech duchownych odesłano z powrotem do bloku dla księży.

Autobus, który zawiózł ofiary do Hartheim

Powiązane strony

• Nazistowska eugenika
• Holocaust
• Nazistowskie Niemcy