Bjørnstjerne Bjørnson
Bjørnstjerne Martinius Bjørnson (ur. 8 grudnia 1832 r. w Kvikne, Norwegia - zm. 26 kwietnia 1910 r. w Paryżu, Francja) był norweskim dramaturgiem, pisarzem i poetą, który w 1903 r. otrzymał literacką Nagrodę Nobla.
Jego ojciec był ministrem luterańskim, ale Bjørnson odrzucił zorganizowaną religię. Ożenił się z Karoline Reimers, słynną aktorką teatralną, a ich syn Bjørn odniósł również wielki sukces jako aktor sceniczny i wystąpił w kilku wczesnych filmach niemych. Ich córka, Bergljot, wyszła za mąż za syna Henrika Ibsena, Sigurda.
Uczęszczał do gimnazjum, Heltbergs Studentfabrikk w Oslo, z Henrikiem Ibsenem, ale porzucił kurs na Uniwersytecie w Oslo. Na początku lat dwudziestych pisał recenzje literackie dla norweskiej gazety Morgenbladet. W wieku 25 lat napisał swoją pierwszą sztukę teatralną, Mellem Slagene (Między bitwami). Jego Paul Lange og Tora Parsberg był zwolennikiem tolerancji politycznej, a På Guds veie ("W Bożej drodze") tolerancji religijnej. Najbardziej znany na świecie jest z opowieści o życiu chłopskim w Norwegii. Jego powieść Synnöve Solbakken została sfilmowana trzy razy. Bjørnson pracował również jako reżyser teatralny, a później jako redaktor innej gazety, Aftenbladet, gdzie pisał ogniste liberalne edytoriale i z pasją bronił Alfreda Dreyfusa. Jego wiersz "Yes, We Love This Land" jest norweskim hymnem narodowym.
Przyczyna jego śmierci jest nieznana.
Książki
- Synnöve Solbakken (1857, powieść)
- En glad Gut (A Happy Boy) (1860, powieść)
- Sigurd Slembe (Sigurd Zły) (1862, wiersz epicki)
- Fiskerjenten (Panna Fisher) (1868, powieść)
- Digte og sange (Wiersze i piosenki) (1870, wiersze)
- Arnljot Gelline (1870, wiersz epicki)
- Magnhild (1877, powieść)
- Marsz weselny i inne historie (1882, opowiadania)
- Kapitan Mansana, i inne historie (1882, opowiadania)
- Fisher Maiden (1882, powieść)
- Kolej i cmentarz (1882, powieść)
- Det flager i byen og på havnen (Dziedzictwo Kurtów) (1884, powieść)
- På Guds veje (W Bożej drodze) (1889, powieść)
- Geografi og Kærlighed (Geografia i miłość) (1889, powieść)
- Trzy komedie (1925, sztuki zebrane, wydane pośmiertnie)
- Trzy Dramaty (1925, sztuki zebrane, wydane pośmiertnie)
Zabawy
- Mellem Slagene (Między bitwami) (1857)
- Halte-Hulda (Lame Hulda) (1858)
- Kong Sverre (Król Sverre) (1861)
- De Nygifte (The Newly Married) (1865)
- Arne: A Sketch of Norwegian Country Life (1866)
- Happy Boy: Opowieść o życiu norweskich chłopów (1870)
- En fallit (A Bankruptcy) (1874)
- Redaktøren (Redaktor) (1874)
- Kongen (Król) (1877)
- Kaptejn Mansana (Kapitan Mansana) (1878)
- System Det nye (Nowy System) (1879)
- Leonarda (1879)
- Wesele - marzec (1882)
- En Handske (A Gauntlet) (1883)
- Over Ævne (Beyond Powers) (1889)
- Over Ævne II (Beyond Powers II) (1895)
- Laboremus (1901)
- På Storhove (At Storhove) (1902)
- Daglannet (Dag's Farm) (1904)
| · v · t · e Laureaci Literackiej Nagrody Nobla | |
| 1901 – 1925 | Prudhomme (1901) - Mommsen (1902) - Bjørnson (1903) - F. Mistral / Echegaray (1904) - Sienkiewicz (1905) - Carducci (1906) - Kipling (1907) - Eucken (1908) - Lagerlöf (1909) - Heyse (1910) - Maeterlinck (1911) - Hauptmann (1912) - Tagore (1913) - Bez nagrody (1914) - Rolland (1915) - Heidenstam (1916) - Gjellerup / Pontoppidan (1917) - Bez nagrody (1918) - Spitteler (1919) - Hamsun (1920) - Francja (1921) - Benavente (1922) - Yeats (1923) - Reymont (1924) - Shaw (1925) |
| 1926 – 1950 | Deledda (1926) - Bergson (1927) - Undset (1928) - Mann (1929) - Lewis (1930) - Karlfeldt (1931) - Galsworthy (1932) - Bunin (1933) - Pirandello (1934) - Brak nagrody (1935) - O'Neill (1936) - Martin du Gard (1937) - Buck (1938) - Sillanpää (1939) - Brak nagrody (II wojna światowa) - Jensen (1944) - G. Mistral (1945) - Hesja (1946) - Gide (1947) - Eliot (1948) - Faulkner (1949) - Russell (1950) |
| 1951 – 1975 | Lagerkvist (1951) - Mauriac (1952) - Churchill (1953) - Hemingway (1954) - Laxness (1955) - Jiménez (1956) - Camus (1957) - Pasternak (1958) - Quasimodo (1959) - Perse (1960) - Andrić (1961) - Steinbeck (1962) - Seferis (1963) - Sartre (1964) - Sholokhov (1965) - Agnon / Sachs (1966) - Asturia (1967) - Kawabata (1968) - Beckett (1969) - Solzhenitsyn (1970) - Neruda (1971) - Böll (1972) - White (1973) - Johnson / Martinson (1974) - Montale (1975) |
| 1976 – 2000 | Bellow (1976) - Aleixandre (1977) - Singer (1978) - Elytis (1979) - Miłosz (1980) - Canetti (1981) - García Márquez (1982) - Golding (1983) - Seifert (1984) - Simon (1985) - Soyinka (1986) - Brodsky (1987) - Mahfouz (1988) - Cela (1989) - Paz (1990) - Gordimer (1991) - Walcott (1992) - Morrison (1993) - Ōe (1994) - Heaney (1995) - Szymborska (1996) - Fo (1997) - Saramago (1998) - Trawa (1999) - Gao (2000) |
| 2001 - teraźniejszość | Naipaul (2001) - Kertész (2002) - Coetzee (2003) - Jelinek (2004) - Pinter (2005) - Pamuk (2006) - Lessing (2007) - Le Clézio (2008) - Müller (2009) - Vargas Llosa (2010) - Tranströmer (2011) - Mo (2012) - Munro (2013) - Modiano (2014) - Alexievich (2015) - Dylan (2016) - Ishiguro (2017) - Brak formalnej nagrody Condé (Nowa Akademia) (2018) - Tokarczuk (2018) - Handke (2019) - Glück (2020) |
Pytania i odpowiedzi
P: Kim był Bjّrnstjerne Martinius Bjّrnson?
A: Bjّrnstjerne Martinius Bjّrnson był norweskim dramaturgiem, pisarzem i poetą, który w 1903 roku otrzymał literacką Nagrodę Nobla.
P: Jakie jest jego pochodzenie rodzinne?
O: Jego ojciec był luterańskim pastorem, ale Bjّrnson odrzucił zorganizowaną religię. Ożenił się z Karoliną Reimers, znaną aktorką teatralną, a ich syn Bjّrn również odnosił sukcesy jako aktor teatralny i wystąpił w kilku wczesnych filmach niemych. Ich córka Bergljot wyszła za mąż za syna Henryka Ibsena, Sigurda.
P: Gdzie chodził do szkoły?
O: Uczęszczał do gimnazjum w Heltbergs Studentfabrikk w Oslo u Henryka Ibsena, ale zrezygnował z kursu na Uniwersytecie w Oslo. W wieku dwudziestu lat pisał recenzje literatury dla norweskiej gazety Morgenbladet.
P: Jakie jest jedno z jego najbardziej znanych dzieł?
O: Najbardziej znany na świecie jest ze swoich opowieści o życiu chłopów w Norwegii. Jego powieść Synnِve Solbakken była trzykrotnie filmowana.
P: Jakimi innymi zajęciami zajmował się oprócz pisania?
O: Oprócz pisania, Bjّrnson pracował również jako reżyser teatralny, a później był redaktorem innej gazety Aftenbladet, gdzie pisał płomienne, liberalne artykuły redakcyjne i z pasją bronił Alfreda Dreyfusa.
P: Jaki wiersz napisał, który stał się hymnem narodowym Norwegii?
O: Napisał wiersz "Tak kochamy tę ziemię", który stał się norweskim hymnem narodowym.
P: Jak zmarł?
A: Przyczyna jego śmierci nie jest znana.
