Cyjon rudy

Pochodzenie "dziury"

Nie jest jasne, skąd pochodzi słowo "dhole". Słowo to zostało po raz pierwszy użyte w języku angielskim przez żołnierza Thomasa Williamsona w 1808 roku, który powiedział, że "dhole" jest rodzimą nazwą zwierzęcia używaną przez ludzi w okręgu Ramghur w Indiach. W 1827 roku, Charles Hamilton Smith powiedział, że "dhole" pochodzi z języka używanego w "różnych częściach Wschodu". Jednak Richard Lydekker napisał około 80 lat później, że słowo "dhole" nie było używane przez ludzi żyjących tam, gdzie znajdują się doły. Merriam-Webster Dictionary sugeruje, że słowo to pochodzi od słowa Kannada tōḷa, czyli "wilk".

Nazewnictwo, taksonomia i ewolucja

W 1811 roku Peter Pallas nadał dołkom naukową nazwę Canis alpinus ("pies górski" po łacinie). Powiedział, że mieszkał w Amurland (we wschodniej Syberii), na wschód od rzeki Leny. Dodał, że doły żyły również wokół rzeki Jenisei i że niekiedy przecinały ją w Chinach. Jednak do dziś doły mogą nie mieszkać tak daleko na północy.

Brytyjski przyrodnik Brian Hodgson nadał dołkowi naukową nazwę Canis primaevus ("pies pierwotny/prymitywny") i zasugerował, że został udomowiony, by zostać psem domowym. Później zauważył, jak inaczej wyglądał ten otwór w porównaniu z innymi gatunkami w rodzaju Canis (zawierającym wilki, psy domowe, kojoty i szakale) i umieścić go w jego własnym rodzaju, Cuon, od greckiego słowa "pies".

Pierwsze badania nad ewolucją dziury zostały przeprowadzone przez paleontologa Ericha Theniusa, który stwierdził, że dziury pochodzą od zwierzęcia, które wyglądało jak złoty szakal i mieszkało w plejstoceńskim. Najstarszym znanym członkiem rodzaju Cuon jest Cuon majori, który żył w okresie Villafranchiana we wczesnym plejstocenie. C. majori wyglądał bardziej jak inne gatunki w rodzaju Canis niż nowoczesne doły.

Europejskie odwierty, które żyły w późnośrednim plejstoceńskim plejstoceńskim okresie, wyglądały jak nowoczesne odwierty, z tym że były znacznie większe, stając się tak duże jak szary wilk. Odwierty wyginęły w większości Europy pod koniec epoki lodowcowej, choć mogły przetrwać aż do wczesnego holocenu na Półwyspie Iberyjskim i w północnych Włoszech. W okresie plejstoceńskim dziury żyły również na wyspach w Azji, gdzie obecnie wyginęły, takich jak Sri Lanka, Borneo i prawdopodobnie Palawan na Filipinach. Doły żyły również w Ameryce Północnej, a skamieliny znaleziono w Beringii i Meksyku.

Charakterystyczny wygląd dziury sprawia, że trudno powiedzieć, z jakimi innymi gatunkami w rodzinie psów jest ona najściślej związana. George Simpson zasugerował dołek, afrykański dziki pies i pies krzewiasty były w tej samej podrodzinie (Simocyoninae), ponieważ wszystkie trzy gatunki mają podobne zęby. Jednak inni biolodzy, tacy jak Juliet Clutton-Brock, stwierdzili, że ciała dziur miały więcej podobieństw z psami z rodzaju Canis, wilkiem z Falklandów i lisem arktycznym niż afrykańskim dzikim psem i psem z krzewu. Podobieństwa dziur z afrykańskimi dzikimi psami i psami krzewiastymi są przypadkowe.

Niektórzy biolodzy uważają, że wymarły rodzaj Xenocyonu był przodkiem afrykańskiego dzikiego psa i dziury. Jednak późniejsze badania wykazały, że dziki pies afrykański i dziki pies afrykański są ściśle związane z innymi członkami rodzaju Canis. Może to być prawdą, ponieważ według zoologa Reginalda Pocococka, istnieje zapis o dziurce i szakalu złotym mającym dzieci razem w kolekcji zwierząt w Madrasie.

Wcześniejsza hodowla z dzikim psem afrykańskim

W 2018 roku porównano DNA wszystkich członków rodzaju Canis (z wyjątkiem szakala czarnego i szakala bocznego), dziurawca i dzikiego psa afrykańskiego. Odkryto, że dawno temu wyhodowano ze sobą doły i afrykańskie dzikie psy. Dziś gatunki te żyją bardzo daleko od siebie. Tak więc, badania sugerują, że doły mogły kiedyś żyć na Bliskim Wschodzie, gdzie afrykańskie dzikie psy w Afryce Północnej przyszedł i hodowane z dołów. Jednak na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej nie odkryto jeszcze żadnych skamieniałości dzikich psów.

Podgatunki

W przeszłości rozpoznano dziesięć podgatunków otworów wiertniczych. Od 2005 r. uznano jednak tylko trzy podgatunki dołów:

Podgatunki	Zdjęcie	Opis	Gdzie go znaleziono
C. a. alpinus (Ussuri dhole)		Duże, z jasnoczerwonym futrem i wąskim pyskiem.	Daleki Wschód Rosji, Mongolia, Chiny, Nepal, subkontynent indyjski, Bhutan, Myanmar, Indochiny i Jawa.
C. a. hesperius (Tien Shan dhole)		Mniejsza od dziury w Ussuri, z szerszym pyskiem i żółtym futrem zimowym.	Syberia, Mongolia, Kazachstan, Kirgistan, Turkmenistan, Tybet, Chiny północno-wschodnie, ewentualnie Pakistan
C. a. sumatrensis (otwór sumatrzański)		Ma krótkie, grube futro i ciemne plecy	Sumatra, Jawa i Półwysep Malajski

Jednak badania nad DNA dziury wykazują niewielką różnicę genetyczną między podgatunkami. Odwierty na Sumatrze i Jawie mogły być nieszczelne tam przez ludzi.

Wygląd

Doły zostały opisane jako wyglądające jak mieszanka szarego wilka i czerwonego lisa. Są one również "kocie" ze względu na smukłe plecy i nogi, a ich głowa ma kształt hieny z powodu krótkiego ryjka. Doły mają sześć zębów trzonowych na dolnej szczęce, w przeciwieństwie do innych kaników, które mają siedem. Doły mają specjalne zęby, które pomagają im szybko zjadać mięso z ich ofiary, uniemożliwiając innym zwierzętom kradzież ich pożywienia.

Dorosłe samice dołów mogą ważyć od 10 do 17 kg, natomiast dorosłe samce dołów mogą ważyć od 15 do 21 kg. Doły mają 43-50 cm wysokości przy ramieniu i 91 cm długości, nie licząc ogona. Doły mają owalne uszy.

Doły są zazwyczaj czerwonawe, a zimą mogą stać się jaśniejsze od czerwonych. Gardło, klatka piersiowa, boki, brzuch i górne części nóg są żółtawe. Dolne części nóg są białawe, z ciemnobrązowymi pasami na przednich nogach. Ogon jest bardzo puszysty i czarny. Doły mają krótsze i bardziej szorstkie futro w lecie. Doły mogą pienić się (zrzucają futro, aby wyrosło nowe) od marca do maja.

Doły mogą gwizdać, choć nie wiadomo, jak gwiżdżą. Gwiżdżą, aby porozumieć się z resztą stada podczas podróży przez gęsty las. Kiedy atakują ofiarę, wydają krzyczące odgłosy KaKaKaKAA. Inne dźwięki to jęki, warczenie, krzyki, gadanie i wrzaski. W przeciwieństwie do wilków, doły nie wyje i nie szczekają.

Gdzie mieszkają doły

W Azji Środkowej doły zamieszkują głównie obszary górskie. Odwierty żyjące na zachodzie znajdują się głównie na łąkach i stepach, natomiast odwierty żyjące na wschodzie głównie w tajdze. Doły mogą również wychodzić na brzeg morza. W Indiach, Myanmarze, Indochinach (Laosie, Kambodży i Wietnamie), Indonezji i Chinach, doły żyją głównie w lasach w górach, choć czasami mogą mieszkać na łąkach.

Dołek może nadal mieszkać w Tunkinsky National Park w południowej Syberii, w pobliżu jeziora Bajkał. Odwierty mogą nadal mieszkać w prowincji Kraju Pierwotnego w dalekiej Rosji Wschodniej, gdzie w 2004 r. uznano je za gatunek rzadki i zagrożony. W chronionym obszarze leśnym Pikthsa-Tigrovy Dom znajdują się niepotwierdzone obserwacje odwiertów. W innych miejscach w Rosji od końca lat 70. nie odnotowano żadnych obserwacji odwiertów.

Doły prawdopodobnie wyginęły w Mongolii, Kazachstanie, Kirgistanie i Tadżykistanie.

W ostatnich latach w dzielnicy Jiangxi na południu Chin złapano jeden dołek. W latach 2011-2013 urzędnicy samorządowi i pasterze zgłosili obecność kilku paczek dołków mieszkających w wysokich górach w regionie Karakoram Autonomicznego Regionu Sinciang. Niedawno widziano również doły w górach Altun w pobliżu Tybetu. Odwierty występują w niewielkiej ilości w prowincji Gansu, a w 2006 r. i ponownie w latach 2013-2014 zaobserwowano kilka pakietów.

Doły nadal żyją w Tybecie, a być może także w Korei Północnej.

Doły mieszkają w większości Indii na południe od rzeki Ganges. W północno-wschodnich Indiach są obecne w Arunachal Pradesh, Assam, Meghalaya i Zachodnim Bengalu oraz w regionie Terai na Nizinie IndoGangetycznej. W Himalajach i północno-zachodnich Indiach jest bardzo mało wykopalisk. W 2011 roku w Parku Narodowym Chitwan zarejestrowano pakiety otworów wiertniczych za pomocą pułapek kamer.

W Bhutanie w latach siedemdziesiątych XX wieku zatruto doły w celu ochrony zwierząt gospodarskich, ale kampania ta została przerwana, a w latach dziewięćdziesiątych XX wieku populacja dołów wzrosła.

W północno-wschodnim i południowo-wschodnim Bangladeszu wciąż żyją dziury. Jednak większość zaobserwowanych odwiertów w Bangladeszu to małe grupy lub pojedyncze doły, a doły w Bangladeszu nie mogą się długo rozmnażać.

Obecność odwiertów w Myanmarze została potwierdzona przez podłapanie kamerą w 11 obszarach. W 2015 r. doły i tygrysy zostały po raz pierwszy zarejestrowane za pomocą camera-trapów w górskich lasach Karen State.

Na Półwyspie Malezyjskim, Sumatrze, Jawie, Wietnamie i Tajlandii jest kilka dużych pakietów otworów wiertniczych. W 2014 roku w lasach deszczowych w górach Sumatry, gdzie w dalszym ciągu mieszkają doły, można było obejrzeć filmy z kamer.

W latach 90. dwóch tureckich naukowców twierdziło, że widziało dziury w północno-wschodniej Turcji. Niektórzy naukowcy uważają, że były one prawdziwe, ale inni kwestionują to twierdzenie. Również jeden z odwiertów mógł zostać wykonany na Kaukazie w 2013 r.; jego pozostałości (w tym czaszka) zostały zbadane przez biologa w maju 2015 r., który uznał, że czaszka pochodzi z otworu. W sierpniu 2015 r. badacze z Sofii w Bułgarii próbowali odnaleźć tę populację otworów wiertniczych w Turcji. W dniu 12 października 2015 r. ten zespół badawczy stwierdził, że nie ma wyraźnych dowodów na to, że w Turcji i na Kaukazie nadal mieszkają doły.

Doły spoczywające w zoo w Indiach

W kulturze i literaturze

Odwierty zostały po raz pierwszy opisane w literaturze europejskiej w 1794 roku przez rosyjskiego podróżnika o nazwisku Pesterev, który widział odwierty podczas swoich podróży w dalekiej Rosji Wschodniej. Mówił on, że doły regularnie polują na ibeksy alpejskie w paczkach, i że wyglądają one jak złoty szakal.