Holenderski ruch oporu podczas II wojny światowej

Definicja

Oprócz oporu zbrojnego, inne formy oporu wobec nazistowskiej okupacji niemieckiej były prowadzone przez Holendrów. Były to ważne opcje dla tych, którzy sprzeciwiali się nazistom, ale zdecydowali się nie używać broni. Opór bez użycia siły obejmował szpiegowanie, ukrywanie się i pomoc uciekinierom, niestosowanie się do nazistowskich zasad, udział w publicznych protestach, wydawanie nielegalnych gazet oraz sabotażowanie (niszczenie) kompanii wspomagających wysiłek wojenny. Tysiące osób zostało aresztowanych przez nazistów i uwięzionych na miesiące, torturowanych, zesłanych do obozów koncentracyjnych lub zabitych.

Holenderski strajk lutowy z 1941 r., protestujący przeciwko deportacji Żydów z Holandii, był jedynym takim strajkiem w okupowanej przez nazistów Europie.

Po wojnie Holandia stworzyła i przyznała medal za odwagę, zwany Krzyżem Oporu. Z 95 osób, które go otrzymały, 93 zostały zabite.

Preludium

Zanim Niemcy najechali, Holandia była neutralna. Holendrzy nie walczyli w wojnie z żadnym narodem europejskim od 1830 roku. Podczas I wojny światowej Holandia nie została najechana przez Niemców. Niemiecki były koazerant uciekł nawet do Holandii w 1918 roku. Z tego powodu niemiecka inwazja podczas II wojny światowej była wielkim szokiem. Holandia kazała przygotować swoje wojska we wrześniu 1939 roku.

Mimo że Holandia nadal była neutralna i nie zaangażowała się w żadną ze stron podczas II wojny światowej, duża flota handlowa kraju została zaatakowana przez Niemców po rozpoczęciu II wojny światowej. W listopadzie 1939 r. naziści zatopili holenderski statek pasażerski SS Simon Bolivar, zabijając 84 osoby. To zaszokowało Holandię. Nie był to jedyny holenderski statek, który został zniszczony.

inwazja niemiecka

10 maja 1940 roku wojska niemieckie zaczęły atakować Holandię. Niemcy zaatakowali z około 750.000 ludzi. To było trzykrotnie większe od armii holenderskiej. Niemcy najechali 1.100 samolotów (armia holenderska miała 125) i sześć pociągów pancernych. Bombardując zniszczyli 80% holenderskich samolotów wojskowych, chociaż Niemcy stracili w ataku ponad 500 samolotów.

Naziści podjęli próbę pierwszego w historii zakrojonego na szeroką skalę ataku spadochronowego, który zakończył się niepowodzeniem. Holendrzy przejęli kontrolę nad trzema lotniskami, które zdobyli Niemcy. Holenderska armia posiadała tylko jeden czołg (Renault ft-17, ale nie użyliśmy go, bo był śmieciem i zatonął dosłownie każdy, jeśli nadleciał z maksymalną prędkością 8 km/h) (mieliśmy 145 innych czołgów, ale te nie nadeszły na czas (obsługa była 1 na 10 (nie polecam)).

Były tam duże obszary oporu wojskowego:

• Grebbelinie pod Amsterdamem
• Kornwerderzand, który miał umocnione bunkry
• Rotterdam, mosty bronione przez holenderskich marines

Po czterech dniach Niemcy najechali 70% kraju. Adolf Hitler rozkazał zniszczyć Rotterdam. Nazistowskie bombardowania pozostawiły około 85.000 holenderskich cywilów bez dachu nad głową. Holendrzy się poddali.

Około 2.000 holenderskich żołnierzy zginęło w walce z hitlerowską inwazją. Tak samo jak co najmniej 800 cywilów, którzy zginęli w Rotterdamie.

Wstępna polityka niemiecka

Celem nazistów było uczynienie z Holendrów nazistów. Szeroko otwarte tereny kraju utrudniały ukrywanie nielegalnych działań - w przeciwieństwie np. do Maquis we Francji, który miał wiele kryjówek.

Pierwsza niemiecka łapanka Żydów w lutym 1941 r. doprowadziła do pierwszego strajku generalnego przeciwko Niemcom.

Holenderscy socjaldemokraci, katolicy i komuniści rozpoczęli ruch oporu. Na początku, jeśli Niemcy odkryli, że ludzie są zaangażowani w ruch oporu, wsadzili ich do więzienia. Jeśli jednak dana osoba była członkiem grupy zbrojnej lub wojskowej, naziści mogli wysłać ją do obozów koncentracyjnych. Po połowie 1944 r. Hitler kazał swoim żołnierzom rozstrzelać wszystkich członków ruchu oporu. Hitlerowcy dokonali również ataków odwetowych na cywilów, w których zabijali niewinnych cywili po zakończeniu działań oporu.

Naziści deportowali holenderskich Żydów do obozów koncentracyjnych i zagłady. Rozpoczęli budowę fortyfikacji wzdłuż wybrzeża i wybudowali 30 lotnisk. Zmusili dorosłych mężczyzn w wieku od 18 do 45 lat do pracy w niemieckich fabrykach lub przy projektach robót publicznych. W 1944 r. większość pociągów wysłano do Niemiec, a 550 000 Holendrów wysłano do Niemiec jako robotników. Ruch oporu stał się lepiej zorganizowany i bardziej zdecydowany. Ruch oporu zabił wysokich rangą urzędników holenderskich, takich jak generał Seyffardt.

W Holandii Niemcy zdołali wymordować wielu Żydów.

Działalność

W dniu 25 lutego 1941 r. Komunistyczna Partia Holandii wezwała do strajku generalnego, "strajku lutowego". Oddziały niemieckie zareagowały ostrzałem nieuzbrojonych tłumów i wzięły wielu jeńców. Strajk był jednak ważny, ponieważ po jego zakończeniu nasilił się opór wobec okupacji hitlerowskiej.

Holenderski opór był zazwyczaj tajny. Opór w Holandii obejmował sabotaż (np. odcinanie linii telefonicznych, rozdawanie antyniemieckich ulotek, burzenie plakatów). Niektóre małe grupy zbierały informacje wywiadowcze i publikowały podziemne gazety, takie jak De Waarheid, Trouw, Vrij Nederland i Het Parool. Sabotowały one również linie telefoniczne.

Innym ważnym działaniem oporu było ukrywanie rodzin żydowskich, takich jak Anny Frank, bojowników ruchu oporu, mężczyzn i załogi samolotów alianckich. Ruch oporu ukrył przed nazistami ponad 300 000 osób.

Tablica upamiętniająca holenderskich członków ruchu oporu straconych przez Niemców w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen

Powiązane strony

• Corrie ten Boom, chrześcijański organizator ruchu oporu
• Anti-faszyzm

Więcej czytania

• Bentley, Stewart. The Dutch Resistance and the OSS (2012)
• Bentley, Stewart. Orange Blood, Silver Wings: Nieopowiedziana historia holenderskiego oporu podczas Market-Garden (2007)
• Fiske, Mel, i Christina Radich. Wojna naszej matki: Biografia dziecka holenderskiego ruchu oporu (2007)
• van der Horst, Liesbeth. Holenderskie Muzeum Oporu (2000)
• Schaepman, Antoinette. Chmury: Epizod holenderskiego oporu wojennego, 1940-45 (1982)
• Sellin, Thorsten, red. "The Netherlands during German Occupation", Annals of the American Academy of Political and Social Science Vol. 245, May, 1946 pp i to 180 in JSTOR.
• Warmbrunn, Werner. Holendrzy pod okupacją niemiecką, 1940-1945 (Stanford University Press, 1963)
• Dewulf, Jeroen. Spirit of Resistance: Dutch Clandestine Literature under the Nazi Occuaption (Rocher NY: Camden House, 2010)