Parlament Anglii
Parlament Anglii był organem ustawodawczym Królestwa Anglii. Jego korzenie sięgają wczesnego średniowiecza. Coraz bardziej przejmował władzę od monarchy, a po Akcie Unii 1707 stał się główną częścią Parlamentu Wielkiej Brytanii, a później Parlamentu Zjednoczonego Królestwa.
Dziś coraz częściej słyszy się głosy, że Anglia powinna otrzymać swój własny, niezależny parlament, tak jak inne narody Zjednoczonego Królestwa, Szkocja, Walia i Irlandia Północna. Nazywa się to dewolucją.
Parlament angielski przed obliczem króla ok. 1300 r.
Historia
Origins
Początków parlamentu należy szukać w czasach anglosaskich. Królom anglosaskim doradzała rada zwana Witenagemot, do której należeli synowie i bracia króla.
Zasiadali w nim również Ealdormenowie, czyli naczelnicy zarządów hrabstw oraz wyżsi duchowni państwa. Najwyższą władzę nadal sprawował król, ale prawa były stanowione tylko po zasięgnięciu rady (a w późniejszych czasach zgody) Witenagemota.
Rozwój
Rada królewska powoli przekształciła się w Parlament. Po raz pierwszy słowo Parlament można znaleźć w oficjalnych dokumentach za panowania Henryka III. Był to jednak wciąż głównie nieformalny organ, a nie oficjalne ciało. Prawo głosu w wyborach parlamentarnych do okręgów wyborczych było takie samo w całym kraju, dając prawo głosu każdemu, kto posiadał wolne prawo własności ziemi do czynszu w wysokości 40 szylingów rocznie (Forty-shilling Freeholders).
Wzrost potęgi Parlamentu został spowolniony przez wojnę domową między Stephenem a cesarzową Matyldą. Pod koniec Wojny Róż król znów miał najsilniejszą władzę. Korona była u szczytu swej potęgi za panowania Henryka VIII.
Wielka walka między Koroną a Parlamentem miała miejsce za czasów następcy Jakuba I, Karola I. Izba Gmin wysłała Karolowi w 1628 r. Petycję o Prawo (Petition of Right), w której domagała się przywrócenia swoich praw. Karol przyjął petycję, ale później zamknął Parlament i rządził bez niego przez jedenaście lat. Dopiero gdy w wyniku wojny miał problemy finansowe, został zmuszony do zwołania Parlamentu, aby mógł on zatwierdzić nowe podatki. Nowy Parlament był dość buntowniczy, więc król zamknął go po zaledwie trzech tygodniach; nazwano to Krótkim Parlamentem. Nie pomogło to jednak królowi w jego problemach finansowych, więc zdał sobie sprawę, że będzie musiał zwołać kolejny Parlament. Ich walka o władzę z królem doprowadziła do angielskiej wojny domowej. Zwolennicy Parlamentu nazywani byli parlamentarzystami lub "okrągłogłowymi". W 1649 r. Karol został zabity przez Rump Parliament, a jego miejsce zajął wojskowy dyktator Oliver Cromwell. Po śmierci Cromwella monarchia została jednak przywrócona w 1660 roku.
Po Restauracji monarchowie zgodzili się na regularne zwoływanie Parlamentu. Nie było jednak jasnej gwarancji swobód parlamentarnych do czasu, gdy Jakub II, niepopularny władca katolicki, został zmuszony do ucieczki z kraju w 1688 roku. Parlament uznał, że zrzekł się on korony i ofiarował ją swojej protestanckiej córce Marii, zamiast katolickiemu synowi. Maria II rządziła razem ze swoim mężem, Wilhelmem III.
Unia: Parlament Wielkiej Brytanii
W następstwie Traktatu o Unii w 1707 roku bliźniacze Akty Parlamentu uchwalone w, odpowiednio, Parlamencie Anglii i Parlamencie Szkocji utworzyły nowe KrólestwoWielkiej Brytanii i rozwiązały oba parlamenty, zastępując je nowym Parlamentem Wielkiej Brytanii z siedzibą w dawnej siedzibie parlamentu angielskiego.
Powiązane strony
- Poseł do Parlamentu Europejskiego
