Nautilus

Powłoka

Nautilusy są jedynymi głowonogami, które posiadają zewnętrzną skorupę. Jest to cecha przodkowa lub bazalna. Zwierzę może całkowicie wycofać się do muszli. Może też zamknąć otwór skórzastym kapturem utworzonym z dwóch specjalnie złożonych macek. Muszla jest zwinięta i wapienna, z wyściółką z masy perłowej. Jest odporna na ciśnienie, ale imploduje na głębokości około 800 m. Skorupa nautilusa składa się z dwóch warstw: zewnętrzna jest matowo-biała, a wewnętrzna ma efektowną biel z opalizującymi refleksami. Najbardziej wewnętrzna część muszli jest perłowa, niebiesko-szara. Perła osmena nie jest perłą, lecz wyrobem jubilerskim uzyskanym z tej części muszli.

Muszla jest wewnętrznie podzielona na komory. Wszystkie ściany między komorami ("septa") są w środku przebite kanałem, syfonem. Dzięki niemu zwierzę może zmieniać ciśnienie powietrza w komorach. W miarę dojrzewania nautilusa jego ciało przesuwa się do przodu, zamykając każdą komorę po kolei nową przegrodą (ścianą). Ostatnia całkowicie otwarta komora, największa, służy jako komora mieszkalna. Liczba komór wzrasta od około czterech w momencie wyklucia do trzydziestu lub więcej u osobników dorosłych.

Kolor muszli sprawia, że zwierzę pozostaje ukryte w wodzie. Widziana z góry muszla ma ciemniejszy kolor i jest naznaczona nieregularnymi paskami, co sprawia, że wtapia się w ciemność wody poniżej. Spód jest prawie całkowicie biały, co sprawia, że zwierzę jest nie do odróżnienia od jaśniejszych wód przy powierzchni oceanu. Ten sposób kamuflażu nazywany jest kontrcieniowaniem.

Muszla nautilusa jest jednym z najwspanialszych naturalnych przykładów spirali logarytmicznej.

Muszle nautilusów: N. macromphalus (po lewej), A. scrobiculatus (w środku), N. pompilius (po prawej)

Historia naturalna

Pływalność i ruch

Aby pływać, nautilus wciąga wodę do i z komory mieszkalnej, wykorzystując do tego napęd odrzutowy. Kiedy woda znajduje się w komorze, syfon pobiera z niej sól i dyfunduje ją do krwi. Kiedy woda jest wypompowywana, zwierzę dostosowuje swoją pływalność za pomocą gazu zawartego w komorze. Pływalność może być kontrolowana przez pompowanie gazu i płynu do lub z komór za pomocą syfonu. Kontrola pływalności w ten sposób ogranicza nautilusy; nie mogą one działać w warunkach ekstremalnego ciśnienia.

W naturze, nautilus zazwyczaj żyje na głębokości około 300 m, podnosząc się do około 100 m w nocy w celu karmienia, godów i składania jaj. Skorupa nautilusa nie wytrzymuje głębokości większych niż około 800 m.

Dieta i system sensoryczny

Nautilusy są drapieżnikami i żywią się głównie krewetkami, małymi rybami i skorupiakami, które są chwytane przez macki. Jednak z powodu bardzo małej energii, jaką poświęcają na pływanie, wystarczy im jedzenie raz w miesiącu. W przeciwieństwie do innych głowonogów nie mają dobrego wzroku; ich budowa oka jest silnie rozwinięta, ale brak im solidnej soczewki. Mają prostą soczewkę typu "pinhole", przez którą może przepływać woda. Uważa się, że zamiast wzroku, zwierzę używa węchu jako głównego zmysłu podczas żerowania, lokalizowania lub identyfikowania potencjalnych partnerów.

Evolution

Zapiski kopalne wskazują, że nautiloidy nie zmieniły się zbytnio (przynajmniej w formie ciała) przez ostatnie 500 milionów lat. Nautiloidy były znacznie bardziej powszechne i zróżnicowane 200 milionów lat temu. Wiele z wczesnych miało proste muszle, jak u wymarłego rodzaju Lituites. Rozwinęły się w kambrze, a w ordowiku stały się ważnym morskim drapieżnikiem. Niektóre gatunki osiągały ponad 2,5 metra wielkości. Inna podgromada głowonogów, Coleoidea, oddzieliła się od Nautilidae dawno temu i od tego czasu nautilus pozostał stosunkowo niezmieniony. Do wymarłych krewnych nautilusów należą amonity, które były bardzo ważne przez wiele milionów lat. Inne grupy to bakulity i goniatryty.

Rozmnażanie i długość życia

Nautilusy są dymorficzne płciowo i rozmnażają się przez składanie jaj. Przyczepione do skał w płytkich wodach, jaja potrzebują dwunastu miesięcy, aby się rozwinąć, zanim wyklują się z nich osobniki o długości około 30 mm. Samice składają ikrę raz w roku i regenerują swoje gonady, dzięki czemu nautilusy są jedynymi głowonogami, które powtarzają rozmnażanie. Długość życia nautilusów wynosi około 20 lat, co jest wyjątkowo długim okresem jak na głowonoga.

Dystrybucja

Nautilusy występują tylko w tropikalnym Oceanie Indyjskim i Spokojnym, od 30° szerokości geograficznej północnej do 30° szerokości geograficznej południowej i od 90° do 185° długości geograficznej zachodniej. Żyją na głębokich zboczach raf koralowych.

Macki nautilusa


Muszla nautilusa zajmuje poczesne miejsce w oficjalnym godle Nowej Kaledonii.

Powiązane strony

• Amonit