Antonín Dvořák

Życie

Młodzież

Dvořák urodził się w wiosce niedaleko Pragi w Czechosłowacji. Obecnie Praga jest stolicą Republiki Czeskiej, ale w tamtych czasach była częścią Cesarstwa Austriackiego. Jego ojciec był rzeźnikiem i oberżystą. Grał też na cytrze i skomponował kilka prostych tańców.

Młody Antonin zaczął pobierać lekcje gry na skrzypcach u wiejskiego nauczyciela. Wkrótce grał na skrzypcach w gospodzie ojca, w miejscowych kościołach i w wiejskiej kapeli. Tuż przed swoimi 12. urodzinami porzucił szkołę i zaczął uczyć się zawodu rzeźnika. Rok później opuścił dom, by pójść do szkoły w Zlonicach. Tam dowiedział się wiele o muzyce, a także nauczył się języka niemieckiego. Jego nauczyciel przekonał rodziców Dvořáka, że powinien zrobić karierę muzyczną, więc wysłali go na studia muzyczne do Pragi do Szkoły Organowej. Nadal uczył się niemieckiego, stał się dobrym altowiolistą i grał na koncertach oraz w Teatrze Estates, kiedy potrzebowano dużej orkiestry do oper Wagnera Lohengrin i Tannhäuser.

Wczesna kariera

Kiedy Dvořák skończył studia, dostał pierwszą pracę w zespole grającym w restauracjach i na balach. Był to czas, kiedy w Czechach nagle pojawiło się wielkie zainteresowanie kulturą narodową. Zezwolono na wystawianie sztuk i oper w języku czeskim. Zespół, w którym grał, stał się częścią Czeskiej Tymczasowej Orkiestry Teatralnej, którą od 1866 roku dyrygował Bedřich Smetana. Dvořák był w niej głównym altowiolistą. Zarabiał dodatkowo ucząc, zaczął też komponować.

W 1871 roku opuścił orkiestrę, aby móc poświęcić więcej czasu na komponowanie. Przez kilka lat musiał jeszcze uczyć, aby zarobić na życie. Napisał kantatę Spadkobiercy Białej Góry, która odniosła wielki sukces. W 1874 roku napisał operę Król i wypalacz węgla drzewnego, ale opera nie chciała jej wystawić. To uświadomiło Dvořákowi, że musi być bardziej samokrytyczny. Zniszczył wiele swoich kompozycji, które uważał za nie najlepsze. Zdecydował, że nie może komponować jak Wagner, ale że musi znaleźć swój własny styl komponowania.

W 1873 r. ożenił się. Zatrudnił się jako organista kościelny. Jego III Symfonia została wykonana na koncercie pod dyrekcją Smetany. Dvořák przerobił swoją operę Król i wypalacz węgla drzewnego, używając zupełnie innej muzyki. Wystawiono ją w 1874 roku. Komponował dużo więcej muzyki.

Lata sławy

W 1877 roku otrzymał list od Hanslicka z informacją, że wygrał nagrodę w wysokości 600 guldenów i że wielki kompozytor Johannes Brahms jest zainteresowany jego muzyką. Jego muzyka zaczęła być wydawana przez Simrocka, znanego niemieckiego wydawcę muzycznego, a jego utwory były wykonywane w wielu krajach, nawet tak odległych jak Nowy Jork. Jego sława się rozszerzała. Nawet jego opery były wystawiane za granicą. Szczególnym powodzeniem cieszył się Dimitrij. Brahms był jego wielkim przyjacielem i bardzo mu pomagał. Brahms i Hanslick próbowali go namówić, by przeniósł się do Wiednia, ponieważ było to wspaniałe muzyczne miasto, ale Dvořák chciał pozostać w swoim kraju.

Tańce słowiańskie Dvořáka zostały wydane w 1878 roku i zawsze cieszyły się dużą popularnością. Dyrygent Hans Richter dyrygował Rapsodią słowiańską nr 3 w Wiedniu. Jego Stabat Mater (1880) było wykonywane za granicą, a w 1884 roku Dvořák został zaproszony do Anglii. Stał się bardzo popularny w Anglii i wielokrotnie tam przyjeżdżał. Angielskie chóry chętnie śpiewały jego utwory chóralne. Jego Msza Requiem została wykonana po raz pierwszy w Birmingham na Triennale Music Festival. Uniwersytet w Cambridge przyznał mu tytuł honorowy. W 1890 roku Czajkowski zaprosił go do Rosji.

Ameryka (1892-1895)

Od 1892 do 1895 roku Dvořák był dyrektorem Narodowego Konserwatorium Muzycznego w Nowym Jorku. Zarabiał dużo pieniędzy: 15 000 dolarów rocznie. Dvořák interesował się muzyką czarnych Amerykanów. Poznał studenta Harry'ego T. Burleigha, jednego z najwcześniejszych afroamerykańskich kompozytorów, który zapoznał go z tradycyjnymi American Spirituals.

Zimą i wiosną 1893 r., podczas pobytu w Nowym Jorku, Dvořák napisał swoje najpopularniejsze dzieło - IX Symfonię "Z Nowego Świata". Lato 1893 r. spędził z rodziną w czeskojęzycznej gminie Spillville w stanie Iowa, gdzie mieszkali jego kuzyni. Tam też komponował muzykę kameralną, m.in. Kwartet smyczkowy w F, znany jako "amerykański", oraz Sonatinę na skrzypce i fortepian.

W 1895 roku Dvořák napisał Koncert wiolonczelowy h-moll, który miał stać się jednym z jego najpopularniejszych dzieł. Chciał jednak wrócić do swojego kraju. Nie dostawał też całej pensji. Dowiedział się, że został honorowym członkiem Gesellschaft der Musikfreunde w Wiedniu. Postanowił wrócić do Czech i kontynuować pracę jako profesor kompozycji w Konserwatorium Praskim.

Ostatnie lata

W ostatnich latach życia Dvořák poświęcał większość czasu na pisanie oper. Szczególną popularnością cieszy się Rusałka, a zwłaszcza słynna aria na sopran Do księżyca. Opera opowiada o baśni, a jej fabuła oparta jest na opowiadaniu Hansa Andersona o Małej Syrence. W 1896 roku po raz ostatni odwiedził Londyn, gdzie wysłuchał prawykonania swojego Koncertu wiolonczelowego. W 1897 r. jego córka wyszła za mąż za jego ucznia, kompozytora Josefa Suka.

Zmarł w 1904 r. po krótkiej chorobie.

Jego muzyka

Dvořák napisał wiele rodzajów muzyki. Chociaż oparł swój styl na klasycznych formach, takich jak te Beethovena, widać w nich również wpływ czeskiej pieśni ludowej. Żył w czasach, gdy uczucia nacjonalistyczne były bardzo silnie odczuwane przez czeski naród. Smetana pisał muzykę, która miała bardzo czeski charakter. Dvořák uczył się od Smetany, ale nigdy nie naśladował jego stylu. Za jego życia znanych było tylko pięć z jego dziewięciu symfonii. Po odkryciu i opublikowaniu pozostałych czterech w latach 60. zmieniono numerację wszystkich symfonii. Trzy ostatnie symfonie, numer 7, 8 i 9 (dawniej nazywane 2, 4 i 5) są najczęściej wykonywane. IX Symfonia: Z Nowego Świata jest jedną z najpopularniejszych symfonii, jakie kiedykolwiek napisano. Dwa zbiory Tańców słowiańskich są niezwykle znane. Często wykonuje się je w duecie z fortepianem. Pisał koncerty na skrzypce, wiolonczelę i fortepian. Dvořák napisał wiele oper (najbardziej znana z nich to Rusałka), muzykę kameralną (m.in. kilka kwartetów smyczkowych i kwintetów), pieśni, muzykę chóralną i fortepianową.

Książki o Dvořáku

Rapsodia słowiańska: Życie Antonina Dvořáka, autor: Barthold Fles