Erik Satie

Jego życie

Wczesne lata

Urodził się jako Alfred Eric Leslie Satie, ale jako dorosły zawsze pisał swoje imię "Erik". Jego ojciec pracował w branży żeglugowej, ale rodzina przeniosła się do Paryża. Był jeszcze dość młody, gdy zmarła jego matka i został odesłany do rodzinnego domu Honfleur, aby został wychowany przez rodziców jego ojca. Jednak jego babcia utonęła, więc został odesłany z powrotem do Paryża, gdzie uczył go ojciec. Jego ojciec ożenił się ponownie. Jego nowa żona była pianistką i wysłała młodego Erica na lekcje fortepianu do Konserwatorium Paryskiego.

Satie nienawidził swoich lekcji gry na pianinie. Jego nauczyciel powiedział, że był najleniuchszym uczniem w Konserwatorium. Był zły w czytaniu ze słuchu, ale kontynuował lekcje, ponieważ dzięki temu mógł odbyć tylko jeden rok służby wojskowej zamiast pięciu. W rzeczywistości spędził mniej niż rok w wojsku, ponieważ celowo zachorował na zapalenie oskrzeli. Kiedy wyzdrowiał, zaczął komponować. Jego ojciec opublikował kilka piosenek, które napisał. Nie radził sobie jednak dobrze z rodziną i opuścił dom w 1887 roku.

Młody Satie

Satie wkrótce poznała wielu ludzi w słynnym kabaretowym Chat Noir. Wyrastały mu długie włosy, nosił sukienkę i czapkę. Napisał balet, który dla większości ludzi był szokujący. Zaprzyjaźnił się z Debussy'm, który był jedną z niewielu osób, które zrozumiały poważne powody niezwykłego zachowania Satie.

W 1890 roku przeniósł się do nowych pomieszczeń na ostatnim piętrze domu, aby ludzie, którym był winien pieniądze, nie mogli się do niego dostać. Starał się komponować w prostym stylu i zainteresował się religią mistyczną i sztuką gotycką. Odziedziczył niewielką sumę pieniędzy, za które kupił sobie siedem aksamitnych garniturów, które były dokładnie takie same: jeden na każdy dzień tygodnia. Założył kościół o nazwie Église Métropolitaine d'Art de Jésus Conducteur (Metropolitalny Kościół Sztuki Dyrygenta Jezusa), ale nikt nie należał do tego kościoła poza nim samym.

Pod koniec 1898 roku przeniósł się do Arceuil, na przedmieściach Paryża. Spędził tam resztę swojego życia. Przestał występować publicznie i zarobił pieniądze, grając na fortepianie w kawiarniach i pubach. Codziennie rano przejeżdżał 10 kilometrów do Paryża, zatrzymując się po drodze w kawiarniach, aby się napić lub skomponować. Miał na sobie melonik, kołnierz na skrzydłach i zawsze nosił zwinięty parasol. Jeśli padało, trzymał parasol pod płaszczem, żeby go nie wysuszyć. Nosił też młotek na wypadek, gdyby ktoś go zaatakował. Późno w nocy wracał do domu lub wracał ostatnim pociągiem. Jego mieszkanie było strasznym bałaganem.

Powrót do sławy

W 1905 roku, w wieku 39 lat, ponownie został studentem i studiował muzykę w Schola Cantorum. Chciał zostać lepszym kompozytorem. Nauczył się pisać fugi. Wciąż lubił używać parodii w swojej muzyce.

W 1911 roku Maurice Ravel grał publicznie niektóre z utworów fortepianowych Satie. Nagle ludzie zaczęli zwracać uwagę na Satie. Zdali sobie sprawę, że był jednym z pierwszych kompozytorów impresjonistów. Debussy dyrygował Gymnopédies w swoim opracowaniu na orkiestrę. Krytycy muzyczni zaczęli pisać artykuły o Satie. W końcu stał się sławny. Wydał kilka żartobliwych utworów fortepianowych. Zarabiał na swoich kompozycjach, dzięki czemu mógł zrezygnować z grania w kabaretach. Poznał Jeana Cocteau, który przedstawił go Diaghilevowi, dla którego napisał muzykę do Parady. Niektórzy go kochali, inni nienawidzili, ale ludzie zwracali na niego uwagę. Poproszono go, by napisał więcej muzyki teatralnej. Miał bardzo istotny wpływ na sześciu kompozytorów, którzy byli znani jako Les Six. Został poproszony o napisanie dramatu symfonicznego, który nazwał Sokratesem. Wielu muzyków uważa, że jest to jego najlepszy utwór.

Ostatnie lata

W latach dwudziestych XX wieku napisał wiele artykułów do gazet i czasopism i związał się z ruchem artystycznym znanym jako Dada. Jego balety Relâche i Mercure wstrząsnęły publicznością podczas ich pierwszego wykonania. Relâche jest wczesnym przykładem tego, co później stało się teatrem alienacji.

Satie wypiła dużo alkoholu i zachorowała. Dostał marskości wątroby i zmarł w 1925 roku. Kiedy jego przyjaciele weszli do jego mieszkania po jego śmierci, był taki bałagan, że musieli wyrzucić dwa wozy śmieci, zanim mogli dostać się do jego papierów i rękopisów.

Jego muzyka

Satie przez większą część swojego życia zajmował się tańcem, teatrem i kabaretem i do tego właśnie jest napisana duża część jego muzyki. Zawsze próbował nowych pomysłów w swojej muzyce. Potrafił pisać w stylu późnoromantycznym z chromatycznymi harmoniami, ale pisał też w bardziej nowoczesnych stylach, często używając bardzo prostych pomysłów. Zawsze bardziej interesowały go piękne melodie niż pisanie skomplikowanych rytmów. Jego trzy Gymnopédie nadal cieszą się ogromną popularnością. Wydają się pochodzić ze staromodnego świata, w którym jest wielka prostota. Jego trzy Gnossiennes (1890) brzmią bardziej orientalnie, a Satie napisał kilka bardzo dziwnych uwag w muzyce. Jego utwór fortepianowy Vexations (1893) jest krótkim utworem z dziwnymi, chromatycznymi akordami, który pianista ma wówczas zagrać 840 razy. Uspud był wczesnym przykładem tego, co później stało się "Teatrem absurdu". Cały tekst pisany był małymi literami: po raz pierwszy w historii miało to miejsce. Napisał wiele piosenek kabaretowych.

Później, po studiach w Schola Cantorum, stał się sławny, a następnie napisał wiele utworów fortepianowych o zabawnych tytułach i dziwnych komentarzach (np. "jak słowik z bólem zęba"). Parada ma dziwne instrumenty, takie jak maszyny do pisania. Sokrate był jego najpoważniejszym dziełem.

Po jego śmierci wszyscy znieważeni przez niego ludzie pisali o Satie, że był złym kompozytorem. W rezultacie prawie zapomniano o nim aż do lat sześćdziesiątych, kiedy to John Cage zainteresował się jego muzyką i sprawił, że stała się ponownie popularna. Wielu surrealistycznych artystów często inspirowało się muzyką i ideami Satiego.