Rozbiory Polski
Rozbiory Polski lub rozbiory Rzeczypospolitej Obojga Narodów to termin używany w historii. Miały one miejsce w drugiej połowie XVIII wieku i zakończyły istnienie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Miały miejsce trzy rozbiory Rzeczypospolitej Obojga Narodów:
- 5 sierpnia 1772 r.
- 23 stycznia 1793 r.
- 24 października 1795 r.
Rozbiorów dokonały Prusy, Rosja i Austria Habsburgów, dzieląc między siebie ziemie Rzeczpospolitej.
Rzadziej używany termin "IV rozbiór Polski" może odnosić się do każdego późniejszego podziału ziem polskich, a konkretnie:
Historia
Preludium
Polska-Litwa w swym końcowym okresie (połowa XVIII wieku), przed rozbiorami nie była już państwem w pełni suwerennym. Była niemal wasalem, czy też rosyjskim państwem satelickim, w którym rosyjscy carowie skutecznie wybierali polskich królów. Dotyczy to zwłaszcza ostatniego króla Rzeczypospolitej Stanisława Augusta Poniatowskiego, który od pewnego czasu był kochankiem cesarzowej Katarzyny Wielkiej.
W 1730 r. sąsiedzi Rzeczpospolitej - Prusy, Austria i Rosja - podpisali tajne porozumienie w celu utrzymania status quo, a konkretnie w celu zapewnienia, że prawa Rzeczpospolitej nie ulegną zmianie. Ich sojusz stał się później znany w Polsce jako "Sojusz Trzech Czarnych Orłów" (lub Traktat Löwenwolde'a), ponieważ wszystkie trzy państwa używały czarnego orła jako symbolu państwowego (w przeciwieństwie do białego orła, symbolu Polski).
Rzeczpospolita pozostała neutralna w wojnie siedmioletniej, choć sympatyzowała z sojuszem Francji, Austrii i Rosji. Zezwoliła wojskom rosyjskim na dostęp do swoich ziem zachodnich jako bazy przeciwko Prusom. W odwecie Fryderyk II Pruski nakazał fałszowanie polskiej waluty, co miało negatywnie wpłynąć na polską gospodarkę.
Polacy próbowali wypędzić obce wojska w powstaniu (konfederacja barska, 1768-1772), ale nieregularne i słabo dowodzone siły nie miały większych szans w starciu z regularną armią rosyjską i poniosły klęskę. Do chaosu przyczyniła się ukraińska rebelia chłopska, Koliwszczyzna, która wybuchła w 1768 r. i doprowadziła do masakry szlachty, Żydów, unickich i katolickich księży, zanim została stłumiona przez polskie i rosyjskie wojska.
Przed rozbiorami: Rzeczpospolita w swoim największym rozkwicie.
