Język niderlandzki

Historia

Język niderlandzki jest językiem zachodnio-germańskim. Gałąź zachodnio-germańska dzieli się na język angielski, fryzyjski, niemiecki i niderlandzki. Dlatego też niderlandzki jest bardzo podobny do angielskiego w słownictwie i gramatyce, choć bardziej przypomina niemiecki niż angielski.

Północnogermańskie języki: duński, norweski, szwedzki i islandzki są również częścią gałązki języków germańskich. Język niderlandzki jest również w niektórych przypadkach podobny do tych języków.

Język niderlandzki sprzed 1170 roku jest nazywany staroniderlandzkim (Oudnederlands). Holenderski pomiędzy 1170 a 1500 rokiem jest nazywany Średni Holenderski (Middelnederlands), który jest również nazywany Diety. To dlatego holenderski jest nazywany holenderskim w języku angielskim. Samo słowo "holenderski" pochodzi od proto-germańskiego słowa theodiscus, które oznacza "język zwykłych ludzi" i które w tamtym czasie było również używane w odniesieniu do Niemców i ich języka. Z czasem współczesne angielskie użycie odnosi się do języka Holendrów, a nie Niemców. Holenderskie słowo oznaczające język niemiecki, Duits, pochodzi z tego samego źródła.

Najstarszą znaną holenderską książką jest Wachtendonckse Psalmen, która została napisana w 900 roku. Pierwszym holenderskim pisarzem, którego znamy z nazwiska jest Hendrik van Veldeke, który urodził się około 1150 roku.

Listy

Język niderlandzki używa tego samego alfabetu rzymskiego (liter) co angielski.

Samogłoski

Uwaga: E może być również schwa (jak w the)

• oe - jak "ou" w tobie
• eu - jak francuskie "eu" w fleur
• ui - typowy dźwięk holenderski, ale prawie identyczny z francuskim słowem oeuil (= oko)
• ou/au - podobny w brzmieniu
• ij/ei - typowy dźwięk holenderski, taki sam jak "ej" w esperanto (nie w polskim)
• aai - jak "i" w lodzie
• eeuw - typowe brzmienie holenderskie
• ieuw - trochę jak "iew" w widoku

Sylaby otwarte i zamknięte

Sposób wymawiania samogłosek zależy od tego, czy sylaba jest otwarta czy zamknięta. Jeżeli sylaba jest otwarta, krótkie samogłoski pisane są wymawiane jako długie. Krótko zapisane samogłoski są wymawiane jako krótkie tylko wtedy, kiedy sylaba jest zamknięta. Przykład:

Słowo praten może być podzielone na 2 sylaby: Pra|ten. Ponieważ pra jest otwarte, a jest wymawiane jak aa.

Słowo plat ma tylko jedną sylabę, a więc a jest krótkie (po prostu a).

Istnieje jednak wyjątek od tej reguły. Jest nim "e". Dzieje się tak dlatego, że "e" może być również "niemym e" (Schwa) (znak IPA ə). W większości słów, kiedy otwarta sylaba kończy się na e, jest to krótkie e. Dlatego otwarte sylaby z długim e (ee) są zapisywane jako ee. Przykład:

Słowo "me" zawiera e i nie jest wymawiane jako "mee". (Mee ma zupełnie inne znaczenie).

Istnieją jednak również wyjątki od tej reguły. Można to zaobserwować w słowie meenemen. Słowo to można podzielić na trzy sylaby: mee|ne|men. E w pierwszych dwóch sylabach jest długie, ale ostatnia jest niemym e.

Nieme e występuje również w końcówce czasowników (zazwyczaj -en).

Spółgłoski

• b
• c
• d
• f
• g/ch - nie wymawiane jak angielskie G; holenderskie G wymawia się w tylnej części gardła z "drapiącym" dźwiękiem. Na południu Holandii G wymawia się inaczej (tzw. miękkie G) niż na północy (twarde G).
• h
• j - jak "y" w you
• k
• l
• m
• n
• p
• q - używane rzadko; wymawiane jak k
• r - nie tak jak w języku angielskim; holenderskie R jest bardziej toczącym się R
• s
• t
• v
• w
• x - używane rzadko, głównie w wyrazach obcych, wymawiane jak ks
• z

Uwaga: W słowach, które kończą się na "-d", "-d" wymawia się jak "-t".

Gramatyka

Gramatyka języka niderlandzkiego jest nieco inna niż angielskiego. Kolejność, w jakiej słowa są umieszczane w zdaniach jest inna w zdaniach złożonych. Najprostszą strukturą zdania jest "Podmiot - Czasownik". Język niderlandzki ma kilka czasów gramatycznych. Najczęściej używane to:

• niekompletny present simple
• niedokończony czas przeszły (past simple)
• teraźniejszość doskonała
• czas przeszły (pasuje idealnie)

Czas teraźniejszy niedokonany

Najprostszym czasem czasownika jest onvoltooide tegenwoordige tijd (ott; present simple). Ott jest używany, kiedy coś dzieje się teraz, lub regularnie (jak: Hij eet regelmatig (On je regularnie)). Większość czasowników jest odmieniana w regularnej formie (te czasowniki są nazywane regelmatige werkwoorden (czasowniki regularne)). Rdzeń słowny czasownika jest nadal obecny we wszystkich koniugacjach (zmianach). Poprawny sposób robienia tego to

Uwaga*: Rdzeń czasownika jest bezokolicznikiem czasownika bez końcowego -en. W niektórych czasownikach, pierwsza sylaba jest otwarta, i każda samogłoska jest długa. Rdzeń zmienia się na pisaną długą samogłoskę. Więc rdzeń lopen staje się loop. Jeżeli końcówka -en jest następnie dodana do rdzenia (na przykład z wij), forma pisemna staje się znowu krótka (ale nadal będzie wymawiana jako długa samogłoska).

Czas przeszły

Formą przeszłą ott jest onvoltooid verleden tijd (ovt; past simple). Sposób, w jaki czasowniki odmieniają się w ovt nie jest łatwy do zrozumienia i często jest mylony. Jest tak dlatego, że niektóre czasowniki odmieniają się przez dodanie D, podczas gdy inne odmieniają się przez dodanie T. Sposobem na rozwiązanie tego problemu jest tak zwany 't kofschip. Jeżeli czasownik bez -en (rdzeń w większości czasowników, ale nie zawsze) kończy się spółgłoską, która jest również w "'t kofschip", czasownik odmienia się przez T. Przykład:

Czasownik praten (rozmawiać) odmienia się przez T, ponieważ prat kończy się na T.

Czasownik może być teraz zmieniony w następujący sposób:

Istnieją jednak słowa w "'t kofschip" nie są tak proste. To jest na przykład w słowie vrezen (bać się). Rdzeń czasownika to vrees, więc wydaje się, że czasownik odmienia się przez T. To nie jest prawda (odmienia się przez D), ponieważ vrezen minus -en to vrez. Z nie ma w "'t kofschip", więc czasownik odmienia się przez D.

Czasownik może być teraz zmieniony w następujący sposób:

Czasowniki kontynuujące

Chociaż Holendrzy mają rodzaj czasu teraźniejszego ciągłego (forma -ing czasowników w języku angielskim), nie używają go zbyt często. Przykład:

Sens "Jem", to po niderlandzku "Ik eet", czyli dosłownie "Jem".

Czas teraźniejszy ciągły w języku niderlandzkim to "Ik ben etende", ale to prawie nigdy nie jest używane.

Właściwie, są trzy rodzaje czasowników ciągłych w niderlandzkim.

1. Pierwszy typ jest formą czasownika zijn (być) z rzeczywistym czasownikiem ciągłym. To jest zrobione, przez dodanie de na bezokoliczniku. Nie jest źle używać tego w holenderskim, ale będzie to brzmiało bardzo dziwnie. Jest to używane tylko w bardzo formalnych tekstach.
2. Drugi typ jest typem, gdzie czasownik faktycznie funkcjonuje jako przysłówek. W zależności od tematu, czasownik zmienia się przez dodanie albo "d" albo "de" do bezokolicznika. Czasownik ma wtedy funkcję while..... Przykład: Hij liep drinkend de supermarkt uit. Po angielsku jest to He walked out of the supermarket, while drinking .
3. Trzeci typ jest typem, który jest często używany. Użycie tego typu można porównać do angielskiego typu continuous. Jest on używany, kiedy coś jest robione, w tym momencie, ale jeszcze nie jest zakończone. Jest tworzony przez formę zijn + aan het + bezokolicznik. Przykład: Ik ben aan het lopen, co oznacza I am walking (at the moment).

Przykłady

przywitanie (hello)
Nazywam się... (my name is...)
Kocham cię
tak
nie

Numery

jeden
dwa
trzy
cztery
pięć
sześć (sześć)
siedem (siedem)
osiem (osiem)
dziewięć (dziewięć)
dziesięć (dziesięć)
jedenaście (jedenaście)
dwanaście (dwanaście)

W liczbach z trzema cyframi (np. 100), Holendrzy zamieniają u na o i zastępują 1 z r. Przykład:

Liczba 100 staje się: honderd, co dosłownie oznacza sto.

Podstawowe wyrażenia niderlandzkie