Wozzeck

Historia opery

Akt I

Scena 1 (Suite): Wozzeck pracuje jako fryzjer. Podczas gdy on goli kapitana, kapitan mówi Wozzeckowi, że uważa, iż Wozzeck prowadzi złe życie, ponieważ miał dziecko z kobietą (Marie), nie będąc z nią żoną. Wozzeck mówi, że ciężko jest mu być dobrym, bo jest biedny. Przypomina Kapitanowi, że Jezus powiedział: "Niech przyjdą do mnie małe dzieci" (Mk 10, 14). Kapitan jest zdezorientowany tą uwagą.

Scena 2 (Rapsodia i piosenka myśliwska): Wozzeck i jego przyjaciel Andres tną kije jak słońce zachodzi. Wozzeck mieć straszny wizja: on widzieć the tonący słońce the świat w płomień.

Scena 3 (Marzec i Kołysanka): Żołnierze maszerują przed pokojem Marie. Jej sąsiadka, Margret, mówi Marii, że jest zła, bo flirtuje z żołnierzami. Potem przychodzi Wozzeck i mówi Marii o strasznych wizjach, które miał.

Scena 4 (Passacaglia): Lekarz mówi Wozzeckowi, że nie powinien kaszleć na ulicy (Büchner napisał: "siki na ulicy"). Mówi, że przeprowadza eksperyment medyczny. Wozzeck jest tak prosty, że mu wierzy. Lekarz cieszy się, że słyszy o strasznych wizjach Wozzecka.

Scena 5 (Rondo): Marie podziwia Drum-major przed swoim pokojem. Chce ją kochać. Na początku odwraca się od niego, ale potem się poddaje i oni razem pędzą.

Akt II

Scena 1 (Sonata-Allegro): Marie mówi swojemu dziecku, by poszło spać, podziwiając kolczyki, które dała jej Drum-major. Nadchodzi Wozzeck. Pyta ją, skąd wzięła kolczyki. Ona mówi, że je znalazła. Wozzeck nie wie, czy jej wierzyć, ale daje jej trochę pieniędzy i wychodzi. Marie wie, że jej zachowanie jest złe.

Scena 2 (Fantazja i fuga na 3 tematy): Doktor spieszy się do kapitana na ulicy, który każe mu zwolnić. Doktor przeraża kapitana, myśląc o paskudnych chorobach, które może dostać. Kiedy Wozzeck przychodzi, dokuczają mu, mówiąc, że Marie kocha kogoś innego.

Scena 3 (Largo): Wozzeck rozmawia o tym z Marie. Ona przyznaje, że ma chłopaka. Wozzeck jest wściekły. Ma zamiar ją uderzyć, kiedy go zatrzyma, mówiąc, że nawet jej ojciec nigdy nie odważył się jej uderzyć. Ona mówi: "lepiej nóż w brzuchu, niż twoje ręce na mnie". To daje Wozzeckowi pomysł na zemstę.

Scena 4 (Scherzo): Wozzeck widzi Marie tańczącą z Drum-majorem w tłumie. Andres pyta Wozzecka, dlaczego siedzi sam. Pijak wygłasza kazanie, potem idiota podchodzi do Wozzecka i mówi, że czuje krew.

Scena 5 (Rondo): W barakach w nocy, Wozzeck nie może spać. On trzyma Andresa na nogach. Wchodzi Drum-major. On jest pijany. Wyciąga Wozzecka z łóżka, by z nim walczyć.

Akt III

Scena 1 (Wynalazek na temat): W swoim pokoju w nocy, Marie czyta sobie z Biblii. Chce, żeby jej wybaczono.

Scena 2 (Wynalazek na jednej nocie (B)): Wozzeck i Marie spacerują w lesie nad stawem. Marie chce wyjść, ale Wozzeck ją zatrzymuje. Księżyc lśni jaskrawoczerwonym blaskiem. Wozzeck postanawia, że jeśli nie może mieć Marii, to nikt inny nie może, a on ją dźga.

Scena 3 (Wynalazek na rytm): Ludzie tańczą w pubie. Wchodzi Wozzeck, a kiedy widzi Margretę, tańczy z nią i ściąga ją na kolana. Obraża ją, a potem prosi, by zaśpiewała mu piosenkę. Ona śpiewa, ale potem zauważa krew na jego ręce i łokieć; wszyscy zaczynają na niego krzyczeć, a Wozzeck pędzi.

Scena 4 (Wynalezienie na 6-cio nitkowym akordzie): Wozzeck wraca do miejsca, w którym zabił Marie. Wozzeck uważa, że nóż, którym zabił Marie, udowodni, że to on jest mordercą. Wrzuca nóż do stawu. Gdy znów pojawia się krwawo-czerwony księżyc, wchodzi do stawu, by spróbować umyć krew z jego ciała, ale utonie. Kapitan i Doktor, przechodząc obok, słyszą jęki Wozzecka i pędzą w przerażeniu.

Intermezzo (Wynalazek na tonacji (d-moll)): To interludium prowadzi do finału.

Scena 5 (Wynalazek na ósmym moto perpetuo, quasi toccata): Następnego ranka grupa dzieci bawi się w słońcu. Ludzie mówią sobie nawzajem, że ciało Marie zostało znalezione. Wszystkie dzieci uciekają, żeby zobaczyć. Mały chłopiec Marie i Wozzeck bawi się na koniu-zabawce. Zatrzymuje się i biegnie za innymi dziećmi do stawu.

Historia opery

Berg widział sztukę Büchnera "Woyzeck" w 1914 roku. Po raz pierwszy została ona wykonana w Wiedniu. Sztuka była reklamowana jako Woyzzeck, ponieważ ludzie nie potrafili odczytać pisma Büchnera. Dlatego Berg używa tej pisowni do swojej opery.

Berg od razu wiedział, że chce zrobić z tej sztuki operę. Büchner, który zmarł w 1837 roku w wieku 23 lat, pozostawił sztukę niedokończoną. Berg wziął z tej sztuki piętnaście scen i zrobił z nich operę z trzema aktami. Dla każdej sceny skomponował muzykę o określonej formie, tak aby muzyka rozwijała się w sposób bardzo zorganizowany. Dokonał zmian w samym libretcie.

Chociaż Berg rozpoczął pracę nad operą w 1914 roku, to w czasie I wojny światowej służył w wojsku, więc nie miał czasu na kontynuowanie pracy nad nią aż do 1917 roku. Operę ukończył w kwietniu 1922 roku. Erich Kleiber dyrygował pierwszym przedstawieniem w berlińskiej Operze Narodowej 14 grudnia 1925 roku. Szybko zyskał sławę i był wykonywany na wszystkich wielkich scenach operowych w Europie. Odniosła tak wielki sukces, że Berg potrafił utrzymać się z zarobionych na niej pieniędzy.

Styl muzyczny

Wozzeck była pierwszą dużą operą napisaną w nowoczesnym stylu XX wieku. Duża część muzyki jest atonalna (nie w żadnej tonacji), więc Berg potrafił wykorzystać to do wyrażenia szaleństwa Wozzecka. Czasami muzyka staje się bardziej tonalna, zwłaszcza gdy opowiada o miłości i człowieczeństwie. Część muzyki o żołnierzach opiera również na pieśni ludowej, którą traktuje w szczególny sposób.

Inną techniką muzyczną, którą wykorzystuje, jest motyw przewodni, w którym poszczególne postaci lub rzeczy są powiązane z poszczególnymi tematami lub ideami muzycznymi. Technika ta może być bardzo przydatna do sugerowania pewnych rzeczy. Na przykład motywem przewodnim są kolczyki, które Drum-dur dał Marii. Kiedy dur kocha się z Marią, słyszymy ten motyw przewodni. Muzyka uświadamia nam, że on nie zmusza jej do kochania się z nim, ale że ona jest chętna. W innym miejscu muzyka wojskowa mówi nam, że Marie myśli o Drum-dur.

Kolejnym motywem przewodnim jest akord, który słyszymy, gdy Wozzeck, w pobliżu początku opery, mówi o "biednych ludziach takich jak my". Akord, który słyszymy, jest używany w innych częściach opery, gdy bohaterowie nie są wystarczająco silni, by zmienić swoją sytuację życiową.