Bitwa pod Stamford Bridge

Tło

Król Anglii Edward Wyznawca zmarł w styczniu 1066 r. nie pozostawiając dziedzica. Spowodowało to walkę o to, kto zostanie królem po nim. Wielu pretendentów z całej północno-zachodniej Europy uważało, że to oni powinni zostać następcami. Wśród nich był król Norwegii, Harald Hardrada. Według kroniki anglosaskiej Norwegowie zgromadzili flotę składającą się z 300 statków, by najechać Anglię. Armia norweska liczyła około 11 000 ludzi. Do Hardrady, który dotarł do wybrzeży Anglii we wrześniu, dołączyły siły zwerbowane we Flandrii i Szkocji przez Tostiga Godwinsona. Tostig był zły na swojego starszego brata Harolda (który został wybrany na króla przez Witan po śmierci Edwarda). Stracił stanowisko hrabiego Northumbrii i został wygnany w 1065 roku. Tostig przeprowadził serię ataków na wybrzeże Sussex w Anglii wiosną 1066 roku. Król wierzył, że najazd Tostiga na wybrzeże był znakiem, że Wilhelm, książę Normandii, ma zamiar najechać Anglię.

Późnym latem 1066 r. najeźdźcy pod wodzą Norwegów popłynęli w górę rzeki Humber, a następnie Ouse, po czym ruszyli na York. Kiedy wylądowali w Riccall, Godwinson po raz pierwszy dowiedział się o ich inwazji. 20 września pokonali w bitwie pod Fulford armię północnoangielską dowodzoną przez Edwina, hrabiego Mercji, i jego brata Morcara, hrabiego Northumbrii. Po tym zwycięstwie otrzymali kapitulację Yorku. Na krótko zajęli miasto i wzięli z niego zakładników i zapasy. Następnie powrócili na swoje statki w Riccall. Hardrada zaoferował Northumbriom pokój w zamian za ich poparcie dla jego starań o tron. Następnie zażądał więcej zakładników z całego Yorkshire.

W tym czasie Godwinson przebywał w południowej Anglii. Oczekiwał na inwazję księcia Normandii z Francji. Książę Wilhelm był kolejnym pretendentem do angielskiego tronu. Dowiedziawszy się o norweskiej inwazji, Godwinson z wielką prędkością wyruszył na północ ze swoimi wozami mieszkalnymi i tyloma knechtami, ile zdołał zgromadzić. Podróż z Londynu do Yorkshire, odległość około 190 mil, pokonał w zaledwie cztery dni. Godwinson dowiedział się, że Northumbrianie otrzymali rozkaz wysłania dodatkowych zakładników i zapasów do Norwegów w Stamford Bridge. Godwinson pospieszył dalej przez York, by zaatakować ich w tym miejscu 25 września. Dopóki armia angielska nie pojawiła się w polu widzenia, najeźdźcy nie wiedzieli nawet, że w pobliżu znajduje się armia angielska.

Bitwa

Nikt nie jest pewien dokładnej lokalizacji bitwy. Nie ma żadnego opactwa, wikt:marker czy krzyża, który by to miejsce oznaczał. Jednakże, obszar na południowy zachód od miasta zwany "battle flats" może być faktycznym miejscem bitwy. Wikingowie zostali całkowicie zaskoczeni. Odpoczywali w upalny dzień. Hardrada był na tyle pewny siebie, że zostawił jedną trzecią sił wikingów, wraz z dużą częścią uzbrojenia, w ich obozie w Riccall. Gdy angielska armia zaatakowała z góry, wielu wikingów było zupełnie nieprzygotowanych. Główna część armii wikingów znajdowała się po drugiej stronie mostu. Niewielkie siły wikingów utrzymywały podejście do mostu, ale szybko zostały zmiecione z powierzchni ziemi. Według legendy, jeden wojownik wikingów przez pewien czas utrzymywał wąski most przed Anglikami. Zabił on około 40 angielskich wojowników, zanim sam zginął.

W zaciętej walce, która potem nastąpiła, zginęli zarówno Hardrada, jak i Tostig. Większość wikingów na moście zginęła. Z pierwotnej floty liczącej 300 okrętów pozostało tylko tyle ludzi, by obsadzić 24 statki podczas powrotu do Norwegii. Mówi się, że zanim rozpoczęły się walki, Godwinson zaoferował, że zwróci bratu jego earldom, jeśli ten zmieni strony. Ale Tostig stanowczo odmówił.

Efekty uboczne

Stamford Bridge było wielkim zwycięstwem Godwinsona. Pokazało ono, że był on bardzo zdolnym dowódcą. Pokazało również, jak dobrze wyszkoleni byli jego Housecarls. Ale Stamford Bridge zawsze będzie w cieniu bitwy pod Hastings, która miała miejsce niecałe trzy tygodnie później. Bitwa pod Stamford Bridge sprawiła, że armia Godwinsona była bardzo zmęczona i potrzebowała odpoczynku. Stracił on siły swoich dwóch hrabiów z wcześniejszej bitwy. Otrzymał jednak wiadomość, że książę William wylądował. Szybko pomaszerował swoją zmęczoną armią do Londynu, zatrzymując się w Waltham Abbey na tyle długo, by pomodlić się o kolejne zwycięstwo. 12 października był w Londynie, próbując znaleźć więcej żołnierzy, by uzupełnić swoją armię przed starciem z Wilhelmem pod Hastings. 14 października Godwinson uformował swoją armię na grzbiecie, patrząc z góry na pole bitwy. W ten sposób rozpoczęła się bitwa pod Hastings i koniec anglosaskiego panowania w Anglii.