Dziewięcioro Pintupi

Tło

Większość rodzin Pintupi osiedliła się w społecznościach wiejskich ponad 20 lat wcześniej. Począwszy od lat 30-tych XX wieku, Pintupi byli zmuszeni do opuszczenia swojej ojczyzny z powodu testów broni przeprowadzanych w Woomera. Większość została zabrana do Papunya, bardzo daleko na wschodzie, która historycznie jest ziemią Luritja. Inni zostali przeniesieni na północny zachód do Balgo, w kraju Kukatja. Po tym czasie, Pintupi podobno zrezygnowali z poszukiwania swoich krewnych żyjących na pustyni, po tym jak stracili kontakt z całą społecznością. Wierzyli, że tacy ludzie umarli.

Do lat 60-tych XX w. było tylko kilka rodzin wciąż żyjących jako koczownicy na pustyni. Większość z nich słyszała o Białych ludziach i miejscach takich jak Papunya. Jednak nie mieli z nimi kontaktu. Zdecydowali się żyć w sposób, w jaki żyli od zawsze. Był to problem, ponieważ wszyscy byli blisko spokrewnieni. Pintupi przestrzegają ścisłego systemu pokrewieństwa (zwanego grupami skóry), który mówi, kogo mogą poślubić. Dzięki temu unikają chowu wsobnego. Ponieważ na wielkiej pustyni nie pozostało wiele rodzin, nie było prawie żadnych kwalifikujących się partnerów dla młodszych mężczyzn i kobiet.

Znacznie później, w 1976 r. Terytorium Północne uchwaliło ustawę o prawach do ziemi Aborygenów. Wielu Pintupi zaczęło powracać na swoje ziemie, aby zakładać stałe społeczności. W 1981 roku założyli oni miasto Kintore. Dalej na zachód, Kiwirrkurra została założona w 1983 roku w pobliżu jeziora Mackay. Ta słona równina jest sercem ojczyzny Pintupi i to właśnie tam najczęściej mieszkała ta szczególna rodzina.

Historia rodziny

Pierwotnie rodzinie przewodził mężczyzna o imieniu Waku Tjungurrayi. Miał on cztery żony: Papalya, Nanu, Watjunka i jeszcze jedną kobietę (której imię nie jest znane osobom postronnym). Wszystkie te żony były siostrami należącymi do grupy etnicznej Nangala. Papalya była główną żoną Waku. Mieli trójkę dzieci: Topsy, Warlimpirrnga i Takariya. Waku miał także jeszcze jedno dziecko, Piyiti, z czwartą (nienazwaną) siostrą. We wczesnych latach rodzina ta czasami podróżowała i polowała z inną grupą. Przewodził jej człowiek o imieniu Tjukurti Tjakamarra (później znany jako Freddy West). W 1962 roku West i jego rodzina zdecydowali, że zamieszkają w Papunya. Waku nie chciał odejść, więc opuścili rodzinę Waku i udali się na wschód.

Około rok później najstarsza córka, Topsy, opuściła grupę. Wyszła za mężczyznę o imieniu Tommy Tjakamarra, który natknął się na rodzinę w drodze na północny wschód do Mikantji. Topsy nie miała nikogo, kogo mogłaby poślubić w swojej grupie, a Tommy miał odpowiednie nazwisko. Wyjechali więc i osiedlili się w Mikantji. Mniej więcej w tym czasie zmarła matka Piyiti.

Waku zmarł około 1964 roku. Wkrótce potem do grupy dołączył mężczyzna o imieniu Lanti (lub "Joshua"), który ożenił się z trzema wdowami. Mieszkał on wcześniej w Balgo, ale opuścił je po tym, jak popadł w kłopoty z katolickimi misjonarzami. Natknął się na grupę podczas wędrówki na południe przez pustynię. Zajął miejsce Waku jako przywódca grupy. Jego główną żoną była Nanu. Mieli trójkę dzieci: Tamayinya, Yalti i Yukultji. Lanti miał jeszcze jedno dziecko, Walala, z Watjunką. Watjunka zmarł gdzieś w latach 70-tych. Kiedy Lanti zmarł około 1980 roku, w grupie pozostało dziewięć osób.

Członkowie

Grupa składała się z dwóch kobiet i ich siedmiorga dzieci. Wszystkie urodziły się na pustyni, więc ich dokładny wiek nie jest znany.

• Papalya (Nangala) - Pierwotna matka grupy. Urodziła się prawdopodobnie w połowie lat 30-tych, w chwili nawiązania kontaktu miała około 50 lat.
• Nanu (Nangala) - siostra Papalyi i druga matka grupy. Również w wieku około 50 lat. Urodzona w Marapinti, na północny zachód od miejsca gdzie dziś znajduje się Kiwirrkurra.
• Piyiti (Tjapaltjarri) - Najstarszy syn Waku, miał wówczas około 26 lat. Jego matka zmarła kilka lat przed śmiercią Waku.
• Warlimpirrnga (Tjapaltjarri) - Starszy syn Papalii. Urodził się około 1959 roku, miał wtedy około 25 lat. Został przywódcą grupy po śmierci Lantiego.
• Takariya (Napaltjarri) - Młodsza córka Papalii. Urodzona około 1960 roku, miała wtedy około 24 lat.
• Tamayinya (Tjapangati) - Znany również jako Tamlik. Syn Lanti i Nanu. Około 15 lat w tamtym czasie.
• Yalti (Napangati) - Najstarsza córka Lanti i Nanu, wówczas około 14 lat. Zamężna z Warlimpirrnga od początku lat 80-tych, wkrótce po śmierci ojca.
• Yukultji (Napangati) - Młodsza córka Lanti i Nanu, mająca wówczas około 12 lub 13 lat.
• Walala (Tjapangati) - Najmłodsze z dzieci, około 12 lat. Syn Lanti i Watjunka.

Mapa obszaru na zachód od Alice Springs w połowie lat 80-tych. Ojczyzna Pintupi jest skupiona wokół jeziora Mackay (Wilkinkarra).

Historia

Życie na pustyni

Rodzina żyła podróżując między tymczasowymi wodopojami wokół jeziora Mackay. Podążali za chmurami, ponieważ obecność wody dyktowała im, dokąd pójdą. Nosili tylko małe paski zrobione z włosów. Do polowań nosili 2-metrowe (7 stóp) drewniane włócznie, miotacze włóczni i bumerangi. Mieli także głowicę siekiery, którą Lanti przywiózł z Balgo. Grupa żywiła się głównie jaszczurkami, czarownicami i roślinami z buszu. Polowali również na królika, kangura, emu, goannę i węża.

Rodzina znała takie miejsca jak Papunya, Balgo i Mikantji. Wiedzieli, że mieszkają tam ich krewni. Ale Lanti zawsze trzymał grupę z dala od tych miejsc. Słyszeli również historie o kartiya (białych), ale nie rozumieli kim oni są. Nieliczne spotkania z nowoczesnymi obiektami (samochody, samoloty) kojarzyły im się z siłami nadprzyrodzonymi. W jednym z wywiadów Warlimpirrnga wspominał: "Joshua opowiadał nam o białych ludziach i samochodach. Wiedzieliśmy, że wokół nas zamykają się nie-Aboriginalni ludzie. Nie wiedzieliśmy, co się dzieje."

Na domiar złego, byli ludzie, którzy wiedzieli, że ta rodzina nadal mieszka na pustyni. Należeli do nich Topsy i Freddy West. Oni i ich rodziny przenieśli się do Kiwirrkurra w 1983 roku. Inni miejscowi czasami widzieliby ogniska w oddali w nocy i ślady stóp w piasku i wiedzieli, że należą do grupy wędrującej po pustyni. Mówi się, że departament opieki społecznej terytorium wiedział o tej szczególnej grupie już w 1962 roku, a antropolodzy pracujący z Pintupi w tym czasie często słyszeli o tych ludziach.

Ojciec, Lanti (lub "Joshua"), zmarł gdzieś około 1980 roku. Zmarł w Kuwarla, na północnym krańcu jeziora Mackay. Jak to jest w zwyczaju, rodzina w żałobie wyjechała z okolicy. Udali się na południe, mając nadzieję na odnalezienie krewnych.

Nawiązywanie kontaktu

Do spotkania, które doprowadziło do opuszczenia przez grupę pustyni, doszło 13 października 1984 roku. Warlimpirrnga i Piyiti byli na polowaniu. Byli nad jeziorem Mackay, około dwóch dni marszu od miejsca, gdzie ich rodzina rozbijała obóz. Zobaczyli dym wydobywający się z ogniska na południe. To było w Winparku, wodopoju pomiędzy Kiwirrkurra i Kintore. Mężczyzna o imieniu PintaPinta i jego dwaj synowie zakładali tam stację benzynową. Po zmroku Warlimpirrnga zbliżył się do grupy. Byli ubrani i siedzieli obok pojazdu z napędem na cztery koła. Czerpali wodę dla Warlimpirrngi z pompy.

Warlimpirrnga był przerażony. Był też zły, bo ci obcy siedzieli na ziemi jego przodków. W rzeczywistości byli spokrewnieni, ale nie znali się nawzajem. Warlimpirrnga wiedział o swoich krewnych tylko tyle, ile opowiedziały mu o nich matki. Pokłócili się i Pinta Pinta przestraszyła się. Każdy z nich myślał, że ten drugi jest pierzastym (czarownikiem). Kiedy syn mężczyzny oddał strzał z karabinu, Warlimpirrnga uciekł. Zabrał swoją rodzinę na północ, w głąb pustyni w poszukiwaniu bezpieczeństwa. Było to ich pierwsze spotkanie z innymi ludźmi od 20 lat.

Tymczasem Pinta Pinta i jego rodzina pojechali na zachód przez noc do Kiwirrkurra. Powiedział wszystkim, że widzieli człowieka o pierzastych stopach. Ale kiedy opisał im tego człowieka, Freddy West powiedział, że myśli, że to Warlimpirrnga. Następnego dnia starszyzna spotkała się i postanowiła odnaleźć grupę i sprowadzić ich do siebie. 15 października zespół siedmiu Pintupi i Charlie McMahon, koordynator społeczności, wyruszył do Winparku. Razem podążali śladami grupy przez pustynię w dwóch samochodach z napędem na cztery koła. Drugiej nocy zobaczyli w oddali ognisko rodziny. Następnego dnia McMahon musiał wracać. Jego przyjaciel, Geoff Toll, pojechał, by kontynuować poszukiwania z innymi. Znaleźli rodzinę następnego ranka, 18 października. Śledzili ich na północ przez 250 km (160 mil) do Maruwa, wodopoju w pobliżu jeziora Mackay.

Warlimpirrnga wspomina, że po raz pierwszy zobaczył białego człowieka Tolla: "Nie mogłem w to uwierzyć. Myślałem, że to diabeł, zły duch. Był koloru chmur o wschodzie słońca". Yalti myślała, że biały człowiek był duchem zesłanym, aby ukarać ją za coś, co zrobiła źle. Rodzina była bardzo przestraszona. Próbowali uciekać i ukrywać się przed tropicielami. Warlimpirrnga próbował ich zaatakować, ale Freddy West zdołał go uspokoić, pokazując mu, jak są spokrewnieni. Tropiciele dali rodzinie dżem z puszki i kawałki czekolady do jedzenia. Przekonali rodzinę, aby pojechała z nimi do Kiwirrkurra. Powiedzieli im, że jest tam dużo jedzenia i że woda wypływa z rur. Yalti powiedział, że ta koncepcja była dla nich niewiarygodna.

Po kontakcie

Kiedy dotarli do Kiwirrkurra, rodzina zobaczyła swoich krewnych po raz pierwszy od ponad 20 lat. Byli źli na nich za to, że zostawili ich w tyle i nie przyszli ich odnaleźć. Kiedy zobaczyli Topsy, jej brat i siostra byli tak wściekli, że ją uderzyli. Po kilku dniach Takariya została wydana za mąż za Freddy'ego Westa. Był to gest pomiędzy obiema grupami.

Impact

Znaczenie tego wydarzenia było rozumiane na wiele różnych sposobów. Agencje służące Aborygenom uważały, że odkrycie grupy pomoże im w debacie na temat praw do ziemi dla rdzennych mieszkańców. Fred Myers, antropolog, który został zaproszony do Kiwirrkurra, aby zbadać nową grupę, twierdzi, że wydarzenie to stało się częścią walki Pintupi o odzyskanie autonomii, którą utracili, gdy po raz pierwszy wyszli z pustyni, aby osiedlić się w Papunya. Twierdzi on, że ich głównym celem było utrzymanie zdolności nowych ludzi do rządzenia się własnym życiem.

Wiadomości

Zanim wieści o odkryciu grupy rozeszły się, przywódcy Kiwirrkurra starali się chronić prywatność członków rodziny. Chcieli również uchronić ich przed tym samym rodzajem wstydu czy dokuczania, którego sami doświadczyli wychodząc z pustyni wiele lat wcześniej.

Jedną z pierwszych osób, które dowiedziały się o tym wydarzeniu, był minister do spraw Aborygenów, Clyde Holding. Jego departament chciał wykorzystać historię grupy w kampanii na rzecz praw Aborygenów do ziemi. Holding przekazał tę historię do gazety The Herald z Melbourne. W zamian, gazeta zgodziła się nie mówić nikomu, gdzie była grupa. Historia została po raz pierwszy opisana na pierwszej stronie gazety 24 października, z nagłówkiem twierdzącym, że "odnaleziono zaginione plemię". Wiadomość wywołała sensację i natychmiast trafiła na pierwsze strony gazet w całym kraju. Stali się oni popularnie znani jako "Pintupi Nine" lub "Ostatni Nomadzi". Sami członkowie rodziny opowiedzieli swoją historię dopiero w późniejszym okresie życia.

Ten rozgłos stał się problemem dla Holdinga. Przywódcy w Kiwirrkurra byli źli na niego za przekazanie tej historii do prasy. Gazeta opublikowała zdjęcia członków rodziny bez ich zgody. To spowodowało, że inni reporterzy próbowali dostać się do ich społeczności, aby uzyskać informacje. Nie zgadzali się również z tym, jak media opisywały to wydarzenie. Niewielka ilość informacji przekazanych prasie doprowadziła do powstania romantycznych raportów o "pierwszym kontakcie" lub "odkryciu". Ale z punktu widzenia Pintupi, rodzina była krewnymi, których znali i z którymi mieli wspólną historię. Według nich, grupa nie została "odkryta", ale po prostu wracała do siebie po rozdzieleniu.

Zdrowie

Kiedy przybyli po raz pierwszy, lekarz z Kintore zbadał rodzinę i stwierdził, że są silni, sprawni i bardzo zdrowi. Ale w ciągu kilku dni wszyscy zachorowali. Nie mieli żadnej naturalnej odporności na choroby. Holding chciał, aby rządowy zespół lekarzy specjalistów zajął się ich leczeniem. Ale przywódcy Kiwirrkurry nie pozwolili żadnym innym lekarzom zajrzeć do rodziny. Jedynymi ludźmi, którzy mogli ich leczyć, byli miejscowy ngangkari (medyk) i lekarz z Kintore.

W tym czasie Pintupi wciąż obwiniali rządowych lekarzy za śmierć wielu z ich ludzi, którzy przybyli z pustyni w latach 60-tych. Ci ludzie zmarli z powodu infekcji i chorób, a Holding starał się, aby to się nie powtórzyło. Na początku listopada pojawiły się poważne obawy o przetrwanie rodziny. Sekretarz Departamentu Spraw Aborygenów, Charles Perkins, ostro skrytykował przywódców Kiwirrkurra za naruszanie praw obywatelskich rodziny. Powiedział, że jeśli nie otrzymają oni odpowiedniej opieki medycznej, cała dziewiątka umrze w ciągu dwóch miesięcy.

Lekarz w Kintore uważał, że to Pintupi są odpowiedzialni za podjęcie decyzji, co jest najlepsze dla nich samych. Zaufali mu i pozwolili mu leczyć rodzinę. Wszystkich dziewięciu członków rodziny złapało kaszel i infekcję bakteryjną zwaną treponemą. Lekarz wyleczył ich i dał im kilka szczepionek. W końcu wrócili do zdrowia.

Dzisiaj

Najstarszy brat, Piyiti, wrócił na pustynię w 1986 roku. Wyjechał w tajemnicy, zacierając ślady, aby nikt nie mógł go śledzić. Nie jest jasne, dlaczego wyjechał, ani czy ktokolwiek wie dlaczego. Jeden z miejscowych twierdził, że to dlatego, iż słyszał historie o ludziach Pintupi umierających na choroby i bał się, że to samo może spotkać jego. McMahon uważa, że to dlatego, że trudno było mu się przystosować (zaadaptować) do różnych rzeczy - szczególnie do konfliktów, ponieważ całe życie mieszkał z rodziną. Istnieją różne teorie na temat tego, co stało się z Piyiti. Niektórzy uważają, że nadal żyje na pustyni. Warlimpirrnga, w wywiadzie z 2004 roku, twierdził, że widział Piyiti w Alice Springs i powiedział, że teraz nazywa siebie "Yari Yari".

Pozostali pozostali w Kiwirrkura przez wiele lat. W 1998 roku Papalya zmarła na niewydolność nerek. Miała prawdopodobnie prawie 70 lat, kiedy zmarła, i została pochowana w Kiwirrkura. Nanu zmarł w marcu 2001 roku, również w wieku blisko 70 lat. Ze względu na dużą powódź w Kiwirrkura w tym czasie, została pochowana w Kintore.

Sześciu pozostałych członków zostało malarzami szkoły Papunya Tula. Trzej bracia - Warlimpirrnga, Tamayinya (obecnie znany jako Thomas) i Walala - mieszkają obecnie głównie w Alice Springs. Ich obrazy były często sprzedawane za kilka tysięcy dolarów. Szczególnie Warlimpirrnga jest jednym z najbardziej znanych artystów stylu Western Desert. Jego obrazy znajdują się w kilku narodowych galeriach sztuki w całym kraju. On i Yalti mają troje dzieci. Z wyjątkiem Thomasa, wszyscy są żonaci i mają dzieci. Takariya rozstał się z Freddym Westem i ponownie się ożenił. Yalti, Yukultji i Takariya nadal mieszkają w Kiwirrkurra. Cała szóstka nadal mówi tylko w języku Pintupi.

Rodzina ta stała się ostatnią grupą ludzi prowadzących tradycyjny, łowiecko-zbieracki tryb życia w Australii. Byli ostatnimi Aborygenami, którzy nawiązali kontakt z nowoczesną cywilizacją.