Ludwik XIV

Wczesne życie i panowanie

Rodzicami Ludwika byli Ludwik XIII i Anna Austriaczka. Był niespodziewanym dzieckiem króla Ludwika XIII i Anny Austriaczki, którzy przez 22 lata małżeństwa nie mieli dzieci. Został ochrzczony jako Louis Dieudonné (dosłownie: "dar Boży"). W 1643 r., przed jego piątymi urodzinami, zmarł jego ojciec, a Ludwik odziedziczył tron Francji. Ponieważ Ludwik XIV był zbyt młody, by rządzić, jego matka rządziła Francją z kardynałem Mazarinem, włoskim finansistą, który był głównym ministrem Ludwika XIII. Mazarin poprowadził naród przez późniejsze etapy wojny trzydziestoletniej (1618-1648). W tej wojnie Francja walczyła z dynastią Habsburgów, która rządziła Hiszpanią, o militarną supremację w Europie.

Louis jako dziecko

Monarcha absolutny

Po śmierci Mazarina w 1661 r. Ludwik ogłosił, że będzie rządził Francją bez głównego ministra, czego nie uczynił żaden francuski król, jaki kiedykolwiek żył. Zamierzał rządzić jako monarcha absolutny, wierząc, że jego władza jako króla pochodzi od Boga i że jest on odpowiedzialny tylko przed nim. Był zobowiązany do rządzenia dla dobra swojego ludu. Chociaż Ludwik brał na siebie odpowiedzialność za podejmowanie decyzji, rozumiał, że musi rządzić w ramach praw i zwyczajów panujących w jego królestwie. Ludwik szeroko konsultował się ze swoją szlachtą i ministrami, a co tydzień spotykał się z członkami Wysokiej Rady. Stworzył nieformalny gabinet, na czele którego stanął Jean-Baptiste Colbert, główny minister finansów.

Niemniej jednak system monarchii absolutnej podkreślał rolę króla, a żaden monarcha nie odniósł większego sukcesu w kreowaniu wizerunku monarchii niż Ludwik XIV. Przyjął on słońce za swoje godło i związał się z jego promiennym wizerunkiem.

 

Budowa Wersalu

Począwszy od 1661 roku, król Ludwik XIV przekształcił skromny pałacyk myśliwski w lśniący pałac. Ponad 30 000 ludzi pracowało przy budowie Pałacu Wersalskiego, projektu, który przez dziesięciolecia drenował królewski skarbiec. Wydatki obejmowały nie tylko budowę, ale także zmianę kierunku biegu rzek, doprowadzenie słodkiej wody i zasadzenie tysięcy drzewek pomarańczowych, aby zamaskować zapach ścieków, których nie można było odpowiednio odprowadzić. W maju 1682 roku Ludwik przeniósł stolicę Francji do Wersalu, oddalonego o 12 mil od Paryża. Było to motywem Ludwika XIV, aby odsunąć siebie i swoich szlachciców od politycznych intryg Paryża. Stało się to symbolem jego monarchii absolutnej.

Pałac wersalski

Ekspansja francuskiej potęgi w Europie

Chociaż Ludwik marzył o hiszpańskim dziedzictwie dla swoich spadkobierców, jego polityka wojskowa nie miała na celu rozszerzenia terytorium Francji. Pierwsze wojny toczył w celach obronnych, aby zabezpieczyć północną granicę Francji i wyprzeć Hiszpanów ze strategicznych miast.

Ludwik stoczył wojnę o decentralizację (1667-1668), aby dochodzić swoich roszczeń do części posiadłości hiszpańskich po śmierci ojca swojej żony, Filipa IV. Ludwik zażądał hiszpańskich Niderlandów w zamian za prezent ślubny, którego Filip IV nigdy nie zapłacił.

Agresja francuska w hiszpańskich Niderlandach spowodowała pogorszenie stosunków między Francją a Holandią. Holendrzy już od pokoleń walczyli z Hiszpanami, aby uchronić się przed inwazją na ich kraj. Nie mieli zamiaru pozwolić, by Francuzi stanowili takie samo zagrożenie, zajmując terytoria na ich granicy. Rezultatem była wojna w Holandii w latach 1672-1678, podczas której Ludwik po raz kolejny zademonstrował skuteczność francuskiej potęgi. W szeroko zakrojonej kampanii Ludwikowi prawie udało się podbić Holandię. Aby się bronić, Holendrzy otworzyli wały przeciwpowodziowe, zalali okolicę i zamienili Amsterdam w prawdziwą wyspę. Armie Ludwika nie mogły posunąć się dalej i zaczęły negocjować rozejm. Wojna została jednak wznowiona, gdy Hiszpania i Austria sprzymierzyły się z Holandią, a Ludwik podpisał w 1670 r. traktat z Anglią, aby utrzymać angielską flotę neutralną. Żadna ze stron nie mogła odnieść decydującego zwycięstwa, a obie cierpiały z powodu wyczerpania finansowego, co ostatecznie doprowadziło do zawarcia traktatu kończącego wojnę.

Późniejsze panowanie

Ludwik odwołał, lub zakończył, traktat z Nantes. Traktat ten mówił, że we Francji będzie panowała wolność religijna. Oznacza to, że każdy we Francji mógł wyznawać taką religię, jaką chciał. Kiedy Ludwik unieważnił traktat z Nantes, powiedział, że wszyscy ludzie we Francji muszą być katolikami. Z tego powodu 50 tysięcy protestanckich robotników opuściło Francję i wyjechało do Ameryki, Anglii i Niemiec.

Gdy Ludwik rządził, Francja stała się najpotężniejszym krajem w całej Europie, a wiele innych krajów skopiowało sposób ubierania się i myślenia Francuzów. Ludwik zachęcał też ludzi do odkrywania Kanady i bardzo starał się powiększyć Francję. Ludwik wydawał mnóstwo pieniędzy na wojny, a Francja popadła z jego powodu w głębokie długi.

Ludwik XIV w 1685 r., w roku, w którym odwołał edykt z Nantes.

Spadek

W połowie lat osiemdziesiątych XVI wieku Król Słońce tracił wiele ze swego blasku. Mazarin nauczył go rygorystycznej pracy, a Ludwik przez całe życie trzymał się katorżniczego grafiku, znosząc szereg drobnych chorób i nie słuchając rad lekarzy. W końcu złamana ręka położyła kres jego energicznej jeździe konnej, a podagra położyła kres jego długim spacerom po Wersalu. Do sali tronowej wożono go na wózku inwalidzkim lub przenoszono do powozu. W 1683 r. zmarła jego pierwsza żona, a Ludwik potajemnie poślubił swoją wieloletnią kochankę, Françoise d'Aubigné, markizę de Maintenon. W 1711 r. przeżył tragedię śmierci najstarszego syna, a rok później - najstarszego wnuka. Następcą króla został więc jego mały, pięcioletni prawnuk Ludwik książę Anjou, który po śmierci swego pradziadka w 1715 r. został królem Francji Ludwikiem XV.

Francuscy królowie po Ludwiku XIV opodatkowali wiele pieniędzy od biednych ludzi, aby spróbować spłacić dług. Jest to część tego, co doprowadziło do rewolucji francuskiej.

Dziedzictwo

W świecie, który uważał terytorium, władzę i bogactwo za najważniejsze, Ludwik XIV był uznawany za wielkiego króla. Przekształcił Francję w dominujący naród w Europie, rozszerzył jej granice i pozostawił spadkobierców bezpiecznych w swoich posiadłościach. Ludwik osiągnął szczyt swojej potęgi w latach 70. XVI wieku i przez następne cztery dekady chronił to, co osiągnął, w obliczu zjednoczonej przeciwko niemu Europy. Co więcej, w końcu zrealizował swoje marzenie o Burbonach na tronie hiszpańskim. Za panowania Ludwika Francja wzmocniła również administrację swoich posiadłości kolonialnych i handel, stając się światową potęgą. Na froncie wewnętrznym Ludwik wzmocnił kontrolę rządu centralnego nad różnymi regionami Francji, łącząc swoje zdobycze terytorialne w zjednoczone państwo. Z drugiej strony, wywołał kontrowersje, gdy przywrócił jedność religijną katolików, odwołując edykt z Nantes i represjonując protestantyzm. Niestety, wiele z polityk Ludwika, zarówno krajowych, jak i zagranicznych, powodowało ogromne trudności dla zwykłych ludzi, z których wielu cierpiało głód, uciekało z ojczyzny lub żyło w strachu przed prześladowaniami. Ostatecznie Ludwik XIV pragnął przynieść chwałę Francji i swojej dynastii, i umarł w przekonaniu, że mu się to udało.

Dzieci z królową Marią Teresą

1. Ludwik Francuski, Delfin Francji (1 listopada 1661 - 14 kwietnia 1711) DelfinFrancji ożenił się z Marią Anną Wiktorią Bawarską i miał potomstwo. Później ożenił się potajemnie z Marią Emilią de Joly.
2. Anne Élisabeth of France (18 listopada 1662 - 30 grudnia 1662) zmarła w niemowlęctwie.
3. Maria Anna Francuska (16 listopada 1664 - 26 grudnia 1664) zmarła w niemowlęctwie lub Czarna Zakonnica z Moret
4. Marie Thérèse of France (2 stycznia 1667 - 1 marca 1672) znana jako "Madame Royale", ale zmarła w niemowlęctwie.
5. Filip Karol Francuski (5 sierpnia 1668 - 10 lipca 1671) książę Anjou, zmarł w niemowlęctwie.
6. Ludwik Franciszek Francuski (14 czerwca 1672 - 4 listopada 1672) książę Anjou, zmarł w wieku niemowlęcym.

Dzieci z Madame de Montespan

1. Louise Françoise de Bourbon (1669-1672) zmarła młodo.
2. Louis Auguste de Bourbon, książę Maine (31 marca 1670 - 14 maja 173) ożenił się z Louise Bénédicte de Bourbon i mieli dzieci.
3. Ludwik Cezar de Bourbon, hrabia Vexin (20 czerwca 1672 - 10 stycznia 1683) zmarł w niemowlęctwie.
4. Louise Françoise de Bourbon, Mademoiselle de Nantes (1 czerwca 1673 - 16 czerwca 1743) wyszła za mąż za Louisa de Bourbon, księcia Bourbon, księciaCondé i mieli dzieci.
5. Louise Marie Anne de Bourbon, Mademoiselle de Tours 18 listopada 1674 - 15 września 1681) zmarła młodo.
6. Françoise Marie de Bourbon,Mademoiselle de Blois (4 maja 1677 - 1 lutego 1749) wyszła za mąż za Philippe d'Orléans, księcia Orleanu, regenta Francji i mieli dzieci.
7. Louis Alexandre de Bourbon, hrabia Tuluzy (6 czerwca 1678 - 1 grudnia 1737) ożenił się z Marie Victoire de Noailles i mieli dzieci.

 

 

Powiązane strony

• Lista monarchów francuskich
• Człowiek z żelazną maską