Wojna trzydziestoletnia

Początki wojny

Było kilka powodów, dla których rozpoczęła się wojna trzydziestoletnia.

Najpierw pokój augsburski (1555), szybko podpisany przez Karola V, zgodził się z Sejmem Mariackim z 1526 r. i powstrzymał walki między luteranami a katolikami w Niemczech.

Pokój w Augsburgu tak powiedział:

• Książęta niemieccy (było 225 książąt) mogli wybrać religię (luterańską lub katolicką) w swoich krajach związkowych (nazywano to cuius regio eius religio).
• Luteranie, którzy żyli w państwie będącym pod kontrolą biskupa, zwanym państwem kościelnym, mogli pozostać luteranami.
• Luteranie mogli zachować ziemię, którą odebrali Kościołowi katolickiemu po pokoju w Passau (1552).
• Biskupi Kościoła katolickiego, którzy przeszli na luteranizm, musieli oddać swoją ziemię (zasada zwana reservatum ecclesiasticum).
• Ludzie, którzy żyli w państwie, które wybrało luteranizm lub katolicyzm, nie mogli zmienić swojej religii.

Pokój sprawił, że przemoc na trochę się skończyła. Ale nie naprawił on prawdziwej przyczyny, dla której luteranie i katolicy walczyli. Oboje mówili, że oznacza to różne rzeczy. Luteranie mówili, że jest to tylko umowa, która będzie trwała przez krótki czas. Kalwinizm szybko pojawił się w Niemczech. Kalwinizm był trzecią grupą chrześcijańską w Niemczech, ale nie był częścią Pokoju Augsburskiego.

Po drugie: potężne kraje Europy w XVII wieku często nie zgadzały się w sprawach polityki czy ekonomii. Hiszpania chciała ziemi w niektórych państwach niemieckich, ponieważ Niemcy byli właścicielami części hiszpańskiej Holandii. Holendrzy walczyli z Hiszpanami o niepodległość. Uzyskali ją w niektórych wojnach, które zakończyły się w 1609 roku.

• Francja obawiała się dwóch państw Habsburgów po obu stronach Francji (Hiszpanii i Świętego Cesarstwa Rzymskiego). Francja chciała pokazać swoją siłę słabym państwom niemieckim.
• Szwecja i Dania chciały kontrolować państwa niemieckie na północy, w pobliżu Morza Bałtyckiego.

Po trzecie: Święte Cesarstwo Rzymskie było rozbitą grupą narodów. Cesarstwo składało się z takich narodów jak Austriacki Dom Habsburgów, Bawaria, elektorat Saksonii, margrabia Brandenburgii, elektorat Palatynatu, Hesja, arcybiskupstwo Trewiru i Wirtembergii oraz innych małych narodów i miast. Tylko Austria była zdolna do samodzielnej działalności. Kraje często zawierały sojusze z innymi miejscami, w których rządzili krewni.

Po czwarte, grupy religijne nie zgadzały się w drugiej połowie XVI wieku. Pokój augsburski nie działał, ponieważ niektórzy biskupi nie zrezygnowali z biskupstwa, a katoliccy władcy w Hiszpanii i Europie Wschodniej chcieli uczynić katolicyzm silnym w tym regionie. Wywołało to walki między grupami. Katolicy spowodowali, że wielu protestantów opuściło swoje ojczyste ziemie. Niektóre miejsca dawały protestantom pozwolenie na oddawanie czci. Te nieporozumienia powodowały przemoc.

Po piąte, w 1619 r. zmarł bezdzietny cesarz rzymski Mateusz. Był katolikiem. Jego ziemie zostały przekazane jego kuzynowi Ferdynandowi ze Styrii. Ferdynand był najbliższym męskim krewnym Matthiasa. Został Ferdynandem II, świętym cesarzem rzymskim. Ferdynand był kształcony przez jezuitów i był katolikiem. Chciał ponownie uczynić katolicyzm jedyną religią. To uczyniło go niepopularnym w Czechach Husyckich. Odrzucili Ferdynanda i rozpoczęli wojnę trzydziestoletnią. Wojnę można podzielić na cztery główne etapy: powstanie czeskie, interwencję duńską, szwedzką i francuską.

Ferdynand I, Święty Cesarz Rzymski i król Czech. Zachęcał on Radę Trydencką do zezwolenia na Komunię Świętą w obu rodzajach dla katolików niemieckich i czeskich.


Rudolf II


Ferdynand II, Święty Cesarz Rzymski i król Czech. Jego stanowczy katolicyzm był główną przyczyną wojny.


Fryderyk V, Elektor Palatyn jako król Czech , w 1634 roku, dwa lata po jego śmierci. Fryderyk nazywany jest "zimowym królem" Czech, ponieważ panował przez mniej niż trzy miesiące w 1620 roku. Został oddany do władzy przez buntowniczy odłam.

Bunt Bohemy

Czas: 1618-1625

Cesarz Matthias, który nie miał dzieci, zmarł, pozostawiając tron Ferdynanda II. Niektórzy z protestanckich przywódców Czech myśleli, że stracą prawa religijne przyznane im przez cesarza Rudolfa II. Bardziej spodobał im się protestancki Fryderyk V, elektor Palatynatu (następca Fryderyka IV). Fryderyk V był twórcą Ligi Unii Ewangelickiej). Inni protestanci poparli opinię katolików.

Tak więc w 1617 r. Ferdynand został wybrany przez majątki czeskie na księcia koronnego, a automatycznie po śmierci Macieja, kolejnego króla Czech. Wybrany w maju 1618 r. wysłał na zamek Hradczany w Pradze dwóch radnych katolickich (Wilhelma Grava Slavatę i Jaroslava Borzitę grafa von Martinicza) jako swoich przedstawicieli. Ferdynand chciał, aby rządzili oni podczas jego nieobecności. Nagle Czesi husyci wzięli ich, wystawili na próbę i wyrzucili przez okno pałacowe, które znajdowało się 20 stóp od ziemi (nazywane jest to defenestracją, a dokładniej: defenestracją Pragi). Co ciekawe, przeżyli i nie ucierpieli. Katolicy mówili, że pojawili się aniołowie i zabrali ich w bezpieczne miejsce, a protestanci mówili, że wylądowali w stosie obornika, który uratował im życie.