Berlin Zachodni
Berlin Zachodni był nazwą zachodniej części Berlina w latach 1949-1990. Były to sektory okupowane przez Amerykanów, Brytyjczyków i Francuzów, które powstały w 1945 roku.
Pod wieloma względami był on zintegrowany (połączony) z Niemcami Zachodnimi, ale nie był częścią Niemiec Zachodnich ani Wschodnich. Sektor radziecki stał się Berlinem Wschodnim, który Niemcy Wschodnie uznały za swoją stolicę. Alianci zachodni nigdy nie uznali tego roszczenia. Twierdzili, że całe miasto było nadal pod okupacją czterech mocarstw. W 1961 roku wybudowano Mur Berliński, który otoczył Berlin Zachodni.
Berlin Zachodni był nazywany przez rząd Niemiec Zachodnich "Berlinem (Zachodnim)", a przez rząd Niemiec Wschodnich - Westberlin. Wschodnioniemiecka pisownia sugerowała, że Berlin Zachodni nie był tak naprawdę częścią "Berlina" jako całości, ale oddzielnym miejscem. Berlin Wschodni był oficjalnie nazywany Berlin, Hauptstadt der DDR ("Berlin, Stolica NRD"), lub po prostu "Berlin" przez Niemcy Wschodnie.
Berlin Zachodni, stan na rok 1978.
Pochodzenie
Umowa poczdamska czterech sojuszników wojennych zadecydowała o podziale Niemiec. Początkowo był to tylko środek tymczasowy, do czasu wypracowania trwałego sposobu zjednoczenia pokojowych Niemiec i Berlina.
Wraz z wybuchem zimnej wojny rozpadła się wspólna administracja Niemiec i Berlina. Wkrótce Berlinem okupowanym przez Sowietów i Berlinem okupowanym przez Zachód zaczęły zarządzać oddzielne rządy.
W 1948 roku Sowieci próbowali zmusić zachodnich aliantów do opuszczenia Berlina poprzez blokadę zachodnich sektorów. Sowieci zablokowali drogi, tory kolejowe i szlaki wodne, ale umowa poczdamska gwarantowała korytarze powietrzne do Berlina. Ponieważ zachodni alianci przylecieli z zaopatrzeniem, które normalnie docierało drogą lądową, blokada Berlina znana jest również jako berliński transport powietrzny. Blokada zakończyła się w maju 1949 roku. Do końca 1949 roku z okupowanych Niemiec utworzono dwa nowe państwa - Republikę Federalną Niemiec (Niemcy Zachodnie) na zachodzie i Niemiecką Republikę Demokratyczną (Niemcy Wschodnie) na wschodzie - przy czym Berlin Zachodni był enklawą, która nie wchodziła w skład żadnego z nich.
Status prawny
Według zachodnich aliantów okupacja większości Niemiec zakończyła się w 1949 roku, kiedy to utworzono Republikę Federalną Niemiec i Niemiecką Republikę Demokratyczną. Okupacja Berlina mogła jednak zostać zakończona jedynie na mocy porozumienia czterostronnego, tak więc Berlin pozostał terytorium okupowanym pod formalną kontrolą wszystkich aliantów. Dlatego też Grundgesetz (konstytucja Republiki Federalnej) nigdy nie obowiązywała w Berlinie Zachodnim.
Sowieci ogłosili, że okupacja Berlina Wschodniego zakończyła się wraz z utworzeniem Niemiec Wschodnich. To posunięcie nie zostało uznane przez zachodnich aliantów, którzy nadal postrzegali cały Berlin jako wspólnie okupowane terytorium, nie należące do żadnego z dwóch państw.
Jednak pod wieloma względami Berlin Zachodni funkcjonował jako de facto 11. państwo Niemiec Zachodnich.
- Mapy publikowane na Zachodzie pokazywały Berlin Zachodni jako część Niemiec Zachodnich;
- Niemcy mieszkający w Berlinie Zachodnim byli traktowani przez władze zachodnioniemieckie jak obywatele Niemiec Zachodnich;
- Istniała swoboda przemieszczania się między Berlinem Zachodnim a Niemcami Zachodnimi;
- W Berlinie Zachodnim nie obowiązywały odrębne przepisy imigracyjne: w Berlinie Zachodnim przestrzegano wszystkich przepisów imigracyjnych obowiązujących w Niemczech Zachodnich.
- Na zachodnioniemieckich wizach wjazdowych dla przyjezdnych umieszczano pieczątkę "ważne na wjazd do Republiki Federalnej Niemiec i Berlina (Zachodniego)", co upoważniało do wjazdu do Berlina Zachodniego, jak również do samych Niemiec Zachodnich. Ale alianci mogli to zignorować. Technicznie kontrolowali, kto może wjechać do Berlina Zachodniego.
Jednak to zachodni alianci pozostawali ostateczną władzą polityczną. Alianci mogli mianować burmistrza i władze miejskie w Rathaus Schöneberg, ale nigdy nie wybierali nikogo poza wybranym burmistrzem.
Istniały różnice między Niemcami Zachodnimi a Berlinem Zachodnim.
- Mieszkańcy Berlina Zachodniego nie mogli głosować w wyborach federalnych; zamiast tego Izba Reprezentantów Berlina Zachodniego wybierała 20 delegatów do Bundestagu bez prawa głosu. Senat Berlina Zachodniego wysyłał do Bundesratu delegatów bez prawa głosu.
- W wyborach mogli startować mieszkańcy Berlina Zachodniego, w tym socjaldemokratyczny kanclerz Willy Brandt, który był rządzącym burmistrzem Berlina Zachodniego;
- Mieszkańcy Berlina Zachodniego byli zwolnieni z obowiązkowej służby wojskowej w Republice Federalnej, co oznaczało, że młodzi ludzie przenosili się do miasta, aby uniknąć służby wojskowej.
- Mieszkańcy Berlina Zachodniego posiadali "tymczasowe dowody osobiste", które nie posiadały herbu Niemiec Zachodnich
- Lufthansa i inne zachodnioniemieckie linie lotnicze nie mogły latać do Berlina, ponieważ korytarze powietrzne między Niemcami Zachodnimi a Berlinem Zachodnim były przeznaczone wyłącznie dla samolotów brytyjskich, francuskich i amerykańskich.
- Berlin Zachodni posiadał własną pocztę, odrębną od zachodnioniemieckiej, która do 1990 roku wydawała własne znaczki pocztowe. Administracja była prowadzona przez Pocztę Zachodnioniemiecką w imieniu aliantów, a znaczki miały oznaczenie "Deutsche Bundespost Berlin"
W 1969 roku amerykańskie pojazdy wojskowe ryczą w godzinach szczytu w dzielnicy mieszkalnej Zehlendorf, rutynowo przypominając, że Berlin Zachodni jest nadal legalnie okupowany przez aliantów z czasów II wojny światowej.
Lata podziału
Chociaż Berlin Zachodni został oddzielony od Wschodniego po 1949 roku, ludzie mogli swobodnie przemieszczać się pomiędzy obiema częściami aż do 1961 roku. Pod wieloma względami Berlin funkcjonował jako jedno miasto. Sieci transportu publicznego U-Bahn i S-Bahn, odbudowane po wojnie, obejmowały wszystkie sektory okupacyjne. Wiele osób mieszkało w jednej połowie miasta, a w drugiej miało członków rodziny, przyjaciół i pracę.
W miarę trwania zimnej wojny wielu wschodnich Niemców zaczęło wyjeżdżać z Niemiec Wschodnich na Zachód. Niemcy Wschodnie zamknęły granice między Niemcami Wschodnimi i Zachodnimi w 1952 roku, ale nie odgrodzili Berlina Zachodniego; ponieważ istniała swoboda przemieszczania się między Berlinem Zachodnim a Niemcami Zachodnimi, mieszkańcy Wschodu mogli wykorzystywać miasto jako punkt przerzutowy na Zachód. Aby zatrzymać ten odpływ, 13 sierpnia 1961 roku rząd wschodnioniemiecki zbudował Mur Berliński, fizycznie odgradzając Berlin Zachodni od Wschodnich Niemiec. Nadal można było podróżować z Berlina Zachodniego do Niemiec Zachodnich drogą powietrzną oraz wyznaczonymi w tym celu drogami kolejowymi i autostradami, ale mieszkańcy obu Berlinów byli teraz fizycznie i prawnie od siebie oddzieleni.
Układ o czterech mocarstwach w sprawie Berlina (wrzesień 1971) i umowa tranzytowa (maj 1972) pomogły złagodzić napięcia wokół Berlina Zachodniego i ułatwiły nieco podróżowanie mieszkańcom Berlina Zachodniego do Niemiec Wschodnich oraz Niemcom podróżującym do miasta drogami zamiast samolotami.
W dniu 9 listopada 1989 roku mur został otwarty i oba miasta zostały ponownie fizycznie - ale nie prawnie - zjednoczone. Zjednoczenie Niemiec zakończyło wkrótce zachodnią okupację Berlina Zachodniego. W dniu 3 października 1990 r. Berlin Zachodni i Berlin Wschodni zostały połączone w jedno miasto Berlin, które następnie wraz z resztą Niemiec Wschodnich weszło w skład Republiki Federalnej jako kraj związkowy. W ten sposób Berlin Zachodni i Berlin Wschodni formalnie przestały istnieć.
Mapa przedstawiająca lokalizację muru berlińskiego i przejść granicznych
Dzielnice Berlina Zachodniego
Berlin Zachodni składał się z następujących dzielnic:
W sektorze amerykańskim:
- Neukölln
- Kreuzberg
- Schöneberg
- Steglitz
- Tempelhof
- Zehlendorf
W sektorze brytyjskim:
- Charlottenburg
- Tiergarten
- Wilmersdorf
- Spandau
W sektorze francuskim:
- Reinickendorf
- Ślub
Powiązane strony
- Berlin
- Blokada Berlina
- Mur berliński
- Bonn
- Punkt kontrolny Charlie
- Berlin Wschodni
- Niemiecka Republika Demokratyczna
- Niemcy
- Stacja duchów
- Więzienie Spandau
- Niemcy Zachodnie
Pytania i odpowiedzi
Q: Czym był Berlin Zachodni?
O: Berlin Zachodni był zachodnią częścią Berlina okupowaną przez sektor amerykański, brytyjski i francuski w latach 1949-1990.
P: Czy Berlin Zachodni był częścią Niemiec Zachodnich czy Wschodnich?
O: Nie, Berlin Zachodni nie był częścią Niemiec Zachodnich ani Niemiec Wschodnich, chociaż był zintegrowany z Niemcami Zachodnimi.
P: Co stało się z sowieckim sektorem w Berlinie?
O: Sektor radziecki stał się Berlinem Wschodnim, który Niemcy Wschodnie uznały za swoją stolicę.
P: Czy zachodni alianci zaakceptowali roszczenia Niemiec Wschodnich do Berlina Wschodniego?
O: Nie, zachodni alianci nie uznali roszczeń Niemiec Wschodnich do Berlina Wschodniego. Uważali oni, że całe miasto nadal znajdowało się pod okupacją czterech mocarstw.
P: Kiedy zbudowano mur berliński?
O: Mur Berliński został zbudowany w 1961 roku i otaczał Berlin Zachodni.
P: Jak rząd Niemiec Zachodnich odnosił się do Berlina Zachodniego?
O: Rząd Niemiec Zachodnich określał Berlin Zachodni jako "Berlin (Zachodni)".
P: Jaka była oficjalna nazwa Berlina Wschodniego?
O: Oficjalna nazwa Berlina Wschodniego brzmiała "Berlin, Hauptstadt der DDR" (Berlin, stolica NRD) lub po prostu "Berlin".
