Pismo tajskie

Historia

System pisma oparty był na starym piśmie khmerskim, ale wprowadzono w nim zmiany, ponieważ stare pismo khmerskie nie pokazywało tonów, co było ważną częścią języka tajskiego. Aby system pisma był odpowiedni dla języka tajskiego, w skrypcie tajskim dodano nowe litery i znaczniki tonów, które pokazywały ton słowa. Był to pierwszy znany system pisma na świecie, który pokazywał tony słowa. Mimo że chiński system pisma istniał przed wynalezieniem pisma tajskiego i że chiński był językiem tonalnym w tamtym czasie, nie istniał żaden system pisma, który mógłby pokazać tony chińskich słów aż do dużo późniejszego okresu. Pierwszy raz język chiński został zapisany przy użyciu alfabetu łacińskiego i znaczników tonów w słowniku portugalsko-chińskim napisanym przez Matteo Ricci i Lazzaro Cattanero około XVI wieku.

Listy

Tajski ma 44 litery spółgłoskowe, 32 znaczniki samogłosek i ich kombinacje oraz 4 znaczniki tonów. To sprawia, że całkowita ilość liter w języku tajskim wynosi 80, co jest jedną z największych ilości spośród wszystkich systemów pisma opartych na dźwiękach używanych w żywym języku. Pomimo posiadania tak wielu liter spółgłoskowych, liczba dźwięków spółgłoskowych jest znacznie mniejsza i wynosi 21. Na przykład, digraf "th" używany w RTGS, który byłby przydechową kropką alweolarną (zapisywaną jako [tʰ] w IPA), może być zapisany na sześć różnych sposobów: ฐ,ฑ,ฒ,ถ,ท, lub ธ. Dzieje się tak, ponieważ litery użyte w słowie decydują o tym, jaki ton ma dane słowo i czy słowa są zapożyczeniami czy nie.

Tajski ma pięć tonów, średni, wysoki, niski, wznoszący i opadający, i czytelnik ma odgadnąć jaki ton ma sylaba na podstawie klasy spółgłoski, czy jest to żywa sylaba (co oznacza, że kończy się dźwięczną spółgłoską lub długą samogłoską) czy martwa sylaba (co oznacza, że kończy się bezdźwięczną spółgłoską lub krótką samogłoską), i czy samogłoska jest długa czy krótka. Kiedy sylaba ma znacznik tonu, muszą być zastosowane inne reguły oprócz tych, które zostały już napisane powyżej.

Tajski zapożyczył niektóre litery od słów zapożyczonych z sanskrytu i palijskiego. Wiele z tych liter brzmi lub brzmiało inaczej w językach, z których pochodzą, ale teraz mają taką samą wymowę jak inne tajskie dźwięki. Litery zapożyczone z sanskrytu i palijskiego są używane tylko do pisania tych samych zapożyczeń z tych samych języków.

Pisownia a wymowa

Tajskie słowa mają skomplikowany związek między pisownią a ich wymową. Wiele z dzisiejszych liter ma inne dźwięki niż te, które były używane po raz pierwszy. Podczas gdy wiele tajskich słów ma znaczniki tonu, które pokazują ton słowa, wiele z nich nie. Jednak słowo nadal będzie miało ton, a w przypadku słów, które nie mają znaczników tonu, nadal można określić ton na podstawie klasy spółgłoski (wysoka, średnia lub niska), czy sylaba jest żywa czy martwa, oraz długości samogłoski. Podczas gdy różne klasy spółgłosek tworzyły różne fonemy, czyli odrębne dźwięki, w przeszłości, teraz są one rozróżniane przez to, jakie tony mają słowa.

Inne trudności to nieme litery i mutacjespółgłosek. W przypadku niemych liter, słowo chanthra (zapisane jako จันทร์ w tajskim) byłoby wymawiane jako chan, kiedy jest mówione. Zauważ, że przyrostek -thra, zapisywany jako ทร์ w języku tajskim, nie występuje w pisowni fonetycznej. To dlatego, że pisownia tajska jest oparta na sanskryckiej pisowni tego słowa, języka, z którego pochodzi to słowo. Wiele wyrazów pożyczkowych w tajskim opiera się na zasadach pisowni języka, z którego pochodzą, a nie na ich tajskiej wymowie. Ponadto, tajskie słowa nie mogą kończyć się żadną spółgłoską, która nie jest spółgłoską nosową, półsamogłoską lub bezdźwięczną, końcowe spółgłoski, które nie są jednym z tych mutują tak, że mogą stać się wymawialne w tajskim. Na przykład, słowo wat (oznaczające "świątynię") pisze się jako wad (zapisywane jako วัด w tajskim), ale ponieważ -d, lub ด, jest dźwięcznym zakończeniem alweolarnym, musi być wymawiane jako bezdźwięczny zakończony alweolarny -t. Również imię Bhumibol (zapisywane jako ภูมิพล w języku tajskim) jest wymawiane jako Phumiphon. Boczna aproksymanta wyrostka zębodołowego -l lub ล musi być wymawiana jako nosowa aproksymanta wyrostka zębodołowego -n. Angielskie słowo pożyczkowe bus (zapisywane jako บัส w języku tajskim) jest wymawiane jako bat w języku tajskim. Bezgłosowy, alweolarny frykatyw -s , lub ส, musi być wymawiany jako bezgłosowy, alweolarny stop -t.

1. ↑ "thai-language.com - Overview". www.thai-language.com. Retrieved 2020-04-07.