Synestezja
Synestezja, czyli synestezja, jest stanem, w którym mózg miesza się ze zmysłami. Ludzie, którzy mają synestezję, nazywani są synestetykami.
Synestezja jest zwykle dziedziczona (zwana wrodzoną synestezją), ale dokładnie to, jak ludzie ją dziedziczą, jest nieznane.
Synestezja jest czasami zgłaszana przez osoby stosujące leki psychodeliczne, po udarze mózgu lub podczas napadu padaczkowego. Jest ona również zgłaszana jako wynik ślepoty lub głuchoty. Synestezja, która powstaje w wyniku zdarzeń niezwiązanych z genami, nazywana jest synestezją przypadkową. Synestezja ta jest wynikiem działania niektórych leków lub udaru mózgu, ale nie ślepoty lub głuchoty. Polega ona na powiązaniu dźwięku z widzeniem lub dotyku ze słuchem.
W XIX i na początku XX w. dużo badano synestezję, ale w połowie XX w. była ona mniej zbadana. Dopiero niedawno została ona ponownie szczegółowo zbadana.
Niektórzy muzycy i kompozytorzy mają pewną formę synestezji, która pozwala im "widzieć" muzykę jako kolory lub kształty. Nazywa się to chrometezją. Mówi się, że Mozart miał taką formę synestezji. Mówi się, że tonacja D-dur miała ciepły, "pomarańczowy" dźwięk, a b-moll czarny. Tonacja D-dur była dla niego tęczą kolorów. To może tłumaczyć, dlaczego część swojej muzyki pisał używając różnych kolorów dla różnych nut, i dlaczego większość jego muzyki jest w tonacjach durowych.
Innym kompozytorem, który miał kolorowy słuch, był rosyjski kompozytor Aleksander Skriabin. W 1907 roku rozmawiał on z innym znanym kompozytorem, Mikołajem Rimskim-Korsakowem, który miał synestezję, i obaj stwierdzili, że niektóre nuty muzyczne sprawiały, że myśleli o pewnych barwach. Skriabin pracował z człowiekiem o nazwisku Alexander Mozer, który wykonał kolorowe organy.
Jak ktoś z synestezją może widzieć litery i cyfry
Doświadczenia
Ten sam rodzaj synestezji może mieć różny wpływ (wyrazisty i mniej wyrazisty) na różne osoby.
Synestety często mówią, że nie wiedzieli, że ich przeżycia były niezwykłe, dopóki nie dowiedzieli się, że inni ludzie ich nie mieli. Inni donoszą o uczuciu, jakby przez całe życie utrzymywali w tajemnicy. Większość synestetyków uważa swoje przeżycia za dar - "ukryty" sens. Większość synestetyków dowiaduje się w dzieciństwie, że ma synezję. Niektóre z nich uczą się stosować ją w życiu codziennym i w pracy. Na przykład, mogą wykorzystać swój dar do zapamiętywania imion i numerów telefonów lub zrobić mentalną arytmetykę. Wiele osób cierpiących na synestezję wykorzystuje swoje doświadczenia, aby pomóc im być bardziej kreatywnymi, na przykład w tworzeniu rysunków i muzyki.
Odnotowano ponad 60 rodzajów synestezji, ale tylko niewielka ich liczba została zbadana przez naukowców. Niektóre popularne typy syntezy obejmują:
- Synestezja koloru grafemowego: Litery lub cyfry mają swoje własne kolory.
- Zwykła personifikacja językowa: Liczby, dni tygodnia i miesiące w roku mają swoje własne osobowości.
- Konsekwencja przestrzenna: Liczby, miesiące w roku i/lub dni tygodnia znajdują się w określonych miejscach w przestrzeni. Na przykład, 1980 może być "dalej" niż 1990. Albo rok może być widziany trójwymiarowo jako mapa.
- Wizualny ruch → synestezja dźwiękowa: Słyszenie dźwięków w odpowiedzi na widzenie ruchu.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest synestezja?
O: Synestezja to stan, w którym mózg miesza zmysły. Osoby, które mają synestezję, nazywane są synestetykami.
P: Jak się ją dziedziczy?
O: Synestezja jest zazwyczaj dziedziczna (nazywana jest synestezją wrodzoną), ale nie wiadomo dokładnie, w jaki sposób ludzie ją dziedziczą.
P: Czy może być spowodowana innymi rzeczami oprócz genetyki?
O: Tak, synestezja może wystąpić również u osób zażywających środki psychodeliczne, po udarze mózgu lub podczas napadu epileptycznego. Mówi się również, że jest ona wynikiem ślepoty lub głuchoty. Ten rodzaj synestezji, który wynika z wydarzeń niezwiązanych z genami, nazywa się synestezją przygodną i polega na tym, że dźwięk łączy się z widzeniem lub dotyk ze słuchem.
P: Kim był Mozart?
O: Mozart był austriackim kompozytorem i muzykiem, który żył w XVIII wieku i skomponował jedne z najbardziej znanych utworów w historii.
P: Czy Mozart miał chrometezję?
O: Tak, niektórzy muzycy i kompozytorzy mają pewną formę synestezji, która pozwala im "widzieć" muzykę jako kolory lub kształty, co nazywa się chrometezją. Mozart podobno miał tę formę synestezji i powiedział, że tonacja D-dur ma ciepły, "pomarańczowy" dźwięk, podczas gdy B-moll jest czarniawe, a A-dur jest dla niego jak tęcza kolorów.
P: Kto jeszcze miał kolorowy słuch?
O: Innym kompozytorem, który miał kolorowy słuch, był rosyjski kompozytor Aleksander Skriabin, który w 1907 r. rozmawiał z innym słynnym kompozytorem Mikołajem Rimskim-Korsakowem, który również miał synestezję, o tym, że pewne nuty muzyczne przywodzą mu na myśl pewne kolory.
P: Nad czym pracował Skriabin z Aleksandrem Mozerem?
O: Skriabin pracował z Aleksandrem Mozerem nad stworzeniem kolorowych organów, które mogłyby wytwarzać różne kolory światła na podstawie granych na nich nut.
