Gerry Adams

Tło

Gerry Adams urodził się w zachodnim Belfaście. Ma 4 braci i 5 sióstr.

Jego rodzice, Gerry Adams Sr. i Annie Hannaway, pochodzili z silnych republikanów. Dziadek Adamsa, zwany również Gerry Adamsem, był członkiem Irlandzkiego Bractwa Republikańskiego (IRB) podczas irlandzkiej wojny o niepodległość. Dwóch wujków Adamsa, Dominic i Patrick Adams, zostało internowanych (uwięzionych bez procesu) przez rządy w Belfaście i Dublinie. Jego wujek Dominic był starszą postacią w IRA w połowie lat czterdziestych, ale nie był szefem sztabu, jak mówią niektórzy. Gerry Senior wstąpił do IRA, gdy miał 16 lat.

Dziadek matki Adamsa, Michael Hannaway, był członkiem Feniansów podczas ich dynamicznej kampanii w Anglii w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XIX wieku. Syn Michaela, Billy, był agentem wyborczym Éamona de Valera w 1918 roku w Zachodnim Belfaście, ale po utworzeniu Fianna Fáil odmówił pójścia za de Valerą w kierunku polityki demokratycznej i konstytucyjnej. Annie Hannaway była członkiem Cumann na mBan, kobiecego oddziału IRA. Trzech z jej braci (Alfie, Liam i Tommy) było również członkami IRA.

Wczesna kariera republikańska

Pod koniec lat 60. w Irlandii Północnej rozpoczęła się kampania na rzecz praw obywatelskich, której celem było zapewnienie równego traktowania rzymskokatolików Adams był aktywnym zwolennikiem i w 1967 roku wstąpił do Północnoirlandzkiego Stowarzyszenia Praw Obywatelskich. Zamiast doprowadzić do zmian, ruch praw obywatelskich zorganizował protesty przeciwko demonstrantom zwanym Lojalistami. W sierpniu 1969 r. doszło do zamieszek w dużych miastach Irlandii Północnej - Belfaście i Derry, a rząd Irlandii Północnej zwrócił się do brytyjskiej armii o pomoc w utrzymaniu kontroli.

Właśnie wtedy IRA i jej polityczny odpowiednik w Sinn Féin wznowiły działalność. W Sinn Féin działał w tym czasie Gerry Adams. W 1970 r. ruch republikański (czyli pokojowi politycy i bojownicy tacy jak IRA, którzy wszyscy chcą, aby Wielka Brytania nie kontrolowała Irlandii Północnej) podzielił się. Adams przyłączył się do aktywnej części tymczasowej z siedzibą w Belfaście. Część oficjalna z siedzibą w Dublinie nie była zainteresowana walką o ludzi w Belfaście, a część oficjalna Sinn Féin była bardziej zainteresowana szerzeniem marksizmu niż zjednoczeniem Irlandii.

W sierpniu 1971 r. w Irlandii Północnej wprowadzono internowanie bez procesu. Adams został aresztowany w marcu 1972 r. i internowany w HMS Maidstone, ale w czerwcu został zwolniony do udziału w tajnych rozmowach w Londynie. Doszło do krótkotrwałego rozejmu, a niektórzy członkowie IRA spotkali się z Williamem Whitelawem, ministrem rządu brytyjskiego odpowiedzialnym za Irlandię Północną. W skład delegacji IRA weszli Sean Mac Stiofain (szef sztabu), Daithi O'Conaill, Seamus Twomey, Ivor Bell, Martin McGuinness i Gerry Adams. IRA nalegała, aby Adams został włączony do spotkania i został zwolniony z internowania, aby w nim uczestniczyć. Po niepowodzeniu rozmów pomógł zaplanować kampanię bombową w Belfaście, znaną jako Bloody Friday. Został ponownie aresztowany w lipcu 1973 r. i internowany w obozie dla internowanych w Long Kesh, który później został nazwany Więzieniem Maze. Po próbie ucieczki został skazany na karę więzienia, którą odbywał również w Maze.

Podczas strajków głodowych w 1981 r. Adams odegrał ważną rolę w kształtowaniu polityki. W wyniku strajków głodowych Sinn Féin zyskał na znaczeniu jako siła polityczna. W 1983 roku został wybrany na prezydenta Sinn Féin i został pierwszym posłem Sinn Féin wybranym do brytyjskiej Izby Gmin od lat 50-tych. Po jego wyborze (na posła z Belfast West) rząd brytyjski zniósł zakaz podróżowania do Wielkiej Brytanii. Zgodnie z polityką Sinn Féin, odmówił zasiadania w Izbie Gmin.

14 marca 1984 r. Adams został poważnie ranny w zamachu, gdy kilku strzelców Ulster Freedom Fighters (UFF) oddało około dwudziestu strzałów do samochodu, w którym jechał. Po strzelaninie, tajni policjanci pod przykrywką zatrzymali trzech podejrzanych, którzy zostali później skazani i skazani. Jednym z tych trzech był John Gregg. Adams twierdził, że armia brytyjska posiadała wcześniejszą wiedzę o ataku i pozwoliła na jego przeprowadzenie.

Domniemane członkostwo w IRA

Adams często powtarzał, że nigdy nie był członkiem Tymczasowej Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA). Jednak kilku pisarzy i dziennikarzy, takich jak Ed Moloney, Richard English, Peter Taylor i Mark Urban, stwierdziło, że Adams należał do kierownictwa IRA w latach 70. Adams nazwał twierdzenia Moloneya "oszczerczymi".

Prezydent Sinn Féin

W 1978 roku Gerry Adams został wiceprezesem Sinn Féin i stanął na czele zarządu Sinn Féin prezydenta Ruairí Ó Brádaigh oraz wiceprezesa Dáithí Ó Conaill. Wśród innych osób, które wspierały Adamsa i pochodziły z Belfastu, byli Jim Gibney, Tom Hartley i Danny Morrison. Niektórzy mówią, że Ruairí Ó Brádaigh był bardziej tradycyjnym irlandzkim nacjonalistą i że północni przywódcy, którzy otaczali Adamsa, chcieli działać szybciej i na różne sposoby, gdyby musieli.

IRA-Brytyjski rozejm z 1975 r. jest często postrzegany jako wydarzenie, które zapoczątkowało wyzwanie dla pierwotnego przywódcy tymczasowego Sinn Féin, który miał siedzibę na południu i był zdominowany przez południowców, takich jak Ó Brádaigh i Ó Conaill. Jednak szef sztabu IRA w tym czasie, Seamus Twomey, był starszą postacią z Belfastu. Inni członkowie kierownictwa również mieszkali na północy, w tym Billy McKee z Belfastu. Adams miał stać się najbardziej starszą postacią w Północnym Dowództwie IRA, ponieważ chciał tylko działań wojskowych, ale w czasie pobytu w więzieniu Adams zaczął myśleć o swoich ideach i stał się bardziej polityczny.

Twierdzi się, że "tymczasowy" republikanizm opierał się na opozycji do inspirowanej przez komunistów polityki "szerokiego frontu" katalońskiej Oficjalnej IRA Goulding, ale i to jest kwestionowane.

Niektóre z głównych powodów, dla których tymczasowa IRA została utworzona w grudniu 1969 r., a tymczasowa Sinn Féin w styczniu 1970 r., to fakt, że ludzie tacy jak Ó Brádaigh, O'Connell i Billy McKee chcieli nowych organów politycznych i nie chcieli pracować w istniejących organach, takich jak parlament w Londynie, ani z nimi współpracować. Innym było niepowodzenie przywódców Goulding w obronie obszarów nacjonalistycznych przed atakami lojalistów, a czasem nawet policji. Na zjeździe IRA w grudniu 1969 r. i w styczniu 1970 r. Sinn Féin Ard Fheis (irlandzkie słowa na konferencję partyjną lub konwent) delegaci głosowali za uczestnictwem w parlamentach w Dublinie (Leinster House), Belfaście (Stormont) i Londynie (Westminster), przy czym organizacje te podzieliły się na część tymczasową i oficjalną. Gerry Adams, który dołączył do Ruchu Republikańskiego na początku lat sześćdziesiątych XX wieku, dołączył do Tymczasowych dopiero później, w 1970 roku.

Koniec abstynencji

Republikanie tacy jak Ruairí Ó Brádaigh powiedzieli, że jedynym legalnym krajem w Irlandii jest Republika Irlandzka ogłoszona w 1916 roku. Powiedzieli, że legalnym rządem jest Rada Armii IRA, ponieważ ostatni pozostali zastępcy anglosascy z Drugiego Dáilu na mocy traktatu anty-Irlandzkiego uczynili z nich rząd. (Do niedawna Adams zgadzał się na tę ideę republikańskiej legitymacji politycznej - jednak w swoim przemówieniu do Sinn Féin Ard Fheis z 2005 r. odrzucił ją).

Kiedy Sinn Féin zdobywał miejsca w brytyjskich lub irlandzkich parlamentach, nigdy nie wchodził do nich. W 1986 roku Ard Fheis, Sinn Féin zmienił swoją i konstytucję, aby umożliwić swoim członkom zasiadanie w parlamencie dublińskim (Leinster House/Dáil Éireann). To sprawiło, że Ruairí Ó Brádaigh poprowadził mały spacer, tak jak zrobił to wiele lat wcześniej, aby stworzyć Tymczasowy Sinn Féin. Ta mniejszość, która nadal wierzyła w abstynencję, nazywała siebie Republikaninem Sinn Féin (lub Sinn Féin Poblachtach po irlandzku) i twierdzi, że jest prawdziwym Sinn Féin.

Przywództwo Adams w Sinn Féin było wspierane przez grupę z północy, w której skład wchodzili Danny Morrison i Martin McGuinness. Adams i inni z czasem wskazali, że wybory Sinn Féin wygrały na początku i w połowie lat 80., kiedy to do brytyjskiej Izby Gmin wybrano Bobby'ego Sandsa i Kierana Doherty'ego, a Dáil Éireann naciskał, aby Sinn Féin stał się bardziej polityczny, a mniej paramilitarny. Polityka ta okazała się sukcesem, a Adams i McGuinness, i inni zostali wybrani do Izby Gmin, ale nigdy w niej nie uczestniczyli. Sinn Féin nadal wstrzymuje się od głosu w Westminsterze.

Zakaz używania głosu

W tym czasie większość zwykłych ludzi w Wielkiej Brytanii wiedziała o Adamsie, ponieważ nie mogli go usłyszeć. Premier Margaret Thatcher zabroniła stacjom radiowym i telewizyjnym nadawać jego głos. Wszystkie irlandzkie organizacje republikańskie i lojalistyczne organizacje terrorystyczne zostały w ten sposób zakazane, ale Adams był jedyną na tyle ważną osobą, by regularnie występować w telewizji. Zakaz ten został wprowadzony po tym, jak BBC przeprowadziła wywiad z Martinem McGuinnessem. a rząd brytyjski uznał, że niektóre grupy uzyskują zbyt duży rozgłos.

Podobny zakaz, znany jako sekcja 31, obowiązywał w Republice Irlandii od lat siedemdziesiątych XX wieku. Jednak media szybko znalazły sposób na obejście tego zakazu, najpierw za pomocą napisów, a później i częściej za pomocą aktorów, którzy czytali jego słowa na zdjęciach mówiących o nim.

Zakaz ten był wyśmiewany w kreskówkach i satyrycznych programach telewizyjnych, zwłaszcza w "Spitting Image", a także w "The Day Today". Był on również krytykowany przez organizacje działające na rzecz wolności słowa na całym świecie i brytyjskie osobistości medialne, w tym dyrektora generalnego BBC Johna Birta i redaktora zagranicznego BBC Johna Simpsona. Zakaz został zniesiony przez premiera Johna Majora 17 września 1994 roku.

Wejście do głównego nurtu polityki

Sinn Féin kontynuowała swoją politykę odmawiania zasiadania w westminsterskim parlamencie nawet po tym, jak Adams wygrał w zachodnim okręgu wyborczym Belfast. W wyborach parlamentarnych w 1992 r. stracił mandat na rzecz Joe Hendrona z Partii Socjaldemokratycznej i Partii Pracy (SDLP). Z łatwością odzyskał go jednak w następnych wyborach w maju 1997 roku.

Za rządów Adamsa Sinn Féin przestała być politycznym głosem Tymczasowej IRA i stała się profesjonalnie zorganizowaną partią polityczną zarówno w Irlandii Północnej, jak i w Republice Irlandii.

Lider SDLP John Hume MP zdał sobie sprawę, że wynegocjowanie ugody może być możliwe i rozpoczął tajne rozmowy z Adamsem w 1988 roku. Rozmowy te doprowadziły do nieoficjalnych kontaktów z brytyjskim biuremIrlandii Północnej pod przewodnictwem sekretarza stanu ds. Irlandii Północnej Petera Brooke'a oraz z rządem Republiki pod przewodnictwem Charlesa Haugheya - choć oba rządy publicznie utrzymywały, że nie będą negocjować z "terrorystami".

Rozmowy te stanowiły podstawę dla późniejszego porozumienia z Belfastu, jak również dla deklaracji z Downing Street i wspólnego dokumentu ramowego.

Negocjacje te doprowadziły do zawieszenia broni przez IRA w sierpniu 1994 roku. Nowy irlandzki Taoiseach (premier) Albert Reynolds odegrał kluczową rolę w rozmowach Hume/Adams za pośrednictwem swojego specjalnego doradcy Martina Mansergha, który uznał zawieszenie broni za trwałe. Jednakże IRA zakończyła zawieszenie broni z powodu wolnego tempa rozwoju sytuacji, częściowo dlatego, że brytyjski premier John Major potrzebował głosów Ulster Unionist Party w Izbie Gmin.

Później doszło do nowego zawieszenia broni, a także do rozmów między zespołami brytyjskiego i irlandzkiego rządu, Ulster Unionist Party, SDLP, Sinn Féin i przedstawicielami lojalnych organizacji paramilitarnych, pod przewodnictwem byłego senatora Stanów Zjednoczonych Mitchella. W wyniku tych rozmów powstało Porozumienie Belfastowskie (zwane również Porozumieniem Wielkopiątkowym, ponieważ zostało ono podpisane w Wielki Piątek 1998 roku). W ramach tego porozumienia utworzono struktury mające na celu pokazanie, że niektórzy ludzie na wyspie Irlandia byli Irlandczykami, a inni chcieli być Brytyjczykami. Utworzono Radę Brytyjsko-Irlandzką oraz Zgromadzenie Irlandii Północnej.

Artykuły 2 i 3 konstytucji Republiki, Bunreacht na hÉireann, który domagał się suwerenności nad całą Irlandią, zostały przeredagowane i przewidziano komitet wykonawczy ds. podziału władzy. W ramach umowy Sinn Féin zgodził się zrezygnować z polityki wstrzymywania się od głosu w odniesieniu do "sześciopaństwowego parlamentu" i zajął miejsce w nowym zgromadzeniu z siedzibą w Stormont Sinn Féin, które zarządzało służbą zdrowia i socjalną oraz ministerstwami edukacji w rządzie dzielącym władzę.

Przeciwnicy w Republican Sinn Féin oskarżyli Sinn Féin o "wyprzedaż", zgadzając się na udział w tak zwanych "zgromadzeniach partyzanckich" w Republice i Irlandii Północnej. Jednakże Gerry Adams nalegał, by Porozumienie Belfastowskie stanowiło sposób na zjednoczenie Irlandii bez użycia przemocy i środków prawnych, tak jak Michael Collins powiedział o Traktacie Angielsko-Irlandzkim w 1922 r.

Kiedy Sinn Féin przyszedł nominować swoich dwóch ministrów do Rady Wykonawczej, partia ta, podobnie jak SDLP i Partia Unii Demokratycznej (DUP), nie włączyła swojego lidera do grona swoich ministrów. (Kiedy później SDLP wybrała nowego przywódcę, wybrała jednego ze swoich ministrów, Marka Durkana, który następnie zdecydował się pozostać ministrem).

Adams pozostaje przewodniczącym Sinn Féin, a Caoimhghín Ó Caoláin pełni funkcję lidera parlamentarnego Sinn Féin w Dáil Éireann, a Martin McGuinness jest głównym negocjatorem i skutecznym szefem partii w Zgromadzeniu Irlandii Północnej. Jego syn, Gearoid, jest nauczycielem w szkole podstawowej i reprezentował hrabstwo Antrim w futbolu gaelickim.

W dniu 8 marca 2007 r. Adams został ponownie wybrany do Zgromadzenia Irlandii Północnej.

W dniu 26 marca 2007 r. po raz pierwszy spotkał się twarzą w twarz z liderem DUP, Ianem Paisleyem, i obaj doszli do porozumienia w sprawie powrotu władzy wykonawczej w Irlandii Północnej.