Prowizoryczna Irlandzka Armia Republikańska
Tymczasowa Irlandzka Armia Republikańska była irlandzką republikańską organizacją paramilitarną, która chciała zjednoczyć Irlandię poprzez użycie sił zbrojnych w celu usunięcia Irlandii Północnej ze Zjednoczonego Królestwa, głównie w okresie Kłopotów. Oddzieliła się ona od Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA) w 1969 roku. Jej brutalne działania formalnie zakończyły się w 1997 r. W tym czasie jej członkami było około 10.000 osób. W 2002 roku pozostało około 1.000 osób, z czego 300 nadal pozostawało w czynnej służbie. W lipcu 2005 roku IRA zniszczyła całą swoją broń i bomby.
Jego przeciwnikami były armia brytyjska, Royal Ulster Constabulary oraz lojalne grupy paramilitarne, takie jak Ulster Volunteers. Celem PIRA było usunięcie Irlandii Północnej z Wielkiej Brytanii i stworzenie socjalistycznej republiki w ramach zjednoczonej Irlandii. Próbowała tego dokonać poprzez zbrojne ataki i wybuchy oraz za pomocą perswazji politycznej.
Tymczasowa Irlandzka Armia Republikańska jest również określana jako IRA, PIRA, Provos lub przez swoich zwolenników jako Armia lub "RA". PIRA zazwyczaj określa swoich członków jako wolontariuszy. IRA jest notowana w Wielkiej Brytanii na mocy ustawy o terroryzmie z 2000 r. (Terrorism Act 2000). Jest ona również wymieniona jako organizacja nielegalna w Republice Irlandii. Stany Zjednoczone nie wymieniają IRA jako "zagranicznej organizacji terrorystycznej", ale włączają ją do kategorii "innych wybranych grup terrorystycznych, również uznawanych za mające znaczenie w globalnej wojnie z terroryzmem".
Członkowie IRA inscenizują rekonstrukcję w 2009 r.
Przegląd strategii
Pierwszą strategią IRA było użycie siły w celu zniszczenia administracji Irlandii Północnej oraz skrzywdzenia lub zabicia takiej liczby brytyjskich żołnierzy i policjantów, jaką rząd brytyjski by opuścił. IRA rekrutowała ochotników. Dostali więcej ochotników po ataku w Krwawą Niedzielę 1972 r., w którym brytyjskie wojsko strzelało do protestujących. Następnie IRA zaatakowała brytyjskie cele wojskowe i gospodarcze. Byli oni wspierani przez broń i fundusze z Libii oraz z niektórych grup w Stanach Zjednoczonych.
IRA zgodziła się na zawieszenie broni w lutym 1975 r., które trwało prawie rok. Następnie IRA zdecydowała, że nie będzie w stanie osiągnąć swoich celów dzięki zawieszeniu broni. W związku z tym IRA rozpoczęła nową strategię, znaną jako "długa wojna". Rozpoczęła się w ten sposób wojna o zniszczenie Brytyjczyków. Poza tym prowadzili oni większą aktywność polityczną za pośrednictwem partii politycznej Sinn Féin.
Irlandzki strajk głodowy w 1981 r. pomógł IRA zdobyć poparcie i wygrać wybory. Doprowadziło to do powstania strategii armalitów i urn wyborczych, która miała na celu zwiększenie aktywności politycznej. Nieudana próba przeprowadzenia większej liczby ataków wojskowych skłoniła przywódców republikańskich do poszukiwania politycznego rozwiązania. Sinn Féin bardziej oddalił się od IRA. Po negocjacjach z Partią Socjaldemokratyczną i Partią Pracy (SDLP) oraz z brytyjskimi urzędnikami służby cywilnej, IRA ogłosiła zawieszenie broni w 1994 roku. Oczekiwali oni, że Sinn Féin zostanie włączony do rozmów politycznych w celu rozwiązania sporów. Kiedy rząd brytyjski zażądał rozbrojenia IRA, zanim dopuścił Sinn Féin do rozmów, IRA odwołała zawieszenie broni w lutym 1996 roku.
Po przywróceniu zawieszenia broni w lipcu 1997 r., Sinn Féin został przyjęty do rozmów wszystkich stron. W ten sposób powstało porozumienie wielkopiątkowe z 1998 roku. Kampania zbrojna IRA, głównie w Irlandii Północnej, ale także w Anglii i Europie kontynentalnej, spowodowała śmierć około 1800 osób. Wśród zmarłych znalazło się około 1100 członków brytyjskich sił bezpieczeństwa oraz około 640 cywilów. Sama IRA straciła 275-300 członków, z około 10 000 w ciągu 30 lat.
W dniu 28 lipca 2005 r. Rada Armii IRA ogłosiła zakończenie kampanii zbrojnej. IRA oświadczyła, że wykorzysta jedynie procesy polityczne i demokratyczne. Wkrótce potem IRA zniszczyła swoją broń i bomby.
Dwie małe grupy oddzieliły się od tymczasowego IRA, Continuity IRA w 1986 r. i Real IRA w 1997 r. Obie odrzuciły porozumienie wielkopiątkowe i nadal angażują się w działalność paramilitarną.
Pytania i odpowiedzi
P: Czym była Tymczasowa Irlandzka Armia Republikańska?
A: Tymczasowa Irlandzka Armia Republikańska (PIRA) była irlandzką republikańską organizacją paramilitarną, która chciała zjednoczyć Irlandię, używając siły zbrojnej, aby usunąć Irlandię Północną z Wielkiej Brytanii, głównie w okresie The Troubles.
P: Kiedy PIRA oddzieliła się od Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA)?
O: PIRA oddzieliła się od IRA w 1969 roku.
P: Ile osób należało do PIRA?
O: W okresie aktywności PIRA należało do niej około 10 000 osób.
P: Kim byli jej przeciwnicy?
O: Przeciwnikami PIRA była armia brytyjska, Royal Ulster Constabulary i lojalistyczne grupy paramilitarne, takie jak Ulster Volunteers.
P: Jaki był jej cel?
O: Celem PIRA było odłączenie Irlandii Północnej od Wielkiej Brytanii i stworzenie socjalistycznej republiki w zjednoczonej Irlandii. Próbowała to osiągnąć poprzez ataki zbrojne i eksplozje oraz za pomocą perswazji politycznej.
P: Jak określa się swoich członków?
O: PIRA zazwyczaj określa swoich członków jako ochotników.
P: Czy w niektórych krajach figuruje jako organizacja terrorystyczna?
O: Tak, znajduje się na liście organizacji nielegalnych zarówno w Wielkiej Brytanii na mocy Terrorism Act 2000, jak i w Republice Irlandii. Ponadto, chociaż nie jest oficjalnie wymieniona przez rząd USA jako "zagraniczna organizacja terrorystyczna", to jednak znajduje się w kategorii "innych wybranych grup terrorystycznych, które również uważa się za istotne w globalnej wojnie z terroryzmem".
