Tercja pikardyjska
W muzyce Tierce de Picardie (co oznacza pikardyjską tercję) to główny akord na końcu utworu w tonacji molowej.
W XVI-XVII wieku był to bardzo powszechny sposób zakończenia utworu w tonacji małej. Dzieje się tak dlatego, że muzyka w moll brzmi melancholijnie lub zaburzona w stosunku do dur, ponieważ trzecia nuta skali zostaje spłaszczona (obniżona o półton). W serii harmonicznej ta tercja-moll jest 7. harmoniką, która brzmi dysonansowo w stosunku do zasadniczej (pierwsza nuta skali). Oznacza to, że zakończenie w tonacji durowej daje poczucie ulgi po napięciu moll. Na przykład w utworze a-moll, gdzie trzecia nuta skali jest naturalna C, w Tierce de Picardie finałowy akord zawierać będzie cis, zmieniający akord z a-moll na A-dur.
V Symfonia" Beethovena jest w c-moll, ale ostatnia część jest w dur. Nie jest to w tym przypadku Tierce de Picardie, bo termin ten obowiązuje tylko wtedy, gdy zmienia się tylko ostatni akord. Termin ten został wprowadzony w 1767 roku przez Rousseau w jego "Dictionnaire de musique" (Słowniku muzycznym). "Tierce" oznacza "trzeci", ale nikt nie wie dlaczego nazwał go "Picardie" (Pikardia to obszar na północy Francji).
Bach używał jej dość często w swojej muzyce. Dobrym przykładem jest pierwsza część "Koncertu na dwie skrzypce i orkiestrę". W "Fantazji i fudze g-moll BWV542" fugę kończy Tierce de Picardie, a w niektórych wydaniach także Fantazja. Możliwe, że Bach ukończyłby Fantazję z akordem durowym tylko wtedy, gdyby grał ją sam (bez fugi), ale nie możemy być tego pewni. Innym dobrym przykładem Tierce de Picardie jest zakończenie Kantaty nr 82 "Ich Habe Genug", która jest niezwykle skuteczna. Innym słynnym utworem, który kończy się w Tierce de Picardie, są Zielone Rękawy.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest Tierce de Picardie?
O: Tierce de Picardie to akord durowy na końcu utworu muzycznego w tonacji molowej. Był on powszechnie stosowany w XVI i XVII wieku, aby rozładować napięcie tonacji molowej.
P: Dlaczego zakończenie w tonacji durowej daje poczucie ulgi po napięciu tonacji molowej?
O: W muzyce, gdy coś jest napisane w tonacji molowej, brzmi melancholijnie lub niespokojnie, ponieważ trzecia nuta skali jest spłaszczona (obniżona o półton). To tworzy dysonans w stosunku do fundamentu (pierwszej nuty skali). Zakończenie akordem durowym rozwiązuje ten dysonans i przynosi ulgę.
P: Kto wprowadził ten termin?
O: Termin ten został wprowadzony przez Rousseau w jego "Dictionnaire de musique" (Słownik muzyczny) w 1767 roku.
P: Co oznacza "Tierce"?
O: Tierce oznacza "trzeci".
P: Dlaczego Rousseau nazwał ją "Picardie"?
O: Nikt nie wie, dlaczego nazwał ją "Picardie" (Pikardia to region we Francji).
P: Którzy słynni kompozytorzy stosowali tę technikę?
O: Bach i Beethoven to dwaj słynni kompozytorzy, którzy stosowali tę technikę. Przykładami są V Symfonia Beethovena, Koncert na dwoje skrzypiec i orkiestrę Bacha, Fantazja i fuga g-moll BWV542, Kantata nr 82 "Ich Habe Genug" i Greensleeves.
P: Kiedy Bach zakończyłby Fantazję tylko z akordem durowym, gdyby grała sama w sobie bez fugi?
O: Możliwe, że Bach zakończyłby Fantazję tylko akordem durowym, gdyby grał ją samodzielnie bez fugi, ale nie możemy być tego pewni.
