Szpakowate
Szpaki to rodzina małych i średnich ptaków, Sturnidae. Rodzina ta to przechodnie ptaki pieśniowe, których najbardziej znanym gatunkiem jest Sternus vulgaris, szpak zwyczajny.
Szpaki występują naturalnie w Starym Świecie, od Europy, Azji i Afryki, po północną Australię i wyspy tropikalnego Pacyfiku. Kilka gatunków europejskich i azjatyckich zostało wprowadzonych na te obszary, jak również do Ameryki Północnej, Hawajów i Nowej Zelandii. Na tych nowych obszarach konkurują one o siedliska z rodzimymi ptakami i są gatunkami inwazyjnymi.
Szpaki mają silne nogi, ich lot jest silny i bezpośredni, i są bardzo zabawne (towarzyskie). Ich preferowanym siedliskiem jest dość otwarty teren, zjadają owady i owoce. Wokół człowieka żyje kilka gatunków, które skutecznie są wszystkożerne. Wiele gatunków poszukuje pożywienia, otwierając rachunek po zbadaniu go w gęstej roślinności; zachowanie to nazywa się "badaniem rachunku otwartego". Upierzenie jest zazwyczaj ciemne z metalicznym połyskiem i białymi plamkami (plamkami). Większość gatunków gnieździ się w otworach, składając niebieskie lub białe jaja.
Wiele gatunków azjatyckich, szczególnie tych większych, nazywanych jest mynami, a wiele gatunków afrykańskich znanych jest jako szpaki błyszczące ze względu na ich opalizujące upierzenie.
Starlings mają zróżnicowane i złożone piosenki i mogą kopiować dźwięki z ich otoczenia, w tym alarmy samochodowe i mowę ludzką. Ptaki potrafią rozpoznać poszczególne osobniki po ich wywołaniach.
Stado szpaków o zachodzie słońca w Danii
Stada
Szpaki z północno-wschodniej Europy migrują, ale w południowej i zachodniej Europie zamieszkują ptaki. Szpaki są na ogół bardzo towarzyską rodziną. Większość gatunków łączy się w stadach różnej wielkości przez cały rok. W stadach tych mogą występować inne gatunki szpaków, a czasem także gatunki z innych rodzin. Ta przynależność społeczna jest oczywista w ich zachowaniu grzędowym. W sezonie nie lęgowym niektóre grzęzawiska mogą liczyć tysiące ptaków. Stada w Wielkiej Brytanii liczyły kiedyś miliony ptaków, choć obecnie jest ich mniej niż kiedyś.
Sternus vulgaris jest bardzo różnorodnym gatunkiem jesienią i zimą. Wielkość stada jest zmienna: ogromne stada to spektakularny widok i dźwięk. Stada te często przyciągają ptakidrapieżne, takie jak krogulce. Stada tworzą zwartą, kulistą formację w locie, często rozszerzającą się i kurczącą oraz zmieniającą kształt, pozornie bez żadnego przyponu.
Bardzo duże grzęzawiska, czasem nawet do 1,5 miliona ptaków, mogą tworzyć się w centrach miast, lasach lub trzcinowiskach, powodując problemy z ich odchodami. Tuż przed zachodem słońca wiosną w południowo-zachodniej Jutlandii w Danii obserwuje się ogromne stada ponad miliona szpaków. Tam gromadzą się one w marcu, aż do wyjazdu na swoje tereny lęgowe do połowy kwietnia. Ich stado tworzy złożone kształty na tle nieba, zjawisko znane lokalnie jako "Czarne Słońce". Najlepszym miejscem do obejrzenia tego spektaklu są nadmorskie bagna Tønder i Esbjerg.
Stada od pięciu do pięćdziesięciu tysięcy szpaków tworzą się na terenach Wielkiej Brytanii tuż przed zachodem słońca w środku zimy. Stada te są powszechnie nazywane Starling Moot.
Ameryka Północna
Chociaż w Ameryce Północnej jest około 200 milionów szpaków, wszystkie one są potomkami 60 ptaków wypuszczonych na wolność w 1890 roku (i 40 kolejnych w 1891 roku) w Central Parku w Nowym Jorku przez Eugeniusza Schieffelina. Był on członkiem Towarzystwa Aklimatyzacji Ameryki Północnej, które starało się wprowadzić do Ameryki Północnej wszystkie gatunki ptaków wymienione w pracach Williama Shakespeare'a.
Jako wprowadzony gatunek, szpaki europejskie nie są chronione na mocy Ustawy o Ptakach Migrujących. Szpaki są uważane za gatunek uciążliwy w Ameryce Północnej. Ptaki, które podróżują w ogromnych stadach, często stanowią zagrożenie dla podróży lotniczych, zakłócają pracę bydła, gonią rodzime ptaki i gnieżdżą się na blokowiskach miast. Pozostawiają po sobie żrące odchody i setki milionów dolarów szkód każdego roku. W 2008 roku amerykańscy agenci rządowi zatruli, zastrzelili i uwięzili 1,7 miliona szpaków, więcej niż jakikolwiek inny uciążliwy gatunek.
Młodociany z dużego stada w Kalifornii, USA.
Pytania i odpowiedzi
P: Jak nazywa się rodzina ptaków?
O: Rodzina ptaków nazywa się Sturnidae.
P: Gdzie szpaki występują naturalnie?
A: Szpaki występują naturalnie w Starym Świecie, w Europie, Azji i Afryce.
P: Czy szpaki zostały wprowadzone na inne tereny?
O: Tak, gatunki (najczęściej szpak zwyczajny) zostały wprowadzone do Ameryki Północnej, na Hawaje i do Nowej Zelandii.
P: Jak szpaki szukają pożywienia?
O: Szpaki szukają pożywienia, otwierając dziób po wbiciu go w gęstą roślinność; to zachowanie nazywa się "sondowaniem z otwartym dziobem".
P: Jak wygląda upierzenie szpaka?
O: Upierzenie szpaka jest zazwyczaj ciemne z metalicznym połyskiem i białymi plamkami.
P: Gdzie większość gatunków zakłada gniazda?
A: Większość gatunków gniazduje w dziuplach, składając niebieskie lub białe jaja.
P: Czy niektóre gatunki azjatyckie są znane jako mynny?
O: Tak, wiele gatunków azjatyckich, szczególnie tych większych, nazywa się mynami.
