Plan Marshalla
Plan Marshalla (oficjalnie nazywany European Recovery Program [ERP]) był planem Stanów Zjednoczonych na odbudowę krajów sojuszniczych w Europie po II wojnie światowej. Jednym z głównych powodów, dla których to zrobiono, było powstrzymanie komunizmu (w zasadzie ZSRR).
Plan został nazwany na cześć Sekretarza Stanu George'a Marshalla, ale został opracowany przez innych ludzi w Departamencie Stanu.
Plan ten trwał cztery lata, począwszy od kwietnia 1948 roku. W tym okresie przekazano 13 miliardów dolarów pomocy gospodarczej i technicznej, aby wspomóc odbudowę krajów europejskich, które przystąpiły do Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej.
Do czasu zakończenia planu gospodarka każdego z państw członkowskich wzrosła znacznie powyżej poziomu sprzed wojny.
W ostatnich latach niektórzy historycy twierdzą, że innym powodem powstania tego planu była chęć wzmocnienia Stanów Zjednoczonych i sprawienia, że kraje Europy Zachodniej będą potrzebowały Stanów Zjednoczonych. Twierdzą oni również, że Administracja Narodów Zjednoczonych (ONZ) do Spraw Pomocy i Rehabilitacji, która pomogła milionom uchodźców w latach 1944-1947, pomogła również w powojennej odbudowie Europy.
Mapa Europy i Bliskiego Wschodu z czasów zimnej wojny, pokazująca kraje, które otrzymały pomoc w ramach Planu Marshalla. Czerwone kolumny pokazują wysokość całkowitej pomocy dla każdego kraju
Alternatywy dla planu Marshalla
Plan Morgenthaua
Sekretarz Skarbu USA Henry Morgenthau, Jr. powiedział, że jeśli Europa potrzebuje pieniędzy na odbudowę tego, co zostało zniszczone przez wojnę, powinna wziąć je od Niemiec. Pieniądze te nazywano reparacjami wojennymi. Morgenthau powiedział, że powstrzyma to Niemcy przed odbudową i groźbą wybuchu kolejnej wojny. Odebranie pieniędzy Niemcom miało miejsce po I wojnie światowej, ale nie zadziałało. Zamiast pomagać innym krajom, szkodziło im. To dlatego, że firmy nie mogły sprzedawać węgla i stali, które produkowały, ponieważ przychodziły one za darmo z Niemiec.
Plan Monneta
Jean Monnet z Francji powiedział, że Francja powinna kontrolować niemieckie obszary węglowe Zagłębia Ruhry i Saary i wykorzystać je do odbudowy francuskiego przemysłu. W 1946 r. mocarstwa okupacyjne zgodziły się na wprowadzenie ścisłych ograniczeń co do tempa reindustrializacji Niemiec. Ograniczenia dotyczyły ilości produkowanego węgla i stali.
Poziom porozumienia branżowego
Był to pierwszy niemiecki plan przemysłowy. Został on podpisany na początku 1946 roku i przewidywał, że niemiecki przemysł ciężki ma zostać zredukowany do połowy poziomu z 1938 roku poprzez zniszczenie 1500 zakładów produkcyjnych.
Pod koniec 1946 roku rządy dostrzegły problemy związane z tym planem i porozumienie było kilkakrotnie zmieniane, po raz ostatni w 1949 roku. Ale demontaż fabryk trwał do 1950 roku. Niemcy przez długi czas były bardzo ważne dla gospodarki europejskiej. Oznaczało to, że biedne Niemcy hamowały odbudowę Europy, ponieważ inne kraje nie mogły sprzedawać Niemcom tak wielu rzeczy. Biedne Niemcy były również kosztowne dla okupantów. Musiały one dostarczać Niemcom żywność i inne rzeczy, których potrzebowały, a których nie mogły same wyhodować lub wyprodukować.
Z tego powodu plany Morgenthau i Monnet zostały odrzucone.
Plan Marshalla zakończył się w 1952 roku. Pomysły jego przedłużenia zostały wstrzymane z powodu kosztów wojny koreańskiej i zbrojenia. Republikanie amerykańscy wrogo nastawieni do planu zdobyli również mandaty w wyborach do Kongresu w 1950 roku.
Wypalone budynki po zbombardowaniu Hamburga
Jeden z kilku plakatów stworzonych w celu promocji Planu Marshalla w Europie. Niebiesko-biała flaga pomiędzy niemiecką a włoską jest wersją flagi Triestu.
Krytyka
Plan Marshalla został opisany jako "najbardziej bezinteresowny akt w historii". Jednakże, może to nie być prawdą. Stany Zjednoczone skorzystały na tym planie, ponieważ częścią umowy dotyczącej udzielenia pomocy było to, że kraje będą musiały otworzyć swoje gospodarki dla amerykańskich firm.
"Historyczni rewizjoniści" historycy, tacy jak Walter LaFeber, w latach 60. i 70. mówili, że plan ten był amerykańskim imperializmem gospodarczym. Oznacza to, że była to próba zdobycia kontroli nad Europą Zachodnią, tak jak Sowieci kontrolowali Europę Wschodnią.
Tyler Cowen, ekonomista, powiedział, że narody otrzymujące największą pomoc z planu Marshalla (Wielka Brytania, Szwecja, Grecja) odnotowały najmniejsze zyski i najmniejszy wzrost w latach 1947-1955. Te narody, które otrzymały niewiele (np. Austria) wzrosły najbardziej.
Analizując gospodarkę Niemiec Zachodnich w latach 1945-1951, niemiecki analityk Werner Abelshauser uznał, że pomoc zagraniczna nie była potrzebna do rozpoczęcia odbudowy ani do jej kontynuacji. Cowen odkrył, że ożywienie gospodarcze Francji, Włoch i Belgii rozpoczęło się przed planem Marshalla. Belgia, która po wyzwoleniu w 1944 r. w dużej mierze opierała się na wolnorynkowej polityce gospodarczej, odnotowała najszybsze ożywienie. Nie doświadczyła również poważnych niedoborów mieszkaniowych i żywnościowych, które były widoczne w reszcie Europy kontynentalnej. [1]
Powiązane strony
- Sojusz dla Postępu nie powiódł się Plan Marshalla dla Ameryki Środkowej i Południowej.
- GARIOA (Government and Relief in Occupied Areas) Prekursor pomocy w ramach planu Marshalla.
- Plan Morgenthaua Plan po kapitulacji Niemiec
- Plany przemysłowe dla Niemiec
Pytania i odpowiedzi
P: Czym był Plan Marshalla?
O: Plan Marshalla był planem Stanów Zjednoczonych mającym na celu odbudowę krajów sprzymierzonych w Europie po II wojnie światowej.
P: Dlaczego wdrożono plan Marshalla?
O: Plan Marshalla został wdrożony, aby pomóc w odbudowie krajów europejskich, które przystąpiły do Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej oraz aby powstrzymać komunizm i ZSRR.
P: Od kogo pochodzi nazwa planu?
O: Plan został nazwany na cześć sekretarza stanu George'a Marshalla.
P: Kto opracował plan?
O: Plan został opracowany przez inne osoby w Departamencie Stanu.
P: Jak długo trwał plan?
O: Plan był realizowany przez cztery lata, począwszy od kwietnia 1948 roku.
P: Ile pomocy gospodarczej i technicznej udzielono w okresie obowiązywania planu?
O: W okresie obowiązywania planu udzielono pomocy gospodarczej i technicznej w wysokości 13 miliardów USD.
P: Jakie były opinie niektórych historyków na temat Planu Marshalla?
O: Niektórzy historycy twierdzą, że innym powodem planu było wzmocnienie Stanów Zjednoczonych i sprawienie, by kraje Europy Zachodniej potrzebowały Stanów Zjednoczonych. Twierdzą oni również, że Administracja Narodów Zjednoczonych (ONZ) ds. Pomocy i Odbudowy, która pomogła milionom uchodźców w latach 1944-1947, również pomogła w powojennej odbudowie Europy.
