Phthiraptera

Opis

Wszy spędzają całe swoje życie na żywicielu. Są one przystosowane do utrzymywania bliskiego kontaktu z żywicielem. Przystosowania te przejawiają się w ich wielkości (0,5-8 mm), mocnych nogach i pazurach przystosowanych do ścisłego przylegania do włosów, futra i piór. Są one również bezskrzydłe i spłaszczone.

Wszy żywią się resztkami skóry (naskórka), częściami piór, wydzieliną łojową i krwią. Kolor wszy waha się od jasnobeżowego do ciemnoszarego, jednak w przypadku odżywiania się krwią może być znacznie ciemniejszy.

Jajo wszy potocznie nazywane jest gnidą. Wszy przyczepiają swoje jaja do włosów gospodarza za pomocą wyspecjalizowanej śliny, co powoduje powstanie wiązania, które jest bardzo trudne do oddzielenia bez specjalistycznych preparatów. Żywe jaja wszy są zwykle bladobiałe. Martwe jaja wszy są bardziej żółte. Wszy są bardzo dokuczliwe i trudne do usunięcia, ale nie niemożliwe. Proces ten nazywa się nit-picking, i jest często wykonywany za pomocą metalowego grzebienia z krótkimi zębami. Dla ludzi dostępne są szampony przeciw owadom.

Klasyfikacja

Rząd ten był tradycyjnie dzielony na dwa podrzędy: wszy ssące (Anoplura) i wszy żujące (Mallophaga). Obecnie wyróżnia się cztery podrzędy:

• Anoplura: wszy ssące, w tym wszy głowowe i łonowe
• Rhyncophthirina: pasożyty słoni i guźców
• Ischnocera: wszy ptasie
• Amblycera: wszy żujące, prymitywny rząd wszy
• Amblycera: wszy skaczące mają bardzo silne tylne nogi i mogą przeskakiwać na odległość trzech stóp

Sugeruje się, że rząd ten jest zawarty w podrzędach Troctomorpha i Psocoptera. Oznacza to, że wszy mogły wyewoluować z wolno żyjących gatunków tej grupy.

Wszy i ludzie

Ludzie są wyjątkowi, ponieważ są żywicielami trzech różnych gatunków wszy: wszy głowowych, wszy cielesnych (które żyją głównie w ubraniach) i wszy łonowych. Różnice DNA między wszami głowowymi a wszami cielesnymi dostarczają dowodów potwierdzających, że ludzie zaczęli nosić ubrania około 70 000 lat p.n.e.

Najnowsze dowody DNA sugerują, że wszy łonowe rozprzestrzeniły się na przodków ludzi około 3,3 miliona lat temu od przodków goryli, dzieląc z nimi to samo łóżko lub inne wspólne obszary, i są bardziej zbliżone do wszy endemicznych dla goryli niż do innych gatunków wszy atakujących ludzi.

Galeria

Powiązane strony

• Szkodniki
• Pasożyt