Ladakh
Ladakh ("ziemia wysokich przełęczy") to region w północnych Indiach. Położony jest pomiędzy pasmem górskim Kunlun na północy a głównymi Himalajami na południu. Ladakh jest znany z odległej górskiej scenerii. Zamieszkuje go mieszanka ludności indo-aryjskiej i tybetańskiej. Ich język jest archaicznym dialektem języka tybetańskiego. Nazywany jest czasami "Małym Tybetem", ponieważ jest on pod silnym wpływem kultury tybetańskiej. Ladakh jest jednym z najmniej zaludnionych regionów w okolicy.
Historycznie, region Ladakh obejmował sąsiedni Baltistan, doliny Indus i Zanskar, Lahaul i Spiti, Aksai Chin i dolinę Nubra. Współczesny region graniczy na wschodzie z Tybetem, na południu z Lahaul i Spiti, a na zachodzie z Kaszmirem, Dżammu i Baltistanem.
W przeszłości Ladakh był ważny dla handlu. To właśnie tam spotykało się kilka ważnych szlaków handlowych. Jednak Chiny zamknęły granicę z Tybetem w latach 60. i od tego czasu ucierpiał handel międzynarodowy. Turystyka jest wyjątkiem i jest bardzo ważna dla gospodarki Ladakh'u od około 1974 roku. Ponieważ szerszy region jest częścią konfliktu kaszmirskiego, w Ladakh silnie obecna jest indyjska armia.
Największym miastem w Ladakh jest Leh. Jest to jedno z niewielu pozostałych miejsc w Azji Południowej, gdzie buddyzm jest bardzo silny. Większość mieszkańców Ladakh to buddyści tybetańscy, a pozostali to głównie muzułmanie szyiccy. Po Leh następuje Kargil jako drugie co do wielkości miasto w Ladakh. Niektórzy działacze ladachscy w ostatnim czasie wzywali do włączenia Ladakhu do terytorium związkowego ze względu na jego różnice religijne i kulturowe z Kaszmiru, który jest w większości muzułmański. Na mocy ustawy o reorganizacji Dżammu i Kaszmiru Ladakh został ogłoszony w 2019 r. jako oddzielne terytorium związkowe.
Geografia
Ladakh jest najwyższym płaskowyżem w stanie Dżammu i Kaszmiru. Duża jego część znajduje się na wysokości ponad 3 000 m n.p.m. Obejmuje on Himalaje i Karakoram oraz dolinę górnej rzeki Indus. Indus jest najważniejszą częścią Ladakhu dla jego mieszkańców. Większość głównych historycznych i obecnych miast (Shey, Leh, Basgo i Tingmosgang) znajduje się w pobliżu rzeki Indus. Odcinek Indusu przepływający przez Ladakh jest jedyną częścią tej rzeki w Indiach. Rzeka jest święta w religii i kulturze hinduskiej.
Ludzie i kultura
Podobnie jak sama ziemia, mieszkańcy Ladakh różnią się zasadniczo od reszty Indii. Twarze i sylwetka Ladakhów oraz ich ubrania są bardziej zbliżone do tych z Tybetu i Azji Środkowej niż z Indii. Pierwotną ludnością mogły być Dardowie, indiańska rasa wywodząca się z Indusów i obszaru Gilgitu.
Około 46% jest buddystami z wiary. Nieco ponad 47% to muzułmanie, a 6% to hinduiści. Dystrykt Kargil jest jedynym muzułmańsko-większościowym okręgiem w Ladakh. Tradycyjnie prowadzą oni koczownicze życie duszpasterskie. Około 90% z nich utrzymuje się z rolnictwa opartego na rzeceIndus. Jęczmień, pszenica, gryka, groch, rzepak i fasola są głównymi produktami rolnymi. Jabłka i morele uprawia się w cieplejszych regionach o niskiej wysokości nad poziomem morza.
Kolejnym zajęciem ludzi jest hodowla owiec. Pasterze nazywani są Chang-pas. Hodują kozy długowłose i owce, z których pod polotem wyrabia się słynne kaszmirskie szale Pashmina. Chang-pasowie mieszkają w namiotach i są koczownikami, jeżdżącymi z miejsca na miejsce w poszukiwaniu pastwisk. Ludzie są żywo zainteresowani handlem. Wełna, w surowej postaci, jest ich głównym produktem handlowym. Mężczyźni pokonują długie dystanse, szukając korzystnych cen za swoje wyroby, na które składają się sól, suche owoce i perły hodowlane oraz kamienie półszlachetne. W zamian otrzymują herbatę, tytoń, zboże, cukier i inne niezbędne towary.
Gra w polo na szybko biegających kucykach jest najpopularniejszą rozrywką w Ladakh. Koń nie zmienia się z każdym chukkerem (czukką) jak w zachodnim stylu polo, ale każdy z graczy kontynuuje grę na tym samym mocnym kucyku. Do gry nadal używa się prymitywnych drewnianych piłek, gra się je na szorstkim, nierównym boisku, którego popularność w Ladakh utrzymuje się.
Ladakh oferuje myśliwym egzotyczne polowania na markor, ibex, niedźwiedzia czerwonego, lamparta śnieżnego, dziką owcę, antylopę, gazelę i świstaka. Ladakh jest również bogaty w minerały takie jak złoto, miedź i kamienie półszlachetne.
Ladakh oferuje również dreszczyk emocji i przygód doświadczonym wspinaczom górskim dzięki trekkingom takim jak Chadar Trek (znany również jako zamarznięta wędrówka po rzece Zanskar) i Stok Kangri Trek (wysokość 6.153 m), gdzie alpiniści przeżywają wspinaczkę w najwyższym pasmie w Himalajach Stok.
Kobieta Ladakhi w tradycyjnym ubraniu.
Flora i fauna Ladakh
Ladakh jest również znany jako ziemia wysokich przełęczy w Indiach. Posiada on większą różnorodność zwierząt i roślin. Roślinność w Ladakh jest bardzo skąpa, z wyjątkiem pasm i terenów podmokłych, na wysokich zboczach i w miejscach nawadnianych. Pierwszym Europejczykiem, który badał dziką przyrodę tego regionu był Ferdynand Stoliczka, austriacko-czeski paleontolog, który w latach 70. ubiegłego wieku przeprowadził tam masową ekspedycję.
Fauna Ladakhu ma wiele wspólnego z fauną Azji Środkowej w ogóle, a Płaskowyżu Tybetańskiego w szczególności. Wyjątek stanowią ptaki, z których wiele migruje z cieplejszych części Indii, aby spędzić lato w Ladakh. Dla tak suchego obszaru Ladakh charakteryzuje się dużą różnorodnością ptaków - w sumie odnotowano 225 gatunków. Wiele gatunków zięb, robin, redstarts (jak czarny redstart), i dudek są powszechne w lecie. Mewę brunatną można spotkać latem na rzece Indus i na niektórych jeziorach Changthang. Mieszkańcami ptaków wodnych są m.in. kaczka braminka, znana również jako wzdręgacz i gęś barbogłowa. W części Ladakh znajduje się również żuraw czarnoszyi, rzadki gatunek występujący w rozproszeniu na płaskowyżu tybetańskim. Inne ptaki to kruk, sroka euroazjatycka, kaszalot czerwony, śnieżka tybetańska i czukar. Lambergeier i orzeł przedni są tutaj pospolitymi drapieżnikami, szczególnie w regionie Changthang.
Historia
Podczas rozbioruIndii w 1949 r. terytorium (wówczas nazywane Dżammu i Kaszmir) zostało podzielone między Indie i Pakistan. W wyniku wojny chińsko-indyjskiej z 1962 r. Indie straciły część tego terytorium na rzecz Chin.
Mapa byłego księstwa Kaszmiru; obszary w kolorze niebieskim należą do Indii, zielonym do Pakistanu, a żółtym do Chin.
Pytania i odpowiedzi
P: Co to jest Ladakh?
O: Ladakh to terytorium związkowe w północnych Indiach, położone w północnej części pasma Kunlun i południowej części głównego pasma Himalajów. Słynie z odległych górskich krajobrazów i jest pod silnym wpływem kultury tybetańskiej, przez co zyskała przydomek "Mały Tybet".
P: Czym historycznie był Ladakh?
O: Historycznie Ladakh obejmował sąsiednie kraje Baltistan, doliny Indusu i Zanskaru, Lahaul i Spiti, Aksai Chin i dolinę Nubry.
P: Jak zmienił się handel międzynarodowy od lat 60-tych?
O: Handel międzynarodowy znacznie ucierpiał od czasu, gdy Chiny zamknęły granicę z Tybetem w latach 60-tych.
P: Co jest głównym źródłem dochodów gospodarki Ladakh?
O: Turystyka jest bardzo ważna dla gospodarki Ladakh od około 1974 roku.
P: Kim są główni mieszkańcy Leh?
O: Większość ludzi mieszkających w Leh to muzułmanie szyiccy.
P: Jaki procent ludności stanowią buddyści?
O: Buddyści stanowią 35% ludności Ladakh.
P: Dlaczego niektórzy działacze wezwali do tego, aby Ladakh stał się terytorium federalnym?
O: Niektórzy działacze wzywali do utworzenia terytorium związkowego dla Ladakh ze względu na jego różnice religijne i kulturowe z Kaszmirem, który jest w większości zamieszkany przez muzułmanów.
