Buddyzm

Tło i koncepcje buddyjskie

Siddhartha Gautama (563-483 p.n.e.) rozpoczął życie jako młody książę małego królestwa w dzisiejszej południowej części Nepalu. Jako dorosły porzucił bogactwo i status, by szukać prawdy. Oświecony w wieku 35 lat, Budda spędził następne 45 lat swojego życia podróżując i nauczając w północnej części Indii. Zmarł w wieku 80 lat.

Budda skoncentrował większość swojego nauczania na tym, jak przezwyciężyć cierpienie. Widział, że wszystkie żywe istoty cierpią rodząc się, chorując, starzejąc się i stając w obliczu śmierci. Nauczał, że przezwyciężając cierpienie, człowiek będzie naprawdę szczęśliwy.

Wczesne nauczanie. Jego pierwsza lekcja po staniu się oświeconym była do innych poszukiwaczy, którzy również wyrzekli się świata. Była to grupa świętych mężów lub mnichów, z którymi Budda studiował przez pięć lub więcej lat. Im najpierw przedstawił to, co uważał za Cztery Szlachetne Prawdy życia i Ośmiokrotną Szlachetną Ścieżkę (patrz poniżej). Nauki te identyfikują przyczyny cierpienia i ich lekarstwa.

Trzy znaki istnienia. Budda nauczał, że życie jest najlepiej rozumiane jako nietrwałe (wszystko się zmienia), niesatysfakcjonujące (pozostawieni sami sobie nigdy nie jesteśmy naprawdę szczęśliwi) i współzależne (wszystkie rzeczy są powiązane, nawet do tego stopnia, że jaźń jest lepiej rozumiana jako iluzja).

Środkowa droga. Buddyzm uczy nie szkodzić i zachować umiar lub równowagę, nie iść za daleko w jedną lub drugą stronę. Nazywa się to Środkową Drogą i zachęca ludzi do życia w równowadze.

Medytacja. Budda zalecał medytację jako sposób na zdyscyplinowanie umysłu i zobaczenie świata takim, jakim jest. Buddyści mogą medytować siedząc w specjalny lub specyficzny sposób. Innymi stylami są medytacja stojąca i chodząca.

Trzy trucizny. Omawiając cierpienie, Budda zidentyfikował trzy trucizny: pragnienie, gniew i głupotę, i pokazał, że możemy zakończyć nasze cierpienie poprzez porzucenie pragnień i przezwyciężenie gniewu i głupoty.

Nirwana. Całkowite porzucenie negatywnych wpływów nazywane jest Nirwaną, co oznacza "zgasić", jak zgaszenie płomienia świecy. Ten koniec cierpienia jest również nazywany Oświeceniem. W Buddyzmie, Oświecenie i Nirwana często oznaczają to samo.

Czy buddyści wierzą w boga lub bogów? Budda nie powiedziałby, czy bogowie istnieją czy nie, chociaż bogowie odgrywają rolę w niektórych buddyjskich opowieściach. Gdyby ktoś zapytał Buddę: "Czy bogowie istnieją?", zachował szlachetne milczenie. To znaczy, nie potwierdziłby ani nie zaprzeczył. Buddyści nie wierzą, że ludzie powinni oczekiwać od bogów, że ich zbawią lub przyniosą im oświecenie. Raczej jednostki powinny wypracować swoją własną ścieżkę najlepiej jak potrafią.

Inne podstawowe nauki. Wiele z idei Buddy można znaleźć w innych religiach indyjskich, szczególnie w hinduizmie.

• Karma. Karma odnosi się do działań, a Budda nauczał, że działania mają konsekwencje dobre lub złe. Jeśli ludzie podejmują dobre decyzje, będą szczęśliwsi i będą mieli więcej spokoju w umyśle.

"Aby uniknąć wszelkiego zła

Czynić dobro.

Aby oczyścić swój umysł: To jest nauczanie wszystkich Buddów." Dhammapāda, XIV, 5

• Reinkarnacja. Budda nauczał o reinkarnacji, idei, że po śmierci prawdopodobnie odrodzimy się na tym świecie i staniemy w obliczu tego samego rodzaju cierpienia, co w poprzednim życiu. Ostatecznym celem buddysty jest znalezienie oświecenia (Nirwany), które umieszcza nas poza niekończącą się reinkarnacją i cierpieniem. Niektórzy buddyści rozumieją tę ideę w sposób poetycki, a nie dosłowny.

Kim jest Budda?

Budda to palijskie słowo, które oznacza "Przebudzony". Ktoś, kto przebudził się do prawdy o umyśle i cierpieniu i naucza tej prawdy innych, nazywany jest Buddą. Słowo "Budda" często oznacza historycznego Buddę o imieniu Budda Siakjamuni (Siddhartha Gautama). Buddyści nie wierzą, że Budda jest bogiem, ale że jest on istotą ludzką, która się przebudziła i może zobaczyć prawdziwy sposób działania umysłu. Wierzą, że ta wiedza całkowicie zmienia człowieka. Taka osoba może pomóc innym również stać się oświeconymi. Oświeceni ludzie są poza narodzinami, śmiercią i odrodzeniem.

Kto był pierwszym Buddą?

Według Buddyzmu, przed Gautamą Buddą była niezliczona ilość Buddów i będzie wielu Buddów po nim.

W tekstach Palijskich, pierwszym Buddą w Buddhavamsa sutcie był Taṇhaṅkara Budda. Sutta Mahapadana mówi, że najwcześniejszym Buddą z ostatnich siedmiu buddów był Budda Vipassi (ale sutta nie mówi, że Vipassi jest pierwszym Buddą). Licząc od obecnej kalpy (początek naszego obecnego świata (Ziemi)) Gautama Budda jest uważany za czwartego Buddę. W tym ujęciu pierwszym jest Budda Kakusandho, drugim Budda Konakamano, a trzecim Budda Kassapo. Ostatnim Buddą tej kalpy będzie Budda Maitreja. Wtedy świat (Ziemia) odnowi się i od tego momentu rozpocznie się nowa kalpa.

Wierzenia buddyzmu

Trzy klejnoty

Buddyści szanują i cenią Trzy Klejnoty, którymi są Budda, Dharma i Sangha.

Budda odnosi się do przebudzonego, Dharma do nauk Buddy, a Sangha do ludzi, którzy podążają za Buddą i jego naukami.

Buddyści mówią "Przyjmuję schronienie w Buddzie, Dharmie i Sandze". Znajdują pocieszenie w tych klejnotach lub skarbach.

Cztery Szlachetne Prawdy

Pierwszą i najważniejszą nauką Buddy są Cztery Szlachetne Prawdy.

1. Życie często - a właściwie prawie zawsze - wiąże się z cierpieniem.
2. Przyczyną tego cierpienia jest to, że chcemy, aby rzeczy wyglądały w określony sposób.
3. Sposobem na uleczenie cierpienia jest wzniesienie się ponad to pragnienie.
4. Drogą do wzniesienia się ponad pożądanie jest podążanie Szlachetną Ośmiokrotną Ścieżką, praktykami, które pomagają nam zmienić nasze umysły i zrozumienie.

Szlachetna Ośmiokrotna Ścieżka

Budda powiedział ludziom, że jeśli chcą zrozumieć Cztery Szlachetne Prawdy, muszą podążać specjalną drogą życia zwaną Szlachetną Ośmiokrotną Ścieżką. Są to:

1. Właściwe poglądy. Poznaj i zrozum Cztery Szlachetne Prawdy
2. Właściwa myśl. Odwróć swój umysł od świata i skieruj go ku Dharmie.
3. Odpowiednia mowa. Mów prawdę, nie plotkuj i nie mów źle o innych.
4. Właściwe postępowanie. Nie popełniaj złych czynów, takich jak zabijanie, kradzież lub prowadzenie nieczystego życia.
5. Odpowiednie źródło utrzymania. Zarabiaj pieniądze w sposób, który nikogo nie krzywdzi
6. Właściwy wysiłek. Pracuj nad tym, aby twój umysł był bardziej dobry, a mniej zły.
7. Właściwa uważność (mindfulness). Pamiętaj o Dharmie i stosuj ją cały czas.
8. Właściwa medytacja. Praktykuj medytację jako sposób na zrozumienie rzeczywistości

Pięć przykazań

Buddyści są zachęcani do przestrzegania pięciu przykazań, czyli wskazówek. Budda nauczał, że zabijanie, kradzież, uprawianie seksu w szkodliwy sposób i kłamstwo nie są oznakami umiejętności.

1. Nie skrzywdzę osoby ani zwierzęcia, które żyje.
2. Nie wezmę czegoś, jeśli nie zostało mi to dane.
3. Nie będę angażować się w niewłaściwe zachowania seksualne.
4. Nie będę kłamać ani mówić rzeczy, które ranią ludzi.
5. Nie będę zażywał środków odurzających, takich jak alkohol czy narkotyki, powodujących bezmyślność.

Jeśli ktoś chce zostać mnichem lub mniszką, będzie przestrzegał również innych nakazów.

Powiązane strony

• Siddhartha Gautama
• Budda
• Nichiren
• Kalendarz buddyjski
• Krytyka buddyzmu