Iona (wyspa)
Iona (szkocki gaelicki: Ì Chaluim Chille) to mała wyspa na Hebrydach Wewnętrznych u zachodnich wybrzeży Szkocji. Kiedy Kolumba przybył tam z dwunastoma mnichami w 563 roku, założył wielki klasztor. Od tego czasu Iona znana była jako miejsce święte. Przez wiele wieków było to centrum szkockiego chrześcijaństwa. Dziś jest popularną atrakcją turystyczną i miejscem rekolekcji. Jej współczesna nazwa w języku gaelickim oznacza "Iona of (Saint) Columba" (dawniej anglojęzyczna "Icolmkill").
Kaplica i kopiec - miejsce pochówku królów na Ionie. Pochowano tu wielu królów szkockich, irlandzkich i norweskich.
Wyspa Mull, pokazująca gdzie jest Iona
Iona, pokazująca lokalizację opactwa i Dùn Ì
Wieś
Główna osada, znajdująca się przy Zatoce St. Ronan's po wschodniej stronie wyspy, nazywa się Baile Mòr. Jest ona lokalnie znana jako "Wioska". Znajduje się tu szkoła podstawowa, poczta, dwa hotele na wyspie, Dom Biskupi oraz ruiny klasztoru Iona. Opactwo i Centrum MacLeod znajdują się w odległości krótkiego spaceru na północ. W pobliżu znajduje się kilka przybrzeżnych wysp. Eilean Annraidh (wyspa burzy) i Eilean Chalbha (wyspa cieląt) są większymi wyspami na północy. Wyspy Rèidh Eilean i Stac MhicMhurchaidh leżą na zachód od Iony. Eilean Mùsimul (wyspa mysich gałązek) i wyspa Soa leżą na południu.
Historia
Dál Riata
Na początku Iona była częścią gaelickiego królestwa Dál Riata. W okresie wczesnego średniowiecza na wyspie znajdował się bardzo ważny klasztor. Zgodnie z tradycją klasztor został założony w 563 roku przez mnicha Kolumbę, znanego również jako Colm Cille, który został wygnany z rodzinnej Irlandii. Kolumba wraz z dwunastoma towarzyszami udał się na wygnanie na Ionę i założył tam klasztor. Klasztor odniósł wielki sukces i odegrał dużą rolę w nawróceniu Piktów na chrześcijaństwo. Wywarł również wpływ na anglosaskie królestwo Northumbrii. W Szkocji powstało wiele innych klasztorów, a Iona stała się centrum wielkiego systemu monastycznego. W skryptorium powstało wiele bardzo ważnych dokumentów.
Centrum chrześcijańskie
Sam klasztor stał się centrum celtyckiego chrześcijaństwa. Iona była głównym zwolennikiem "celtyckiego" systemu obliczania daty Wielkanocy. Misjonarze i biskupi, którzy przybyli do Brytanii z Rzymu, używali rzymskiego systemu obliczania daty Wielkanocy. Kwestia ta została rozstrzygnięta, gdy na synodzie w Whitby w 664 r. przyjęto system rzymski. Pictland przyjął system rzymski na początku VIII wieku. Iona zmieniła system w 716 r., według anglosaskiego historyka Bedy. Znaczenie Iony zmniejszyło się w ciągu następnych stuleci w wyniku najazdów Wikingów i powstania innych potężnych klasztorów w systemie, takich jak opactwo Kells. Księga z Kells powstała na Ionie około roku 800. Mniej więcej w tym samym czasie na wyspie wzniesiono wysokie krzyże. Miały one pierścień wokół górnej części, który stał się symbolem zwanym "krzyżem celtyckim". Seria najazdów Wikingów na Ionę rozpoczęła się w 794 roku, a po tym, jak jej skarby były wielokrotnie plądrowane, relikwie Kolumby zostały usunięte i podzielone pomiędzy Szkocję i Irlandię w 849 roku, kiedy klasztor został opuszczony.
Królestwo Wysp
W miarę jak Wikingowie przejmowali kontrolę nad zachodnim wybrzeżem Szkocji, Iona stała się częścią Królestwa Wysp. Amlaíb Cuarán, król Northumbrii i Dublina, zmarł w 981 r. na Ionie. Mimo to, wyspa została dwukrotnie splądrowana przez jego następców. W noc Bożego Narodzenia 986 roku i ponownie w 987 roku. Rządząca dynastia Alby wywodziła swoje pochodzenie z Iony, a wyspa stała się ważną ikoną religijną nowego królestwa. Wielu z jej pierwszych królów zostało tam pochowanych. Królowie Wysp byli czasami wasalami króla Norwegii, wysokiego króla Irlandii lub króla Szkocji. Do XI wieku byli nominalnie przyłączeni do Królestwa Norwegii, ale w rzeczywistości byli niezależni.
Klasztor dla mniszek benedyktyńskich został założony około 1208 roku, a pierwszą przeoryszą była Bethóc, córka Somerleda. Obecne opactwo benedyktyńskie, Iona Abbey, zostało zbudowane około 1203 roku. Sam klasztor kwitł aż do czasów reformacji, kiedy to budynki zostały zburzone, a wszystkie z wyjątkiem trzech z 360 rzeźbionych krzyży zniszczone.
Królestwo Szkocji
Według tradycji, pierwszym "królem Szkotów" był Kenneth MacAlpin (Cináed mac Ailpín). Założył on w 843 roku początki tego, co znamy jako Szkocję. Cmentarz Reilig na Ionie był od tego czasu aż do XI wieku miejscem, gdzie chowano szkockich królów. W sumie na Ionie pochowanych jest około czterdziestu ośmiu szkockich królów. Ponadto na Ionie pochowanych jest ośmiu królów Norwegii i czterech królów Irlandii.
Po traktacie z Perth z 1266 r. Wyspy (Hebrydy) zostały przywrócone pod panowanie szkockie. Augustine nunnery przetrwały jako szereg ruin z 13 wieku, w tym kościół i klasztor. Klasztor był nadal aktywny aż do reformacji. Do 1760s niewiele więcej z klasztoru pozostał stojący niż obecnie, choć jest to najbardziej kompletne pozostałości średniowiecznego klasztoru w Szkocji.
W XIX wieku w południowo-wschodniej części Iony wydobywano na skalę komercyjną marmur z zielonym nalotem; kamieniołom i maszyny przetrwały.
Księga z Kells - Ewangelia Jana
Galeria
· 
Krzyż św. Marcina z IX wieku
· 
Klasztor Iona
· 
Krużganki opactwa
· 
Patrząc w kierunku zatoki St. Columba's Bay
Pytania i odpowiedzi
P: Czym jest Iona?
O: Iona to niewielka wyspa w archipelagu Hebrydów Wewnętrznych u zachodnich wybrzeży Szkocji.
P: Kiedy Kolumba przybył na Ionę?
O: Kolumba przybył na Ionę w 563 roku.
P: Co Kolumba znalazł na Ionie?
O: Kolumba założył na Ionie wielki klasztor.
P: Jak znana była Iona po przybyciu Kolumby?
O: Po przybyciu Kolumby Iona była znana jako święte miejsce.
P: Jakie znaczenie miała Iona dla szkockiego chrześcijaństwa?
Iona była centrum szkockiego chrześcijaństwa przez wiele stuleci.
P: Jaka jest współczesna gaelicka nazwa Iony i co ona oznacza?
O: Współczesna gaelicka nazwa Iony oznacza "Iona of (Saint) Columba", dawniej anglicyzowana jako "Icolmkill".
P: Jaką funkcję pełni obecnie Iona?
O: Iona jest obecnie popularną atrakcją turystyczną i miejscem odosobnień.
